W praktyce dość często dochodzi do nieodpłatnego umorzenia udziałów osób fizycznych w spółkach będących osobami prawnymi. Zgodnie z ustawą o PIT dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji). Z przepisu tego wynika, że opodatkowany jest dochód faktycznie uzyskany przez podatnika.
Oznacza to, że [b]w sytuacji gdy w wyniku umorzenia w trybie przewidzianym w kodeksie spółek handlowych nie jest wypłacane wynagrodzenie na rzecz wspólnika, którego udziały są umarzane, to nie powstaje u niego dochód podlegający opodatkowaniu PIT[/b]. Osoba ta bowiem nie otrzymuje w związku z umorzeniem żadnego wynagrodzenia.
A według ustawy o PIT w przypadku umorzenia udziałów opodatkowaniu podlega dochód faktycznie uzyskany. Brak zaś dochodu u wspólnika będącego osobą fizyczną oznacza również to, że spółka nie ma obowiązku poboru podatku jako płatnik.
Warto jednocześnie podkreślić, że w takiej sytuacji nie znajdzie też zastosowania przepis ustawy o PIT przyznający organom podatkowym prawo do szacowania dochodu podatnika.
Zgodnie z tą regulacją przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przy nieodpłatnym umorzeniu udziałów osób fizycznych w spółkach nie powstaje u nich jednak dochód podlegający opodatkowaniu.
