Pracownicze plany kapitałowe - wątpliwości po wprowadzeniu nowelizacji

Stan zatrudnienia liczony do celów pracowniczego planu kapitałowego zwiększą też osoby na urlopach dla rodziców. Prowadzenie programu emerytalnego przestanie zaś zwalniać z tworzenia PPK, gdy liczba członków spadnie poniżej wymaganego limitu.

Publikacja: 13.06.2019 06:50

Pracownicze plany kapitałowe - wątpliwości po wprowadzeniu nowelizacji

Foto: Fotolia.com

Ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (DzU poz. 2215) formalnie weszła w życie z początkiem 2019 r. Jej przepisy będą stosowane dopiero od 1 lipca br. i to początkowo tylko w odniesieniu do największych firm. Jednak już 16 maja br. parlament uchwalił zmianę do ustawy, a prezydent podpisał ją 6 czerwca. Nowelizacja zacznie obowiązywać po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dz.U.

Urlopy dla rodziców

Na początku 2019 r. pojawiły się wątpliwości dotyczące osób przebywających na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i wychowawczym. Dotychczasowe literalne brzmienie przepisów ustawy mogło prowadzić do wniosku, że do kręgu osób zatrudnionych – a więc takich, które powinny być zapisane do PPK – nie należy zaliczać przebywających na wspomnianych urlopach związanych z macierzyństwem.

Czytaj także: Pracownicze Plany Kapitałowe: nowy system oszczędzania nie dla wszystkich

Wszystko za sprawą definicji zawartej w art. 2 pkt 18 ustawy o PPK. Zgodnie z dotychczasowych brzmieniem tego przepisu, osobami zatrudnionymi są m.in. pracownicy i zleceniobiorcy, jeżeli podlegają z tych tytułów obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Kluczowe jest stwierdzenie „z tych tytułów". Pobieranie zasiłku macierzyńskiego lub korzystanie z urlopu wychowawczego stanowi zaś odrębny tytuł do ubezpieczeń. W konsekwencji można było dojść do wniosku, że w stosunku do takich osób nie należy zawierać umów o prowadzenie PPK ani brać ich pod uwagę przy obliczaniu ogólnej liczby osób zatrudnionych. To z kolei ma wpływ na datę, od której do danego podmiotu zatrudniającego będą miały zastosowanie obowiązki wynikające z ustawy o PPK.

Szczęśliwie te wątpliwości dostrzegł również ustawodawca. Definicja osoby zatrudnionej zmieniona najnowszą nowelizacją nie pozostawia wątpliwości. Do ich kręgu należy również wliczać osoby przebywające na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i wychowawczym. Nie ulega natomiast zmianie zasada, że otrzymywane przez nie zasiłki nie będą stanowić podstawy wymiaru wpłat do PPK i nie należy ich potrącać.

Jeden limit usunięty...

Istotną zmianą wynikającą z nowelizacji uchwalonej 16 maja 2019 r. jest zniesienie limitu 30-krotności wynagrodzenia przy ustalaniu podstawy wymiaru wpłat do PPK. W dotychczasowym brzmieniu podstawą do obliczania ich wysokości było wynagrodzenie definiowane jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ustawa milczała na temat znanego ze składek ZUS ograniczenia podstawy do 30-krotności prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Nowelizacja wprost stanowi, że przy obliczaniu podstawy wpłat do PKK nie będzie miało zastosowania wspomniane ograniczenie. Nawet po osiągnięciu tego limitu w danym roku, nadal konieczne będą wpłaty do instytucji finansowej prowadzącej PPK.

... jeden dodany

Do ustawy wprowadzono jednak inny, zupełnie nowy limit. Mianowicie, sumaryczna wartość wszystkich wpłat (a więc podstawowych i dodatkowych, finansowanych zarówno przez podmiot zatrudniający, jak i potrącanych z wynagrodzenia) oraz dopłat (np. rocznych) nie będzie mogła przekroczyć w roku kalendarzowym 50 000 USD. Ta kwota ma być obliczana z zastosowaniem kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego 31 grudnia poprzedniego roku kalendarzowego.

Ten limit będzie miał zastosowanie do wpłat dokonywanych w danym roku przez wszystkie podmioty zatrudniające daną osobę. Co istotne, to na Polskim Funduszu Rozwoju będzie spoczywał obowiązek weryfikowania, czy limit został osiągnięty. Jeżeli tak – PFR będzie musiał poinformować o tym instytucję finansową, uczestnika PPK oraz podmiot zatrudniający. Wpłaty dokonane po przekroczeniu tego limitu będą podlegać zwrotowi.

Wprowadzenie tego szczególnego limitu było podyktowane wymogami umowy FATCA oraz tzw. ustawy CRS, aby rachunki PPK nie stanowiły rachunków finansowych w rozumieniu tych przepisów.

