Sposób liczenia alimentów

Burmistrz miasta nakazał dłużnikowi alimentacyjnemu zwrot należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego dwojgu dzieciom, reprezentowanym przez ich matkę. Okres zaległości obejmował rok, w łącznej wysokości dwustu trzech złotych i pięćdziesięciu jeden groszy, wraz z odsetkami ustawowymi, wynoszącymi sześć złotych.

Burmistrz wyjaśnił, że mężczyzna na podstawie wyroku sądu okręgowego został zobowiązany do alimentów na rzecz swoich dzieci. Następnie z uwagi na zaświadczenie komornika sądowego potwierdzające bezskuteczność prowadzonego postępowania egzekucyjnego, dzieci nabyły prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego w wysokości trzystu złotych, za okres od października 2012 roku do września 2013 roku.

Dłużnik wniósł odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, żądając umorzenia zaległości. Wyjaśnił, że nie posiada nic oprócz renty, z której zostaje mu tylko czterysta piętnaście złotych miesięcznie. Z tego musi opłacić mieszkanie i prąd, a na życie pozostaje mu zaledwie trzysta złotych. Mężczyzna dodał, że ma drugą grupę inwalidzką i nie wolno mu podejmować żadnej pracy. Poza tym ma chore serce, zanik mięśni oraz chore nerki, z powodu których musi uczęszczać na dializy.

SKO utrzymało w mocy decyzję burmistrza. Podkreśliło, że świadczenia z funduszu alimentacyjnego zostały już wypłacone na rzecz osób uprawnionych, a w sytuacji kiedy zostały spełnione przesłanki do orzeczenia o zwrocie należności, zarówno organ pierwszej instancji, jak też organ odwoławczy nie mają podstaw prawnych, aby orzec w odmienny sposób lub zupełnie odstąpić od orzekania w tym zakresie.

Kolegium wyjaśniło, że decyzja o zwrocie alimentów, wydana na podstawie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, nie ma charakteru uznaniowego. W postępowaniu zmierzającym do jej wydania, organ musi jedynie ustalić, czy została wydana decyzja ostateczna o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego i czy świadczenia te zostały już wypłacone.

Jeśli tak się stanie, organ ma obowiązek wydać decyzję, w której nakaże dłużnikowi zwrot świadczeń, wypłaconych na rzecz osoby uprawnionej.

Mężczyzna poskarżył się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Stwierdził, że jego renta wynosi niecałe tysiąc trzysta złotych i co miesiąc są z niej ściągane alimenty na dwoje dzieci, w kwocie po trzysta złotych na każde dziecko. Wyjaśnił, że pozostaje mu więc czterysta piętnaście złotych, co nie wystarcza na skromne wyżywienie ani na opłaty. Dłużnik uczulił również sąd na swoje dolegliwości. Cierpi na wiele chorób, w tym na uszkodzenie kręgosłupa, zanik mięśni oraz serce. Dodał, że ma również nerwicę i chore nerki.

WSA 29 lipca 2014 roku uchylił obie decyzje administracji, z uwagi na poważne braki w ich uzasadnieniach. Sąd stwierdził na wstępie, że organy w prowadzonym postępowaniu zobowiązane są ustalić, czy została wydana decyzja ostateczna o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego i czy zostały wypłacone świadczenia. Jeśli tak się stanie muszą wydać decyzję nakazującą zwrot przez dłużnika alimentacyjnego wypłaconych na rzecz osoby uprawnionej świadczeń.

WSA był zdania, że w rozpatrywanej sprawie urzędnicy stwierdzili tylko sucho, iż dłużnik jest zobowiązany do zwrotu należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego w określonej wysokości i wskazali na kwotę zaległych odsetek.

Nie podali natomiast sposobu przeprowadzenia obliczeń. Brak było wyróżnień, jakie konkretnie kwoty główne oraz jakie konkretnie odsetki liczone od poszczególnych kwot głównych za poszczególne miesiące zostały wyliczone.

Sąd podkreślił, że zakres niezbędnych ustaleń jakie urzędnik winien poczynić, a następnie uzewnętrznić w uzasadnieniu decyzji, do których należy nie tylko ogólna wysokość wypłaconych z funduszu alimentacyjnego świadczeń, lecz nadto wysokość dokonanych w okresie świadczeniowym wpłat do funduszu w rozbiciu na poszczególne wpłaty i wypłaty oraz wskazanie dat poszczególnych operacji - wynika z ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.