Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu uprawnionego. Ale nie każdy zmarły spełnia warunki do wypłaty tego świadczenia. W myśl art. 77 ustawy emerytalnej zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci ubezpieczonego czyli np. pracownika, zleceniobiorcy, czy osoby prowadzącej działalność gospodarczą.
Podobnie jest w przypadku osoby pobierającej emeryturę lub rentę czy osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do uzyskania tych świadczeń.
Zasiłek pogrzebowy będzie także przysługiwał wtedy, gdy zmarły pobierał zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek macierzyński. Prawo do wypłaty zasiłku powstaje także po śmierci członka rodziny ubezpieczonego, czy osoby pobierającej świadczenie z ZUS. W tym kontekście, jeśli zmarły nie miał rodziny, konkubent nie może dochodzić prawa do tego świadczenia na podstawie swojego ubezpieczenia.
Przepisy są tu precyzyjne – chodzi tylko o członków rodziny. Z odmową wypłaty świadczenia spotka się także osoba, która pokryła koszty pogrzebu, gdy zmarły nie ma innych tytułów do przyznania świadczenia, a ostatnio pracował na umowie o dzieło, od której nie opłaca się składek do ZUS.
Co ważne w myśl rozporządzenia z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (DzU Nr 237, poz. 1412), rozliczenie kosztów pogrzebu z ZUS może nastąpić nie tylko na podstawie rachunków.