Nie ma co się jednak łudzić, że ten nowy roczny limit wpłat zrekompensuje zatrudnionym zniesienie limitu 30-krotności wynagrodzenia. Proste działania matematyczne podpowiadają, że z nowego limitu skorzystają osoby zarabiające stanowczo ponad 5 mln zł rocznie (przy założeniu wpłat do PPK na poziomie 3,5 proc. oraz kursu dolara na poziomie 3,80 zł).

Dla tych, co wybrali PPE

Kolejne zmiany dotyczą jednego z wyjątków od obowiązku stosowania przepisów ustawy, czyli od obowiązku utworzenia i prowadzenia PPK. Mianowicie, mogą być z niego zwolnione podmioty zatrudniające, które prowadzą pracowniczy program emerytalny (czyli PPE) ze składką podstawową na poziomie co najmniej 3,5 proc., gdy członkami takiego PPE jest co najmniej 25 proc. osób zatrudnionych. Te warunki powinny być spełnione na dzień, od którego dany podmiot – zgodnie z przepisami przejściowymi – ma obowiązek zacząć stosować przepisy ustawy o PPK. W przypadku największych firm będzie to 1 lipca 2019 r.

Przepisy w dotychczasowym brzmieniu nie określały jednak, co się stanie w przyszłości, gdy poziom partycypacji w PPE spadnie poniżej 25 proc. Czy miałoby to oznaczać, że należy utworzyć PPK? Jeżeli tak, to nie do końca było wiadomo, w jakim terminie. Zdania ekspertów były w tym zakresie podzielone.

Z pomocą przychodzi zmiana do art. 133 ustawy o PPK. Spadek uczestnictwa w PPE poniżej poziomu 25 proc. ogółu zatrudnionych będzie oznaczał konieczność utworzenia w zakładzie pracy PPK. Na szczęście firmy nie będą musiały tego monitorować na bieżąco. Ze względu na fluktuację zatrudnienia ten poziom może się wszak zmieniać niemal z dnia na dzień. Znaczenie będzie miała jego wartość na 1 stycznia i 1 lipca każdego roku. Jeżeli na któryś z tych dni poziom spadnie poniżej 25 proc., przepisy ustawy trzeba będzie stosować odpowiednio od 2 stycznia lub 2 lipca danego roku.

Dla kogo mniej niż 2 proc.

Przepisy ustawy o PPK umożliwiają obniżenie wpłaty podstawowej finansowanej przez zatrudnionego z 2 proc. do nawet 0,5 proc. Taka możliwość dotyczy osób zarabiających stosunkowo najmniej, czyli takich, których wynagrodzenie osiągane ze wszystkich źródeł nie przekracza 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia. Obniżenie wysokości wpłaty następuje na podstawie deklaracji składanej przez uczestnika PPK.

Zgodnie z dotychczasowymi przepisami, podmiot zatrudniający miał weryfikować wysokość osiąganych przez taką osobą dochodów (naturalnie tylko w podmiocie, do którego wpłynęła deklaracja) jedynie w miesiącu złożenia deklaracji i tylko wtedy mógł jej nie uwzględnić. Obniżona wysokość wpłaty miała obowiązywać wyłącznie do końca roku kalendarzowego. Obecnie zrezygnowano z tej zasady. Początek nowego roku nie będzie więc oznaczał automatycznego powrotu do standardowej wysokości wpłaty. Zgodnie jednak ze zmienionymi przepisami, jeżeli w którymkolwiek miesiącu po złożeniu deklaracji zatrudniony osiągnie w swoim zakładzie pracy wynagrodzenie wyższe niż 1,2 wynagrodzenia minimalnego, konieczne będzie pobranie wpłaty w podstawowej wysokości, tj. 2 proc.

Krzysztof Gąsior adwokat, partner w Zawirska Gąsior – radcowie prawni i adwokaci

Oprócz opisanych zmian, pojawi się jeszcze kilka nowinek, których doniosłość w praktyce będzie nieco mniejsza. Warto jednak wspomnieć o ujednoliceniu terminów dokonywania wpłat. Po zmianie wpłaty mają być dokonywane do 15. dnia następnego miesiąca również w przypadku wynagrodzenia wypłacanego za okresy krótsze niż miesiąc. Według poprzedniej wersji przepisów, terminem wpłaty miał być ostatni dzień miesiąca. Zmiany wynikające z nowelizacji uchwalonej 16 maja 2019 r. oceniam generalnie pozytywnie. Zdecydowanie nie usuwają one wszystkich niejasności dotyczących przepisów o PPK, ale trzeba przyznać, że ustawodawca nie pozostał obojętny na wątpliwości zgłaszane przez osoby zajmujące się tą tematyką.

Ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (DzU poz. 2215) formalnie weszła w życie z początkiem 2019 r. Jej przepisy będą stosowane dopiero od 1 lipca br. i to początkowo tylko w odniesieniu do największych firm. Jednak już 16 maja br. parlament uchwalił zmianę do ustawy, a prezydent podpisał ją 6 czerwca. Nowelizacja zacznie obowiązywać po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dz.U.

Urlopy dla rodziców

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP