Płatność wekslem - piśmiennictwo cz. I

Weksel jest papierem wartościowym posiadającym części składowe ściśle przez prawo wekslowe przypisane, w którym wystawca dokumentu albo sam przyrzeka zapłatę oznaczonej sumy pieniężnej, albo poleca zapłatę osobie trzeciej, przyjmując bezwarunkową odpowiedzialność za zapłatę i poddając się wszelkim rygorom prawa wekslowego (I. Różański, Podręcznik prawa wekslowego wraz ze wzorami weksli, Warszawa 1957, str. 19).

Publikacja: 23.01.2021 16:31

Płatność wekslem - piśmiennictwo cz. I

Foto: Fotorzepa, Michał Sadowski

Wierzyciel jest właścicielem dokumentu i osobą uprawnioną do żądania od dłużnika spełnienia świadczenia wskazanego w wekslu. Posiadacz weksla jest zobowiązany do jego przedstawienia dłużnikowi i do zwrotu dokumentu po wykonaniu zobowiązania. Nadanie wekslowi charakteru papieru wartościowego chroni interesy wierzyciela i dłużnika, a zarazem ułatwia zaciąganie zobowiązań w obrocie gospodarczym.

Weksel zawiera ustawowe (art. 101 Prawa wekslowego) elementy weksla własnego. Do elementów ustawowych weksla własnego należą:

- nazwa „weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,

- polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,

- nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata),

- oznaczenie terminu płatności,

- oznaczenie miejsca płatności,

- nazwisko osoby, na rzecz której lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana,

- oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla,

- podpis wystawcy weksla.

Czytaj także: Dłużnik wekslowy a deklaracja wekslowa

Przepis art. 102 Prawa wekslowego stwierdza, że nie będzie uważany za weksel własny dokument, któremu brak jednej z cech wskazanych w art. 101 Prawa wekslowego.

Funkcje weksla

Weksel ma pięć podstawowych funkcji: kredytową, płatniczą, obiegową, gwarancyjną i refinansową (zob. L. Bagińska, M. Czarnecki, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2003, str. 2–29).

Funkcja kredytowa pozwala na uzyskanie m.in. kredytu towarowego (kupieckiego), który polega na odroczeniu w czasie terminu płatności świadczenia pieniężnego w zamian za weksel. W takiej sytuacji weksel pozwala na dokonywanie różnorodnych transakcji bez konieczności natychmiastowej zapłaty gotówką, poprzez odroczenie w czasie terminu płatności za zakupione usługi bądź towary, aż do daty wskazanej w wekslu. Podstawą zaistnienie stosunku kredytowego jest uprzednie zawarcie umowy, np. sprzedaży, w której strony ustalą, że zapłata za towar bądź usługę nastąpi później, tj. w terminie płatności weksla.

Funkcję kredytową weksla obrazuje następujący przykład: spółka A sprzedaje spółce B środek trwały. Spółka B nie dokonuje w momencie zakupu płatności ceny, lecz wystawia weksel własny z określonym terminem płatności.

Funkcja płatnicza polega na realizowaniu zobowiązań płatniczych przez wręczenie weksla, zamiast zapłaty z tytułu zawartych transakcji gospodarczych. W obrocie gospodarczym weksel jest używany jako środek pokrywania zobowiązań płatniczych.

Tak jak w powyższym przykładzie spółka B zamiast zapłaty za zakupiony środek trwały wręcza weksel spółce A, w którym jako trasata (główny dłużnik wekslowy – osoba mająca zapłacić weksel) wskazuje spółkę C, która jest dłużnikiem spółki B. Spółka A przedstawia weksel do zapłaty bezpośrednio spółce C.

Funkcja gwarancyjna weksla oznacza zabezpieczenie zobowiązania wynikającego z określonego stosunku cywilnoprawnego. Wierzycielowi oprócz roszczenia pierwotnego przysługuje nowe roszczenie wekslowe. Polega ono na tym, że wszystkie osoby podpisane na wekslu są zobowiązane do zapłacenia sumy wekslowej na rzecz posiadacza weksla.

