Od 1 stycznia 2016 r. zmieniły się zasady opodatkowania przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej (m.in. hodowla drobiu, uprawa grzybów, hodowla koni, prowadzenie pasiek, uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, hodowla zwierząt futerkowych). Przed 2016 r. przychody z tego typu źródeł były opodatkowane w korzystny sposób – podatkiem ryczałtowym na podstawie norm szacunkowych dochodu rocznego.
Przykład
Hodowca pieczarek osiągnął w 2015 r. przychód w kwocie 7 milionów złotych (równowartość 1 200 000 euro przelicza się na złote wg średniego kursu NBP z 1 października roku, w którym osiągnięty został przychód, tj. w analizowanym przypadku z 1 października 2015 r. – 4,2437 zł = 1 euro). Od 2016 r. hodowca ten rozlicza podatek dochodowy na zasadach ogólnych, prowadząc pełne księgi rachunkowe.
Sądy są bezlitosne
Zgodnie z obowiązującymi zasadami, rolnicy osiągający przychody z działów specjalnych produkcji rolnej, których przychody za 2015 r. wyniosły co najmniej równowartość w złotych kwoty 1 200 000 euro, od 2016 r. są zobowiązani prowadzić księgi rachunkowe. Kilkakrotnie potwierdzały to już sądy administracyjne, oddalając skargi podatników powołujących się na korzystną uchwałę 7 sędziów NSA z 17 stycznia 2011 r. (II FPS 2/10). Sądy podkreślały, że uchwała ta, która zwalniała rolników prowadzących działy specjalne produkcji rolnej z obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, została wydana w odniesieniu do poprzednio obowiązującego stanu prawnego i nie odnosi się do obecnie obowiązujących przepisów wprowadzonych ustawą z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 699 ze zm.) Tak orzekł m.in. WSA w Krakowie w wyrokach z 23 maja 2016 r. (I SA/Kr 407/16) i z 29 czerwca 2016 r. (I SA/Kr 515/16), WSA w Szczecinie w wyrokach z 24 maja 2016 r. (I SA/Sz 321/16 oraz I SA/Sz 337/16). W ocenie przedstawicieli samego Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) nieuzasadnione było utrzymywanie stanu prawnego, zgodnie z którym osoby, które dysponują danymi do ustalenia rzeczywistego dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej, dla celów podatku dochodowego ustalają dochód w sposób zryczałtowany, tj. na podstawie norm szacunkowych dochodu (odpowiedź z 25 sierpnia 2015 r. Kazimierza Plocke, sekretarza stanu w MRiRW na interpelację poselską nr 33692).
W konsekwencji, dochody osiągane przez rolników, którzy w 2015 r. przekroczyli wskazany w ustawie o rachunkowości limit obrotów, podlegają obecnie opodatkowaniu z zastosowaniem progresywnej skali podatkowej (tj. 18 proc. lub 32 proc.) albo – pod warunkiem wcześniejszego złożenia stosownego oświadczenia – liniowej 19-proc. stawki.
Gdy zmaleją przychody
Wątpliwości księgowych budzi natomiast, czy jeżeli w kolejnych latach zmaleją przychody ww. rolników, to będą oni mogli wrócić do dotychczasowego sposobu rozliczania, tj. zrezygnować z ksiąg rachunkowych i wrócić do określania podatku na podstawie norm szacunkowych.
