Pracownikom trudno rozstać się z telefonem służbowym. Czy zmienią to przepisy?

Aż 65 proc. polskich pracowników odpisuje na maile służbowe po godzinach, 27 proc. pracuje na urlopie, a 53 proc. pytanych zabiera obowiązki do domu – wynika z badania przeprowadzonego przez serwis kariery LiveCareer.pl

Pokazuje ono także, że 23 proc. ankietowanych nie ma poczucia, że może bez stresu wziąć urlop i nie martwić się obowiązkami. Z kolei osoby pracujące podczas wakacji robią to najczęściej z powodu zbyt dużego poczucia odpowiedzialności (52 proc.), niedokończenia zadań przed urlopem (26 proc.) albo oczekiwania takiej dostępności przez przełożonych (24 proc.).

– Równowaga między życiem prywatnym i zawodowym jest z pewnością ważna zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Work-life balance pozwala zwiększyć atrakcyjność miejsca pracy, a wypoczęty pracownik pracuje efektywniej – przyznaje radca prawny Szymon Witkowski z Pracodawców RP.

Jak przypomina, przepisy mające zapewnić tę równowagę wynikają z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. (tzw. dyrektywa work-life balance) i zostały wdrożone na grunt polskiego prawa w 2023 r.

– Są one nawet bardziej rygorystyczne i zapewniają pracownikom większą ochronę, niż wymagają tego regulacje UE – mówi Szymon Witkowski.

Warto jednak przypomnieć, że dotyczą one głównie kwestii związanych z rodzicielstwem lub pełnieniem funkcji opiekuńczych.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Firma nie zwolni wcześniej seniora? Kluczowa uchwała SN

Zakaz wypowiedzenia umowy z seniorem dotyczy także zatrudnienia, które kończy się jeszcze przed o...

Prawo do bycia offline 

Wspomniane badanie każe jednak wrócić do tematu tzw. prawa do odłączenia się, tj. wyłączenia narzędzi cyfrowych do celów zawodowych poza czasem pracy.

Jeszcze w przedwyborczych zapowiedziach niektórych członków obecnej koalicji rządzącej pojawiały postulaty w tym obszarze. Przykładowo Lewica w swoim programie przekonywała, że pracownicy muszą mieć czas złapać oddech. I zapowiadała, że będzie dążyć do wprowadzenia prawa do bycia offline.

Na razie jednak próżno szukać projektów w tym zakresie. A czy są potrzebne?

– W praktyce realizacja takich uprawnień jak "prawa do odłączenia się", wymaga nie tylko rozwiązań prawnych, które istnieją i są w pełni wystarczające, ale także zmian w kulturze organizacyjnej, a często również w podejściu samych pracowników, którzy czasem bardzo ambitnie podchodzą do realizacji swoich obowiązków – mówi Szymon Witkowski.

Ekspert podkreśla też, że należałoby zwrócić uwagę na indywidualne sytuacje.

– Jeśli odpisanie na służbowego maila po godzinach, czy też w czasie urlopu ma charakter incydentalny, to takie sytuacje nie są czymś nagannym. Czasem mogą wynikać choćby z koleżeńskiej chęci pomocy zespołowi – dodaje.

Katarzyna Lorenc, członkini zarządu BizYou, ekspertka ds. rynku pracy i efektywności zarządzania BCC wskazuje z kolei, że wiele osób nie zagląda do maila po godzinach pracy, bo ktoś im każe.

– Nie mają nawyku odłączania się po pracy, nawet jeśli nikt ani nawet sytuacja od nich tego nie wymaga. Wynika to z chęci trzymania ręki na pulsie, często nadmiarowej kontroli – mówi.

Jak wskazuje, to wymaga pracy nad własnymi przekonaniami i poczuciem bycia dobrym pracownikiem. 

– Dbanie o własny wypoczynek jest elementem pielęgnowania swojej efektywności w godzinach pracy. W takich przypadkach prawo nic nie zmieni – mówi. 

Co innego z zabieraniem obowiązków do domu i pracy na urlopie.

– To często kwestia kultury i organizacji pracy. Nadmiarowe spotkania w wielu, zwłaszcza dużych, firmach powodują, że pracownicy nie mają wystarczająco dużo czasu, by wywiązać się ze swoich obowiązków, które poczekać nie mogą. Z kolei część firm, zwłaszcza małych, nie ma systemu zastępstw, które pozwalają na cieszenie się urlopem. Wymaga to jednak stabilnej załogi i pewnego nadmiaru zatrudnienia, na które niewiele mniejszych przedsiębiorstw jest sobie w stanie pozwolić – mówi Katarzyna Lorenc. 

Zdaniem ekspertki jednak wiele przypadków jest do wyeliminowania poprzez poprawę organizacji pracy i współpracy w zespołach.

– Nasze doświadczenia pokazują, że większość osób może odzyskać nawet 2 godziny dziennie, jeśli stworzy i opanuje dobry system pracy – podsumowuje.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Ofert pracy zdalnej coraz mniej. Czy to kwestia niedoskonałych przepisów?

Chociaż popyt na wykonywanie obowiązków służbowych na odległość jest bardzo duży, firmy ogranicza...

Obecne regulacje dają gwarancję pracownikom 

Katarzyna Wilczyk, starszy prawnik w kancelarii Raczkowski, także przekonuje, że obecnie pracownicy dysponują skutecznymi narzędziami prawnymi, które wymuszają przestrzeganie ich prawa do przerwy.

– Przede wszystkim jest to wymóg nieprzerwanego 11-godzinnego odpoczynku dobowego i 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego. Te zasady mają zastosowanie bez względu na stosowany w danej organizacji system czasu pracy, a więc także w trybie zadaniowym – wyjaśnia.

Jak wskazuje, często problemem w firmach jest natomiast niewłaściwa organizacja, w tym nieprzestrzeganie godzin odpoczynku pracowników.

Zwraca jednocześnie uwagę, że prawo do wypoczynku po pracy nie jest nieograniczone.