Kiedy przy wymianie udziałów nie trzeba płacić CIT

Neutralność wymiany udziałów pozostanie zachowana w sytuacji, kiedy bezwzględna większość praw głosów w spółce nabywanej będzie wynikała z wniesienia jej udziałów w ramach kilku osobnych transakcji dokonywanych przez odrębne podmioty – pomimo tego, że przepisy literalnie odnoszą się do nabycia udziałów od „wspólnika", czyli w liczbie pojedynczej.

Publikacja: 10.09.2018 05:40

Kiedy przy wymianie udziałów nie trzeba płacić CIT

Foto: Fotolia.com

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 5 czerwca 2018 r. (II FSK 1496/16 i II FSK 1495/16).

We wniosku o wydanie interpretacji podatnik wskazał, że planuje utworzenie spółki z o.o. oraz objęcie udziałów w innej spółce z o.o. Spółka nabywająca ma otrzymać w drodze aportu udziały w spółce nabywanej. Na podstawie jednej uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego spółka nabywająca dostanie w drodze dwóch aportów od dwóch wspólników udziały, których nabycie zapewni bezwzględną większość praw głosów. W ten sposób dojdzie do dwóch transakcji nabycia udziałów, ale nastąpią one równocześnie lub nie później niż w okresie sześciu miesięcy od podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego i wniesieniu pierwszego aportu. Spółka nabywająca planuje w przyszłości odpłatne zbycie udziałów w spółce nabywanej, przez co powstanie przychód. Podatnik spytał we wniosku jakie koszty uzyskania przychodów powinna przyjąć spółka nabywająca w związku z odpłatnym zbyciem udziałów w spółce nabywanej. Zdaniem wnioskodawcy powinien on przyjąć koszty uzyskania przychodów w wysokości wartości nominalnej udziałów.

Czytaj także: Wymiana udziałów po 1 stycznia 2017 r.

W interpretacjach z 10 sierpnia 2015 r. (ITPB1/4511-680/15/MPŁ i ITPB1/4511-681/ 15/MPŁ) organ uznał, że przedmiotowa transakcja nie będzie wymianą udziałów z art. 12 ust. 4d ustawy o CIT, gdyż w tym przepisie jest mowa o jednym wspólniku, a nie o wspólnikach. Wnioskodawca wniósł skargi na ww. interpretacje do WSA w Gdańsku, a sąd w wyrokach z 12 stycznia 2016 r. (I SA/Gd 1795/15 i I SA/Gd 1794/15) uznał pogląd skarżącego za zasadny. Organ wniósł skargi kasacyjne do NSA, który jednak je oddalił. Zdaniem sądu, celem ustawodawcy podczas konstruowania przepisów o wymianie udziałów było nieopodatkowanie samej transakcji wymiany udziałów przy jednoczesnym naliczeniu kosztów uzyskania przychodów w związku z odpłatnym zbyciem udziałów w spółce z o.o. Wykładnia organu zrównuje koszty uzyskania przychodów z tytułu zbycia udziałów powstające na skutek zwykłego zbycia udziałów z tymi, które powstają w przypadku ich wymiany. Spełnienie warunków dotyczących wymiany udziałów powinno być oceniane przez pryzmat grupy wspólników, jeżeli transakcje wymiany udziałów, które doprowadziły do spełnienia warunków do korzystania ze zwolnienia, nastąpiły w okresie sześciu miesięcy poprzedzających uzyskanie bezwzględnej większości praw i głosów w spółce,. Wynik transakcji powinien być oceniany całościowo, czyli uzyskanie bezwzględnej większości praw i głosów przesądza o zastosowaniu zwolnienia podatkowego nawet wtedy, gdy wynika z więcej niż jednej transakcji.

Kinga Duszyk współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Mateusz Rudnik menedżer w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Zasadniczo wniesienie udziałów w spółce kapitałowej do innej spółki kapitałowej może być opodatkowane CIT. Niemniej, w sytuacji wymiany udziałów polegającej na nabyciu przez spółkę kapitałową od wspólnika innej spółki udziałów tej innej spółki oraz przekazaniu jej wspólnikowi własnych udziałów w zamian za udziały tej innej spółki, operacja ta powinna być neutralna w CIT.

Dodatkowo, wydatki poniesione przez spółkę nabywającą udziały określa się w wysokości odpowiadającej nominalnej wartości udziałów wydanych wspólnikom spółki, której udziały są nabywane i stanowią one koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów.

Dla zachowania neutralności wymiany udziałów konieczne jest m.in. uzyskanie przez spółkę nabywającą bezwzględnej większość praw głosu w spółce, której udziały są nabywane.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami transakcja wymiany udziałów powinna być neutralna również w przypadku dokonania więcej niż jednej transakcji nabycia udziałów, przeprowadzonych w okresie nieprzekraczającym sześciu miesięcy liczonych począwszy od miesiąca, w którym nastąpiło pierwsze ich nabycie, jeżeli w wyniku tych transakcji są spełnione pozostałe warunki dla zachowania neutralności.

Zagadnieniem rozważanym przez NSA było ustalenie, czy neutralność wymiany udziałów pozostanie zachowana w sytuacji, kiedy bezwzględna większość praw głosów w spółce nabywanej będzie wynikała z wniesienia jej udziałów w ramach kilku osobnych transakcji dokonywanych przez odrębne podmioty – pomimo tego, że przepisy literalnie odnoszą się do nabycia udziałów od „wspólnika" w liczbie pojedynczej.

Omawiane wyroki NSA należy ocenić pozytywnie, jako rozstrzygnięcia na korzyść podatników oraz zgodne z założeniami ustawodawcy. Wydaje się, że celem ustawodawcy było nieopodatkowywanie transakcji wymiany udziałów przy zachowaniu określonych warunków. W tym kontekście nie bez znaczenia pozostaje uzasadnienie do projektu zmiany ustawy o CIT oraz to, że wprowadzenie omawianej regulacji wynikało z konieczności dostosowania przepisów ustawy o CIT i ustawy o PIT do regulacji europejskich, na co zwrócił uwagę NSA w uzasadnieniu ustnym.

Zasadniczym warunkiem, który powinien zostać spełniony i który rzeczywiście ma znaczenie, jest uzyskanie (posiadanie) przez spółkę nabywającą udziały bezwzględnej większości głosów w spółce, której udziały są nabywane, uwzględniając 6-miesięczny okres na przeprowadzanie poszczególnych transakcji wniesienia udziałów nawet wtedy, jeśli są one dokonywane przez odrębne podmioty. Mając na uwadze brzmienie przepisów i cele ustawy, nie powinno być kluczowe natomiast to, czy do uzyskania tej większości spółka nabywająca udziały otrzymała je od jednego wspólnika, czy od kilku. W szczególności nie powinien być inaczej traktowany podatnik, który otrzymuje udziały dające bezwzględną większość od jednego podmiotu niż ten, który otrzymuje udziały dające bezwzględną większość od kilku podmiotów (w ramach kilku transakcji).

Do tej pory podatnicy i organy podatkowe często mieli odmienne stanowiska w zakresie omawianego zagadnienia. Również rozstrzygnięcia sądów administracyjnych w tym zakresie nie były jednolite (przykładowo powołane przez NSA rozstrzygnięcie tego sądu z 15 maja 2018 r., II FSK 1067/16). Komentowane rozstrzygnięcia NSA, utrzymujące w mocy wyroki wojewódzkiego sądu administracyjnego, mogą przyczynić się do ujednolicenia podejścia w kierunku korzystnym dla podatników.

Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
20 lat Polski Wschodniej w Unii Europejskiej