Opóźnienie w implementowaniu do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (tzw. dyrektywa o sygnalistach) wynosi już niemal 12 miesięcy, co nie zmienia faktu, że po ogłoszeniu ostatecznej treści ustawy, część pracodawców będzie miała zaledwie 4 miesiące na dostosowanie swojej działalności do nowych wymogów. Jednym z najważniejszych jest obowiązek zapewnienia możliwości bezpiecznego dokonywania zgłoszeń o nieprawidłowościach oraz ustalenie zasad postępowania ze zgłoszeniami.
Zgodnie z przepisami projektu polskiej ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, już w ramach procedury zgłoszeń wewnętrznych należy wskazać kto będzie upoważniony do przyjmowania zgłoszeń sygnalizacyjnych oraz kto będzie upoważniony do obsługi procesu zgłoszenia i podejmowania działań następczych. Co do podmiotu uprawnionego do samego przyjmowania zgłoszeń- ustawodawca wprost wskazał, że może być to wewnętrzna jednostka organizacyjna lub osoba w ramach struktury organizacyjnej albo podmiot zewnętrzny- pracodawca ma pełną dowolność w wykreowaniu właściwych struktur wewnątrz lub wydelegowaniu procesu przyjmowania zgłoszeń zewnętrznej firmie. Natomiast w obsługę dalszego procesu sygnalizacyjnego musi być zaangażowany element wewnętrzny- jednostka lub organ kolegialny. Kto powinien wchodzić w skład komisji rozpatrującej zgłoszenia? Ustawodawca pozostawił niewiele wskazówek i szerokie pole do interpretacji.
Nie ulega wątpliwości, że to pracodawca jest podmiotem zobowiązanym do imiennego upoważnienia poszczególnych członków komisji do podejmowania określonych działań, tj. m.in. do weryfikacji zgłoszenia, dalszej komunikacji ze zgłaszającym, w tym występowania do zgłaszającego o dodatkowe informacje, podejmowania działań następczych oraz przekazywania zgłaszającemu informacji zwrotnych. Pracodawca powinien za pomocą odrębnego dokumentu wewnętrznego ustanowić procedurę zasad pracy komisji oraz powołać w jej skład członków. Ustawodawca nie sprecyzował jednak zarówno wytycznych co do składu ilościowego komisji jak i formalnych wymogów co do prowadzonych przez nią działań, pozostawiając to w dyspozycji pracodawcy.
Czytaj więcej
Osoba zgłaszająca nieprawidłowości będzie musiała podać dane identyfikujące.
Podstawowym postulatem wobec komisji ds. zgłoszeń w sprawach sygnalistów jest jej bezstronność. Oznacza to, że członkowie komisji powinni móc podejmować działania i decyzje w sposób swobodny, na podstawie obiektywnych kryteriów, co wyklucza osobistą lub służbową zależność zarówno wobec zgłaszającego, osoby której zgłoszenie dotyczy, jak również pracodawcy, którego działania mogą być przecież przedmiotem zgłoszenia. Czy sprostanie takim kryteriom jest w ogóle możliwe?
