Czy wydatki w toku trwającego sporu mogą być kosztem uzyskania przychodów

Wydatki ponoszone na podstawie porozumień podpisanych w toku trwającego sporu sądowego nie mogą być kosztem uzyskania przychodów.

Publikacja: 10.09.2018 05:50

Czy wydatki w toku trwającego sporu mogą być kosztem uzyskania przychodów

Foto: Fotolia.com

Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 17 sierpnia 2018 r. (0111-KDIB2-1.4010.245.2018.1.AP).

Polska spółka mierzyła się z zarzutami o naruszenie praw wynikających ze wzoru wspólnotowego zarejestrowanego przez innego producenta. Jeden z wyrobów produkowanych i wprowadzanych do obrotu przez wnioskodawcę miał – w ocenie włoskiego producenta – naruszać przyznane mu wyłączne prawa, w rezultacie czego strony wdały się w spór nie tylko we Włoszech, ale i w Polsce oraz w Niemczech. Ostatecznie wnioskodawca oraz włoski producent zawarli porozumienie, na mocy którego wnioskodawca zobowiązał się m.in.:

- zaprzestać i nie rozpoczynać ponownie produkcji, handlu, reklamy i oferty sprzedaży oraz nie wykorzystywać, w zakresie ekonomicznym, modelu wyrobu, będącego przedmiotem wspomnianych sporów sądowych; w drodze odstępstwa od tych ustaleń polska spółka mogła sprzedać posiadane zapasy wyrobu, zachowując zysk;

- zapłacić na rzecz włoskiego producenta ustaloną kwotę, zgodnie z przyjętym harmonogramem.

Jednocześnie strony zobowiązały się do wycofania wszystkich bieżących powództw i do niewytaczania żadnych innych w przyszłości, w związku ze sprawami będącymi przedmiotem ww. sporów sądowych. Dodatkowo, strony zrezygnowały z wszelkich roszczeń, finansowych i niefinansowych, związanych z tymi powództwami oraz oświadczyły, że akceptują wzajemne rezygnacje.

W związku z zawartym porozumieniem wnioskodawca zwrócił się do Dyrektora KIS o potwierdzenie, czy kwoty świadczeń pieniężnych wypłacane na podstawie zawartego porozumienia stanowią dla niego koszty uzyskania przychodu.

W ocenie wnioskodawcy odpowiedź powinna być twierdząca, ponieważ wydatek ten jest charakterem zbliżony do wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z wzorów. Wydatek ten nie wpisuje się w żadną z kategorii wyłączonych z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. W wyniku sprzedaży tych wyrobów wnioskodawca osiągnął przychody opodatkowane na terenie Polski, a więc użytkowanie określonego wzoru wyrobu przyczyniło się do powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Co więcej, na mocy zawartego porozumienia spółka nie była zobowiązana do wycofania z rynku wyrobów już sprzedanych, a także miała prawo sprzedać posiadany zapas wyprodukowanych wyrobów, zachowując przy tym cały zysk z ich sprzedaży. Dodatkowo, chroniąc się przed ryzykiem kolejnych roszczeń skutkujących możliwością zapłaty o wiele większego odszkodowania, a także przed publikacją ewentualnego negatywnego wyroku w prasie, wnioskodawca uniknął zagrożenia źródła przychodów, jakim jest prowadzenie działalności gospodarczej w całokształcie.

Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy. Wskazał, że zaliczając do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikające z porozumienia, nie poniósłby on realnego ciężaru nałożonej kary, ale poprzez pomniejszenie należnych podatków przerzuciłaby ten ciężar na Skarb Państwa. Bez znaczenia jest to, że wysokość wynagrodzenia należnego włoskiemu producentowi została uzgodniona w porozumieniu, a więc w umowie zawartej pomiędzy stronami. Charakter czynności prawnej stwierdzającej przyznanie otrzymanego wynagrodzenia nie może wypaczać jej odszkodowawczego (sankcyjnego) charakteru. W związku z tym wydatek ten nie pozostawał w związku z uzyskiwanymi przychodami i nie miał na celu zachowania, czy też zabezpieczenia źródła przychodów.

