Małżonkowie współfinansują się w sądzie

NSA przypomniał o tym przy okazji rozpatrywania sprawy z wniosku o przyznanie podatnikowi prawa pomocy.

Mężczyzna reprezentowany przez radcę prawnego, wraz ze skargą na decyzję dyrektora izby skarbowej, dotyczącej odpowiedzialności podatkowej członka zarządu złożył wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych. Wskazał, że jest osobą niepełnosprawną, utrzymuje się z miesięcznej renty w wysokości nieco ponad tysiąca stu złotych brutto. Zaś na co dzień pozostaje w gospodarstwie domowym wraz z synami w wieku szesnastu i osiemnastu lat, przy czym młodszy syn jest niepełnosprawny.

Mężczyzna wyjaśnił, że choroba syna wymaga stosowania specjalistycznych maści i balsamów oraz specjalnej diety. Jako miesięczne wydatki wskazał czynsz około czterysta złotych, leki prawie trzysta złotych oraz zajęcia komornicze pobierane bezpośrednio z renty, w wysokości dwustu pięćdziesięciu złotych. Pozostałe zasoby mężczyzny przeznaczane są na jedzenie, środki czystości, ubrania oraz bieżące potrzeby.

Podatnik przy swoim wniosku nie wykazał swojego majątku. Podniósł również, że nie jest w stanie wygospodarować już żadnych więcej środków na pokrycie kosztów sądowych.

Dodatkowo na wezwanie referendarza sądowego przedłożył kserokopię PIT - 40A wraz kserokopią decyzji ZUS o ustaleniu renty i jej waloryzacji, kopię umowy najmu lokalu mieszkalnego, zawartą między Towarzystwem Budownictwa Społecznego, a nim i żoną, rachunki oraz kopię małżeńskiej umowy majątkowej, zawartej w formie aktu notarialnego.

Referendarz sądowy oddalił wniosek. Stwierdził, że prawo pomocy powinno przysługiwać tylko osobom charakteryzującym się ubóstwem, którym podatnik nie jest. Natomiast małżeńska rozdzielność majątkowa i prowadzenie oddzielnych gospodarstw z żoną ma wpływ na okoliczności, które są podstawą odmowy przyznania prawa pomocy.

Mężczyzna złożył sprzeciw. Zarzucił referendarzowi naruszenie przepisów o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez odmowę przyznania mu prawa pomocy w sytuacji, gdy niewątpliwie wykazał, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wskazał, że nie dysponuje żadnym majątkiem, a siebie i dwóch synów utrzymuje wyłącznie z renty. Ponosi ponadto wysokie koszty związane z opłatami za wynajmowany lokal oraz leki dla niego i syna.

Podatnik wyraził również opinię, że niezrozumiałe są dla niego twierdzenia referendarza, iż jako osoba inicjująca postępowanie powinien liczyć się z koniecznością ponoszenia opłat i odpowiednio zaplanować swój budżet. Jego zdaniem trudno w ogóle mówić o planowaniu kosztów w sytuacji gdy termin do wniesienia skargi jest tak drastycznie ograniczony.

Dodał, że jest osobą ubogą leczącą się na chorobę psychiczną, natomiast ubóstwo i dzieżka sytuacja w domu dotyka również jego dzieci. Mężczyzna nie zgodził się również ze stanowiskiem, iż rozdzielność majątkowa małżeńska i prowadzenie oddzielnych gospodarstw z żoną ma wpływ na okoliczności będące podstawą odmowy przyznania prawa pomocy. Stwierdził, iż nawet zakładając, że żona będzie ponosić w całości koszty utrzymania dzieci to i tak kwota pozostająca jemu do dyspozycji po zajęciach komorniczych na miesięczne utrzymanie, nie przekracza dwustu złotych.

Podatnik na koniec wyjaśnił, że nie dąży do przeniesienia na Skarb Państwa kosztów postępowania sądowego, a jedynie realizuje przysługujące mu uprawnienia do ochrony przed działaniem organów podatkowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił wniosek mężczyzny. Sąd stwierdził, że podatnik nie przedstawił danych, o które został poproszony, dotyczących stanu majątkowego i możliwości płatniczych jego żony. Zdaniem WSA nieujawnienie sytuacji majątkowej współmałżonka nie pozwala na całościową ocenę sytuacji materialnej. Wyjaśnił, że dopiero stwierdzenie, iż ani samodzielnie, ani przy pomocy współmałżonka strona nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla niej i jej rodziny, pozwalałoby rozstrzygnąć czy jest możliwość przyznania pomocy z budżetu państwa.