Projekt był przedmiotem obrad Stałego Komitetu Rady Ministrów w dniu 18 stycznia 2024 r. W związku z uwagami do projektu ustawy, planowane jest również kolejne spotkanie, na którym uwagi te mają zostać rozstrzygnięte. Przed skierowaniem projektowanej ustawy do Sejmu, projekt czeka zatem jeszcze kilka etapów prac legislacyjnych - przyjęcie przez Stały Komitet Rady Ministrów, rozpatrzenie przez komisję prawniczą, potwierdzenie projektu przez Stały Komitet Rady Ministrów i rozpatrzenie przez Radę Ministrów.
Przypomnieć należy, że na podstawie projektowanej ustawy podmioty prawne, na rzecz których wykonuje lub świadczy pracę co najmniej 50 osób oraz podmioty prawne wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, niezależnie od liczby zatrudnianych pracowników, mają zostać zobowiązane do ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych, czyli tzw. procedury zgłoszeń wewnętrznych.
Projektowana ustawa określa zarówno obligatoryjne, jak i fakultatywne elementy tej procedury. Mimo wprowadzenia kilku istotnych zmian względem projektu opracowanego przez rząd poprzedniej kadencji, w dalszym ciągu jednym z jej elementów ma być „system zachęt do korzystania z procedury zgłoszeń wewnętrznych, w przypadku gdy naruszeniu prawa można skutecznie zaradzić w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, a osoba dokonująca zgłoszenia uważa, że nie zachodzi ryzyko działań odwetowych”. Aktualnie jest to element fakultatywny, jednak warto rozważyć uwzględnienie go w procedurze zgłoszeń wewnętrznych, z uwagi na jego potencjalnie istotne znaczenie dla efektywnego funkcjonowania systemów whistleblowingowych.
Nagrody za zgłoszenie?
Z pewnością dla wielu pracodawców pierwszym pomysłem na zachęcanie sygnalistów do dokonywania zgłoszeń będą nagrody pieniężne. Nagradzanie finansowe sygnalistów od lat powszechnie funkcjonuje m.in. w Stanach Zjednoczonych. Co ciekawe, sygnaliści mogą tam liczyć nie tylko na nagrody ze strony podmiotów prywatnych, ale także instytucji publicznych. Przykładowo w ubiegłym roku amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) przyznała sygnaliście nagrodę w rekordowej wysokości prawie 279 milionów dolarów. O ile jednak przepisy projektowanej ustawy nie precyzują jakiego rodzaju zachęty powinny zostać przewidziane w procedurze zgłoszeń wewnętrznych, uzasadnienie projektu jednoznacznie wskazuje, że w zamyśle ustawodawcy nie powinny one przybierać materialnej formy, a stanowić „mechanizmy polegające na zachęceniu pracownika do dokonania zgłoszenia wewnętrznego”.
Czytaj więcej
Rząd w kwestii przepisów osłonowych dla osób zgłaszających naruszenia inspiruje się poprzednikami. Ale nie tylko.
