Stawki gwarantowane do wypłaty przy dokonywaniu potrąceń z zasiłków

Od 1 marca podniosły się stawki gwarantowane do wypłaty przy dokonywaniu potrąceń z zasiłków. Ale nie można ich stosować przy ujęciach ze świadczeń przysługujących do końca lutego

Publikacja: 13.03.2013 06:20

Izabela Nowacka

Izabela Nowacka

Foto: Rzeczpospolita

- Nasz pracownik ma dwa zajęcia komornicze – jedno alimentacyjne na prawie 4000 zł, a drugie niealimentacyjne na 8191 zł. Jego wynagrodzenie brutto wynosi 2950 zł. Chorował na przełomie lutego i marca (od 18 lutego do 8 marca, tj. 19 dni). Za pierwsze cztery dni przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe (271,52 zł), a za kolejnych 15 dni zasiłek chorobowy (1018,20 zł). Jak prawidłowo trzeba rozliczyć przychód i potrącenia tego pracownika, skoro od 1 marca zmieniła się kwota wolna od potrąceń z zasiłków? Czy należy wyznaczyć dwa razy kwotę wolną – za luty i za marzec?

– pyta czytelniczka.

Od 1 marca 2013 r. wzrosła kwota najniższej emerytury. To ona jest jednocześnie podstawą do ustalenia kwoty wolnej przy dokonywaniu potrąceń z zasiłków społecznych.

Jeżeli pracownik ma prawo do zasiłku za okres obejmujący przełom lutego i marca, to kwotę wolną trzeba odpowiednio ustalić biorąc pod uwagę zarówno stawkę obowiązującą w lutym, jak i w marcu.

Zasiłek „pod młotek"...

Zasiłki chorobowe i macierzyńskie podlegają egzekucji z tytułu niespłaconych przez dłużnika zobowiązań, podobnie jak wynagrodzenie za pracę. Jednak zasady potrącania należności z zasiłków i pensji za pracę są odmienne. Kodeks pracy chroni tylko wynagrodzenie, natomiast nie odnosi się do świadczeń wypłacanych z ubezpieczenia społecznego z tytułu choroby lub macierzyństwa.

Jak stanowi art. 833 § 5 kodeksu postępowania cywilnego, do zasiłków stosuje się przepisy o egzekucji ze świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Chodzi tu więc o ustawę z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa o FUS).

Ustawa ta wymienia natomiast – w określonym porządku – rodzaje świadczeń, jakie można potrącić m.in. z zasiłków. Są to np.:

- kwoty nienależnie pobranych emerytur, rent,

- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych,

- należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego,

- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

- kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych,

- kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Potrąceń dokonuje się z kwoty zasiłku netto. Zasiłki podlegają tylko opodatkowaniu podatkiem dochodowym, więc ujęć dokonuje się z kwoty świadczenia po odliczeniu zaliczki PIT.

...ale z ograniczeniami

Zasiłki, podobnie jak wynagrodzenie za pracę, są chronione przed egzekucją przez stosowanie kwot granicznych potrąceń oraz kwot gwarantowanych – tzn. wolnych od ujęć. Na przykład potrącenia na świadczenia alimentacyjne ściągane na mocy tytułów wykonawczych oraz alimenty zabierane na wniosek wierzyciela z tytułem, mogą sięgać maksymalnie 60 proc. kwoty zasiłku. Natomiast na inne egzekwowane należności – np. niespłacone kredyty na podstawie zajęcia komorniczego – do równowartości 25 proc. zasiłku. W razie zbiegu potrąceń sum egzekwowanych na pokrycie świadczeń alimentacyjnych z innymi należnościami z tytułem wykonawczym, łącznie ujęcia nie mogą przekroczyć 60 proc. kwoty zasiłku.

Maksymalną możliwą do potrącenia część należności – odpowiednio 60 proc. lub 25 proc. zasiłku – oblicza się od kwoty zasiłku brutto, czyli przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wolna od ujęć jest kwota zasiłku wypłacanego za cały miesiąc, odpowiadająca:

- 50 proc. kwoty najniższej emerytury – przy potrącaniu sum ustalonych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych, sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi) oraz należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego,

- 60 proc. najniższej emerytury – przy potrącaniu innych należności.

Gdy zasiłek przysługuje za część miesiąca, kwotę wolną od potrąceń trzeba zmniejszyć proporcjonalnie do okresu, za który należne jest to świadczenie.

Marcowa podwyżka

Od 1 marca 2013 r. kwota najniższej emerytury wynosi 831,15 zł. Taka jest zatem podstawa do ustalenia kwoty wolnej od potrąceń z zasiłków należnych począwszy od 1 marca br.

W przypadku ujęć na alimenty bądź na inne należności na podstawie tytułu wykonawczego kwota wolna wynosi 415,58 zł (50 proc. z 831,15 zł). Przy czym jest to stawka obowiązująca w przypadku, gdy zasiłek przysługuje za cały miesiąc. Jeśli świadczenie należy się za kilka dni, kwotę wolną trzeba ustalić odpowiednio do ich liczby.

Do końca lutego 2013 r. najniższa emerytura wynosiła 799,18 zł. Od tej kwoty należy ustalać kwotę wolną od potrąceń z zasiłku przysługującego przed 1 marca.

Pracownikowi, o którego pyta czytelniczka, zasiłek przysługuje za okres obejmujący przełom lutego i marca. W związku z tym kwotę wolną od potrąceń trzeba odpowiednio ustalić wziąwszy pod uwagę zarówno stawkę z lutego, jak i marca.

