Wokół tych rozważań Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego zainspirował dyskusję o polskim doświadczeniu XX w. i polityce pamięci, a zapisem tego „ruchu myśli" jest książka „II wojna światowa. Historia, która nie chce przeminąć". Składają się na nią esej prof. Kornata, dyskusja historyków o jego tezach, zapis szerokiej debaty nad polskim doświadczeniem totalitaryzmów oraz opinie zagranicznych historyków o miejscu historii Polski w historiografii globalnej.
Książka ukazała się w idealnym momencie. Międzynarodowa dyskusja, jaka wybuchła po nowelizacji ustawy o IPN, nadała tym rozważaniom nowe znaczenie. Ciekawe, że historycy zabierający głos w debacie, tak jak sam prof. Kornat, często odnoszą się do – wówczas jeszcze jedynie pomysłów – penalizacji szkalowania narodu polskiego za czyny, za które jako zbiorowość nie ponosi odpowiedzialności.
W zasadzie wszyscy zastrzegają, że do takiego pomysłu należy podejść ostrożnie. Prof. Kornat twierdzi jednak, że i tak warto go podjąć, ale już Sławomir Dębski, szef PISM, mówi wprost: „Próbując wprowadzić penalizację, prosimy się o kłopoty". Możemy tylko żałować, że politycy najwidoczniej nie zapoznali się zawczasu z tą pracą. Dziś zapis tej dyskusji czyta się, niestety, jak scenariusz zbliżającej się katastrofy.
Nikt nie ma wątpliwości, że Polska musi walczyć o swój wizerunek. Jak jednak to robić i jakich błędów unikać – odpowiedzi na te pytania można znaleźć w wydanej przez OBnT książce. Warto, by sięgnęli po nią również politycy.
„II wojna światowa. Historia, która nie chce przeminąć", Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego
