Kiedy publikacja cudzego utworu w sieci ma skutki podatkowe

Powszechnym zjawiskiem w sieci stało się publikowanie na stronach internetowych utworów, np. artykułów, skopiowanych z innych stron czy innych źródeł. Niestety, często odbywa się to bez zgody autora bądź innej osoby, której przysługują majątkowe prawa autorskie do tego utworu.

W odróżnieniu od osobistych praw autorskich autorskie prawa majątkowe mogą przysługiwać innej osobie niż autor, jednak tutaj dla uproszczenia załóżmy, że dysponentem praw majątkowych do utworu jest sam autor. Jakie są konsekwencje podatkowe takiej sytuacji?

[srodtytul]Nie ma świadczenia, nie ma podatku[/srodtytul]

Wykorzystanie utworu bez zgody autora samo w sobie nie wywołuje u niego żadnych bezpośrednich skutków podatkowych. Na gruncie podatków dochodowych autor nie osiąga automatycznie żadnego przychodu w postaci otrzymanych pieniędzy, wartości pieniężnych bądź innej formy przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link] bądź art. 12 ust 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893 ]ustawy o CIT[/link].

Również gdy utwór powstał w związku z działalnością gospodarczą autora, nie można tu mówić o „przychodzie należnym” z tytułu tej działalności w rozumieniu art. 14 ust. 1 ustawy o PIT bądź art. 12 ust. 3 ustawy o CIT.

Na gruncie VAT też nie ma podstawy do opodatkowania, nie można tu bowiem mówić o świadczeniu usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link]. Jeśli utwór jest publikowany bez zgody autora, nie występuje z jego strony „świadczenie”. Pojęcie „świadczenie” powiązane jest bowiem z wolą świadczeniodawcy (wyrażoną choćby w sposób dorozumiany) do wykonania danego świadczenia, w tym również rozumianego jako znoszenie, czyli tolerowanie danej sytuacji.

Tym samym sytuacja sprzeczna z wolą danej osoby nie może być traktowana jako „świadczenie”. Dopiero świadczenie ze strony autora można byłoby kwalifikować jako zdarzenie mogące powodować skutki w postaci przychodu na gruncie podatków dochodowych i jako usługę podlegającą VAT.

[srodtytul]Naprawienie szkody[/srodtytul]

Oczywiście problem publikacji utworu bez zgody autora powinien znaleźć swoje rozwiązanie, w szczególności w sferze finansowej. I właśnie od tego rozwiązania zależeć będą konsekwencje podatkowe.

Zasadniczo autorowi przysługiwać będą wobec osoby naruszającej jego prawa roszczenia przewidziane w art. 79 ust. 1 pkt 3 i 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=495CC91116FA3DEFEAF6B2437B8B97F8?id=181883]ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych[/link]. Zgodnie z tymi przepisami uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może się domagać od osoby, która je naruszyła:

- naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo przez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku zawinionego naruszenia trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu,

- wydania uzyskanych korzyści.

[srodtytul]Co z VAT i podatkiem dochodowym[/srodtytul]

Biorąc pod uwagę charakter wskazanych roszczeń, zapłata tych należności nie będzie obciążona VAT. Również one nie są wynagrodzeniem za usługę, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a zatem nie ma podstaw do ich opodatkowania.

Natomiast na gruncie podatków dochodowych otrzymane przez autora należności będą przychodem podatkowym, w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT i art. 12 ust. 1 ustawy o CIT. Jeśli chodzi o PIT, kolejną kwestią jest przyporządkowanie tego przychodu do odpowiedniego źródła, w szczególności określenie, czy otrzymana przez autora kwota będzie przychodem z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 tej ustawy, czy też będzie to przychód „z innych źródeł”, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy.

Tutaj ocena zależeć będzie od konkretnych okoliczności danej sprawy, jednak zasadniczo otrzymane przez autora odszkodowanie należeć będzie do przychodów z innych źródeł, przy czym w razie odszkodowania uzyskanego na podstawie wyroku sądowego lub ugody sądowej w grę może wchodzić zwolnienie z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT.

Nie można też wykluczyć, że na mocy odrębnych porozumień strony (autor, którego prawa zostały naruszone, i osoba publikująca utwór na swojej stronie WWW) postanowią inaczej rozwiązać zaistniały problem. W takim wypadku konsekwencje podatkowe zależeć będą od indywidualnych okoliczności danej sprawy i treści porozumienia pomiędzy stronami.