Miks świadczeń

Jeżeli w jednym miesiącu pracownik choruje i pracuje, w związku z czym przysługuje mu wynagrodzenie za przepracowane dni oraz wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy, to trzeba rozdzielić te należności na część finansowaną przez pracodawcę i przez ZUS.

Z wynagrodzenia za pracę i za chorobę potrąceń dokonuje się według zasad określonych w kodeksie pracy, natomiast z zasiłku – zgodnie z ustawą emerytalną. Wynagrodzenie chorobowe jako przychód ze stosunku pracy podlega zatem ochronie na kodeksowych zasadach jak pensja za pracę.

Pracownik, o którym mowa w pytaniu, chorował w lutym i marcu. Za luty przysługiwało mu:

- wynagrodzenie za pracę (od 1 do 17 lutego),

- wynagrodzenie chorobowe (za 4 dni – od 18 do 21 lutego),

- zasiłek chorobowy (za 7 dni – od 22 do 28 lutego).

Z kolei za osiem dni L-4 w marcu ma prawo do zasiłku chorobowego.

Aby zobrazować pełne rozliczenie zarówno za luty, jak i za marzec, należy najpierw obliczyć poszczególne należności.Luty:

- wynagrodzenie za pracę:

2950 zł : 30 = 98,33 zł

98,33 zł x 11 dni choroby = 1081,63 zł

2950 zł – 1081,63 zł = 1868,37 zł

- wynagrodzenie chorobowe 2950 zł – (2950 zł x 13,71 proc.) = 2545,56 zł

2545,56 zł : 30 = 84,85 zł

84,85 zł x 80 proc. = 67,88 zł

67,88 zł x 4 dni = 271,52 zł

- zasiłek chorobowy

67,88 zł x 7 dni = 475,16 zł

Marzec:

- zasiłek chorobowy

67,88 zł x 8 dni = 543,04 zł

- wynagrodzenie za pracę

98,33 zł x 8 dni = 786,64 zł

2950 zł – 786,64 zł = 2163,36 zł

W marcu płatnik wypłacił świadczenia chorobowe za cały okres niezdolności widniejący na zaświadczeniu ZUS ZLA, w tym zasiłek w łącznej kwocie 1018,20 zł.

Inne ujęcia za zgodą

W przypadku potrąceń innych niż wymienione w ustawie o FUS, czyli bez tytułu wykonawczego – np. dobrowolnych (jak pożyczka udzielona pracownikowi ze środków własnych, z zfśs, czy nadpłata nienależnego wynagrodzenia), pracodawca chcąc odjąć sobie należność z zasiłku powinien uzyskać od pracownika pisemną zgodę na takie potrącenie. Bez niej ujęcie byłoby bezprawne.

Przykład

Urlop macierzyński pracownicy skończył się 3 marca br. Wyraziła zgodę na piśmie na potrącanie z zasiłku macierzyńskiego rat pożyczki zaciągniętej od pracodawcy w wysokości 200 zł. 5 marca pracodawca robił wypłaty za luty, a pracownicy wypłacił zasiłek macierzyński za luty i za trzy dni marca. Kobiecie przysługiwał za cały ten okres zasiłek w wysokości 2529,60 zł (31 dni).

Z należnego jej świadczenia pracodawca potrącił zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 409 zł [(2530 x 18 proc.) - 46,33 zł]. Ponadto z zasiłku ma potrącić również resztę należności niealimentacyjnej na podstawie tytułu wykonawczego w wysokości 1000 zł.

Maksymalna kwota do potrącenia to 632,40 zł, czyli 25 proc. zasiłku. Wolna od potrąceń jest kwota 441,15 zł, tj.:

- za luty – 50 proc. najniższej emerytury 399,59 zł,

- wza marzec – 50 proc. najniższej emerytury proporcjonalnie obniżonej: 415,58 zł : 30 x 3 dni urlopu macierzyńskiego = 41,56 zł

Pracodawca może zabrać z przysługującego do wypłaty zasiłku 632,40 zł (2529,60 zł – 409 zł – 441,15 zł = 1679,45 zł > 632,40 zł). Ostatecznie pracownica otrzyma 1288,20 zł [2529,60 zł – (409 zł + 632,40 zł + 200 zł)]. -

- Nasz pracownik ma dwa zajęcia komornicze – jedno alimentacyjne na prawie 4000 zł, a drugie niealimentacyjne na 8191 zł. Jego wynagrodzenie brutto wynosi 2950 zł. Chorował na przełomie lutego i marca (od 18 lutego do 8 marca, tj. 19 dni). Za pierwsze cztery dni przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe (271,52 zł), a za kolejnych 15 dni zasiłek chorobowy (1018,20 zł). Jak prawidłowo trzeba rozliczyć przychód i potrącenia tego pracownika, skoro od 1 marca zmieniła się kwota wolna od potrąceń z zasiłków? Czy należy wyznaczyć dwa razy kwotę wolną – za luty i za marzec?

Pozostało 93% artykułu
Płace
Ostatnia taka podwyżka pensji. W przyszłym roku czeka nas rewolucja
Sądy i trybunały
Bezsilność Trybunału rośnie. Uchwała naprawcza Sejmu ponad wyrokiem TK
Konsumenci
Rzecznik generalny TSUE o restrukturyzacji Getin Banku: ocenić musi polski sąd
Podatki
Uparty obdarowany zapłaci podatek, bo nie chciał pokazać wydruku z konta
Materiał Promocyjny
Jaki jest proces tworzenia banku cyfrowego i jakie czynniki są kluczowe dla jego sukcesu?
Sądy i trybunały
Sędzia, który kradł pendrive'y nadal w zawodzie. Zarabia 10 tys. zł miesięcznie
Podatki
Skarbówka będzie łapać już tylko prawdziwych oszustów