Jakie są różnice w kodeksach etycznych radców i adwokatów

Jeśli zostanie uchwalony projekt zmiany procedury karnej, w którym Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje dać radcom prawo występowania jako obrońcy w sprawach karnych – jedyną istotną różnicą  między  dwoma zawodami prawniczymi będzie to, że adwokat nie może wykonywać pracy na etacie. Oba samorządy mają  jeszcze własne normy etyczne. Czym się różnią?

Inne informowanie

I adwokaci, i radcowie są ograniczeni w sposobach pozyskiwania klientów.

– Przepisy adwokackie są  bardziej restrykcyjne – mówi Paweł Skuczyński z UW, prezes Instytutu Etyki Prawniczej. – Adwokaci mogą informować tylko w sposób ustalony wprost przez kodeks. Radcom wolno wszystko, co nie jest w przepisach zakazane.

– My jesteśmy bardziej ograniczeni, jeśli chodzi np.o wysyłanie ofert – zwraca uwagę Andrzej Michałowski, były prezes, a obecnie członek Naczelnej Rady Adwokackiej. – Zbiór zasad etyki adwokackiej pozwala bowiem na wysyłanie ofert wyłącznie w ramach konkursów, przetargów lub też na wyraźne życzenie klientów.

– My takiego wyraźnego zakazu nie mamy zapisanego, nie ma jednak wątpliwości, że wysyłanie  niezamówionych ofert jest też zakazane, taka była  niedawna interpretacja Komisji ds. Etyki – mówi Zenon Klatka, były prezes Krajowej Rady Radców Prawnych,  obecnie przewodniczący Komisji ds. Etyki.

Mec. Michałowski podkreśla, że przepisy dotyczące reklamy w obu zawodach coraz bardziej się do siebie zbliżają.

– Podstawą naszych zapisów jest założenie, że to sami klienci powinni się dowiedzieć o renomie adwokata. W 2007 r. wprowadziliśmy jednak rozróżnienie na reklamę i informowanie, dopuszczając tę drugą aktywność – mówi.

Różnice dotyczą także konfliktu interesów.

– Radca, przyjmując klientów, musi m.in. brać pod uwagę to, czy w takim konflikcie nie pozostają osoby, które pracują z nim w jednej kancelarii, choć  nie przy danej sprawie  – mówi mec. Klatka.

Radcowie przygotowują jeszcze dalej idące zmiany. W projekcie nowego kodeksu jest bowiem propozycja, by za naruszenie zasad odpowiadały także kancelarie.

– Nasz kodeks wychodzi z założenia, że to ludzie są odpowiedzialni za zasady etyczne, nie dostrzega problemów związanych z funkcjonowaniem spółek. Rzeczywiście kwestie związane z konfliktem interesów są lepiej uregulowane w kodeksie radcowskim – mówi mec. Michałowski.

Miara zaufania

A Paweł Skuczyński zwraca uwagę, że palestra jest bardziej restrykcyjna. Jeśli bowiem występuje konflikt interesów muszą zrezygnować ze sprawy.

– Radcowie w niektórych sytuacjach mają pole do rozmów z klientem. Gdy kodeks to przewiduje, mogą za jego zgodą prowadzić sprawę – podkreśla.

Także bardziej restrykcyjne  są normy palestry dotyczące zaufania. Jeśli adwokat stwierdzi, że klient stracił do niego zaufanie, musi wypowiedzieć mu pełnomocnictwo. Radca może to zrobić.

– Adwokaci bronią w procesie karnym,  ich pozycja wobec klienta jest bardziej samodzielna niż np. w procesie cywilnym. Rola zaufania jest więc tu większa – ocenia Paweł Skuczyński.

Różnice dotyczą też tytułowania. Radca, będący jednocześnie adwokatem, powinien używać tytułu „radca".

– Obecnie nastąpiło dowartościowanie naszego zawodu i nie ma już problemu radców, którzy chcą się podpierać także tytułem adwokata – mówi mecenas Klatka.