Chociaż przyjmuje się, że zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny, co sprowadza się do tego, iż zachowuje ono swoją ważność niezależnie od wszelkich przyczyn, które spowodowały jego powstanie, to oczywiste jest, że każda czynność prawna ma przyczynę, dla której powstała, i cel, który ma zrealizować. Podstawą gospodarczą wystawienia weksla może być m.in. umowa pożyczki czy umowa sprzedaży.

Warto podkreślić, że wadliwość stosunku podstawowego (czyli np. umowy sprzedaży) nie wpływa na ważność zobowiązania wekslowego.

Zdaniem W. Opalskiego funkcja płatnicza weksla polega na możliwości regulowania za pomocą weksla zobowiązań pieniężnych przez wręczanie weksla zamiast zapłaty. (T. Komosa, W. Opalski, Prawo wekslowe. Prawo czekowe. Komentarz, Warszawa 1997, str. 15-16).

"Funkcja płatnicza weksla sensu largo polega na regulowaniu zobowiązań płatniczych przez wręczenie weksla zamiast zapłaty z tytułu zawartych transakcji gospodarczych. Natomiast funkcja płatnicza weksla sensu stricto polega na wykorzystaniu go w celu umarzania zobowiązań"( M. Michalski, Funkcje gospodarcze weksla, PUG 1992, Nr 4)

" Weksel jest używany jako środek pokrywania zobowiązań płatniczych" L. Bagińska, M. Czarnecki, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005, str. 27).

"Kolejną funkcją przypisywaną wekslowi jest funkcja płatnicza. Weksel jest wręczany zamiast zapłaty przy nabywaniu dóbr ( towarów, usług), na mocy umowy między stronami.

Weksel umożliwia wzajemne kompensowanie roszczeń i dokonywanie rozliczeń bezgotówkowych, co zmniejsza zapotrzebowanie na pieniądz w obrocie gospodarczym." (Wojciech Langowski INDOS WEKSLOWY Wydawnictwo Zakamycze 1998 str. 55-56.)

"Kolejną funkcję weksla, a mianowicie płatniczą, polegającą na tym, że weksel wręczany może być zamiast zapłaty, weksel in blanco może również spełniać podobnie jak weksel zupełny. Po wypełnieniu weksla in blanco funkcja ta może być bez przeszkód realizowana. Należy jednakże pamiętać, że weksel wystawiony jako in blanco nie jest tak samo "bezpiecznym" wekslem, jak weksel zupełny od momentu wystawienia, ponieważ istnieje możliwość podniesienia zarzutów nieprawidłowego wypełnienia dokumentu"

(Dariusz Dąbrowski Weksel in blanco, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2003, str.13)

"Wypełniony weksel może być wręczony zamiast zapłaty w transakcjach handlowych".

L. Bagińska, M. Czarnecki, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005, str. 31).

Korzyści ze stosowania weksli w obrocie gospodarczym polegają na możliwości wielostronnych rozliczeń należycie zabezpieczonych bez konieczności dokonywania przelewów środków pieniężnych. Weksel legalizuje kredyt kupiecki i nadaje mu określoną formę prawną. Dyskonto weksli zapewnia płynność rozliczeń.

- Janusz Piejko, radca prawny

Wierzyciel jest właścicielem dokumentu i osobą uprawnioną do żądania od dłużnika spełnienia świadczenia wskazanego w wekslu. Posiadacz weksla jest zobowiązany do jego przedstawienia dłużnikowi i do zwrotu dokumentu po wykonaniu zobowiązania. Nadanie wekslowi charakteru papieru wartościowego chroni interesy wierzyciela i dłużnika, a zarazem ułatwia zaciąganie zobowiązań w obrocie gospodarczym.

Weksel zawiera ustawowe (art. 101 Prawa wekslowego) elementy weksla własnego. Do elementów ustawowych weksla własnego należą:

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP