Osoby, które nie spełniają warunków określonych w art. 5a ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 277; dalej: ustawa o ubezpieczeniu rolników) nie mogą, prowadząc pozarolniczą działalność gospodarczą, swobodnie wybierać między ZUS a ubezpieczeniem społecznym rolników. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 w związku z art. 13 pkt 4 ustawy z 13 grudnia 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963; dalej: ustawa o sus) przedsiębiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w ZUS od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia jej zaprzestania, z wyłączeniem okresu, na który zawieszono wykonywanie działalności. Poza tym obowiązek ubezpieczeń w ZUS z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności może być wyłączony, gdy dana osoba spełni warunki określone w ustawie o ubezpieczeniu rolników.
Kilka warunków
W myśl jej art. 5a rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej trzy lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracę przy jej prowadzeniu, nadal podlega temu ubezpieczeniu w czasie prowadzenia działalności gospodarczej lub współpracy przy niej, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:
- złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w ciągu 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy niej,
- jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym użytki rolne powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym,
- nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,