Czytaj także: CIT: Wydatki na spory sądowe z klientami mogą być podatkowym kosztem spółki

Natalia Kowalska starszy menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego EY

Komentowana interpretacja wpisuje się negatywną linię interpretacyjną dotyczącą możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot, które mogą być postrzegane jako wydatki o „negatywnym" charakterze. Mogą to być np. wydatki z tytułu ugody, świadczenia o charakterze odszkodowawczym, czy świadczenia zbliżone do kar umownych płacone na podstawie dodatkowych porozumień.

Organy podatkowe dość powszechnie prezentują stanowisko, że wydatki, które mają zmierzać do minimalizacji wydatków, czy ograniczenia strat związanych z określonym przedsięwzięciem, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów. Jest to związane z brakiem możliwości przenoszenia na Skarb Państwa ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Analizując komentowane zagadnienie warto pamiętać, że w odniesieniu do wydatków o charakterze „negatywnym" ukształtowały się dwie linie orzecznicze, w tym przeważająca linia oparta na tzw. wykładni gospodarczej.

Nie bez powodu, uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca odwołał się do uchwały NSA z 25 czerwca 2012 r. (II FPS 2/12). W uchwale tej NSA zwrócił uwagę właśnie na wykładnię gospodarczą i wskazał, że działając w warunkach rynkowych podatnik musi podejmować racjonalne z jego punktu widzenia, oparte na ekonomicznych analizach i kalkulacjach, działania zmierzające do uzyskania możliwie największej efektywności ekonomicznej. NSA wskazał również, że działania te mogą również polegać na dokonywaniu określonych oszczędności, zmniejszeniu kosztów i wydatków, minimalizowaniu strat z określonych segmentów działalności, czy też eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć.

Na kanwie wykładni gospodarczej, w odniesieniu do wydatków analogicznych lub zbliżonych do tych będących przedmiotem zapytania w ramach komentowanej interpretacji wydanych zostało wiele orzeczeń, w których sądy dopuszczają możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków o wspomnianym już „negatywnym" charakterze. Istotne jest bowiem, aby – kwalifikując taki wydatek jako koszt podatkowy – uwzględniać również kwestię logicznego ciągu zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika. Należy wobec tego oceniać racjonalność określonego działania przedsiębiorcy dla osiągnięcia przychodu lub zabezpieczania jego źródła. Co więcej, sądy wyraźnie potwierdzają, że zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów mogą podlegać również kwoty, które wyraźnie zostały określone jako alternatywa wobec istotniejszej wartościowo i jakościowo odpowiedzialności odszkodowawczej.

W przypadku otrzymania negatywnej interpretacji warto zatem zwrócić uwagę, czy stanowisko organów nie wynika ze skupienia się wyłącznie na negatywnych okolicznościach opisanych w stanie faktycznym, przy dość zdawkowym wspomnieniu czy wręcz pominięciu pozytywnych aspektów podejmowanych przez podatników działań. W wielu przypadkach, biorąc pod uwagę pozytywną linię orzeczniczą sadów, uwzględnienie całokształtu okoliczności powinno prowadzić do odmiennych konkluzji ze strony organu podatkowego.

Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 17 sierpnia 2018 r. (0111-KDIB2-1.4010.245.2018.1.AP).

Polska spółka mierzyła się z zarzutami o naruszenie praw wynikających ze wzoru wspólnotowego zarejestrowanego przez innego producenta. Jeden z wyrobów produkowanych i wprowadzanych do obrotu przez wnioskodawcę miał – w ocenie włoskiego producenta – naruszać przyznane mu wyłączne prawa, w rezultacie czego strony wdały się w spór nie tylko we Włoszech, ale i w Polsce oraz w Niemczech. Ostatecznie wnioskodawca oraz włoski producent zawarli porozumienie, na mocy którego wnioskodawca zobowiązał się m.in.:

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów