Wypłacana funkcjonariuszom w I kwartale roku nagroda (roczna) jest odpowiednikiem tzw. trzynastki przysługującej pracownikom sfery budżetowej.

Warunki nabycia, obniżenia lub utraty prawa do tego świadczenia określają ustawy pragmatyczne poszczególnych służb mundurowych. I choć zasady, na jakich jest ta nagroda przyznawana, są podobne, w pewnych szczegółach rozwiązania zastosowane w tych ustawach różnią się między sobą.

W zeszłym roku pewną komplikacją dla służb kadrowych wszystkich formacji była konieczność stosowania dwóch sposobów obliczania nagrody: innego dla starych (będących w służbie przed 1 czerwca 2014 r.), innego dla nowych (przyjętych do służby po tej dacie) funkcjonariuszy. W tym roku do wszystkich funkcjonariuszy stosowane będą już jednolite zasady.

Wymagany staż

Podstawowym warunkiem, jaki muszą spełnić policjanci, by nabyć prawo do takiej nagrody, jest pełnienie w danym roku służby przez co najmniej sześć miesięcy kalendarzowych. Okresy służby krótsze od miesiąca kalendarzowego sumuje się, przyjmując, że każde 30 dni służby stanowi pełny miesiąc kalendarzowy.

Za okres pełnienia służby przepisy dotyczące nagrody rocznej uznają okres pozostawania w stosunku służbowym z wyłączeniem okresów niewykonywania zadań służbowych z następujących przyczyn:

- korzystania z urlopu bezpłatnego;

- przerw w wykonywaniu obowiązków służbowych, za które policjant nie zachował prawa do uposażenia, wymienionych w art. 126 ust. 1–3 ustawy o policji, dalej uop (samowolne opuszczenie miejsca pełnienia służby czy pozostawanie poza nim lub niepodjęcie służby);

- zawieszenia w czynnościach służbowych albo tymczasowego aresztowania, chyba że postępowanie karne w sprawie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe lub postępowanie dyscyplinarne w sprawie o czyn pozostający w związku z aresztowaniem lub zawieszeniem w czynnościach służbowych zostało umorzone prawomocnym orzeczeniem (nie dotyczy warunkowego umorzenia postępowania karnego lub postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe ani umorzenia tego postępowania z powodu przedawnienia lub amnestii); bądź gdy policjant został uniewinniony na podstawie prawomocnego wyroku lub orzeczenia o uniewinnieniu w postępowaniu dyscyplinarnym.

Każdy inny okres niewykonywania służby powinien zatem być zaliczony do okresu służby przy ustalaniu prawa do nagrody rocznej. Dotyczyć to będzie np. urlopu wypoczynkowego, szkoleniowego czy okresu przebywania funkcjonariusza na zwolnieniu lekarskim, a także korzystania przez niego z różnego rodzaju urlopów związanych z opieką nad dzieckiem.

Te ostatnie przy ustalaniu prawa do nagrody mają jeszcze dodatkowe znaczenie. Skorzystanie z jednego z tych urlopów przez funkcjonariusza powoduje bowiem, że nie musi on w ogóle spełniać wymogu stażowego.

Służba w innych formacjach

Ponieważ ustawa wymaga jedynie, by policjant przez określony czas pełnił służbę, i nie zastrzega, że musi to być wyłącznie służba w policji, należy uznać, że przy ustalaniu okresu uprawniającego do nagrody uwzględnia się również okresy służby w innych formacjach mundurowych. Ale pod warunkiem, że do policji funkcjonariusz trafił w wyniku przeniesienia, czyli na podstawie art. 25a uop (nie dotyczy to zatem funkcjonariuszy Służby Więziennej, którzy jako jedyni nie mogą w tym trybie zasilać szeregów policji). Tylko wówczas bowiem funkcjonariusz zachowuje ciągłość służby.

Przykład

Były funkcjonariusz Straży Granicznej odszedł w lipcu 2015 r. do cywila. W listopadzie tego samego roku został przyjęty do służby do policji. Nie nabędzie on prawa do policyjnej nagrody rocznej za 2015 rok. Nie będzie bowiem mógł doliczyć sobie okresu wcześniejszej służby do stażu wymaganego do nagrody rocznej w policji. Odchodząc z SG do cywila, otrzymał bowiem nagrodę roczną za okres służby w tej formacji. Nagroda taka wypłacana jest zwalnianemu funkcjonariuszowi SG w ostatnim dniu służby.

Warunek jest, ale nie bezwzględny

Wymóg pełnienia służby przez co najmniej sześć miesięcy nie musi być spełniony, jeśli w roku, za który nagroda jest ustalana, policjant:

- korzystał z urlopu wychowawczego, urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego;

- korzystał ze zwolnienia od wykonywania zajęć służbowych z przyczyn, o których mowa w art. 185 § 2 kp (zwolnienie ciężarnej na badania lekarskie) lub art. 188 kp (dwa dni na opiekę nad dzieckiem do lat 14);

- korzystał ze zwolnienia od wykonywania zajęć służbowych w razie urodzenia się mu dziecka, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 2982 kp;

- korzystał ze zwolnienia od wykonywania zajęć służbowych z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159), czyli chorym dzieckiem do ukończenia 14 lat lub dzieckiem do ukończenia ośmiu lat w przypadku: nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem. A także w razie porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka stale się nim opiekujących, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki oraz w razie pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka stale się nim opiekujących w szpitalu albo innej tego typu placówce;

- został delegowany lub odwołany z delegowania bez prawa do uposażenia w przypadkach, o których mowa w art. 36 ust. 4 uop (oddelegowania do pełnienia zadań służbowych poza Policją w kraju i za granicą) i art. 122a uop (oddelegowania do pełnienia funkcji oficera łącznikowego w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych);

- został zwolniony ze służby w związku z nabyciem uprawnień do emerytury lub renty bądź na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 6 i 7 uop, czyli z powodu likwidacji jednostki policji lub jej reorganizacji połączonej ze zmniejszeniem obsady etatowej, jeżeli przeniesienie policjanta do innej jednostki lub na niższe stanowisko służbowe nie jest możliwe, czy upływu 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby;

- zmarł lub został uznany za zaginionego.

Wystarczy zatem, że policjant w danym roku skorzysta z jednego w wymienionych wyżej uprawnień (wystąpi jedna z wymienionych w przepisie okoliczności), aby nie musiał spełniać wymogu posiadania przynajmniej sześciomiesięcznego stażu służby. Taka interpretacja przepisu może budzić wątpliwości, zwłaszcza gdy o prawie do nagrody decydować ma skorzystanie przez funkcjonariusza np. z dwóch dni na opiekę nad dzieckiem albo dni wolnych z tytułu urodzenia mu się dziecka.

Przykład

Policjant przyjęty do służby 1 października 2015 r. co do zasady nie powinien mieć prawa do nagrody rocznej za 2015 rok. Jeśli jednak w ciągu trzech ostatnich miesięcy roku urodziło mu się dziecko i skorzystał on z dwóch dni wolnego z tego tytułu, zastosowanie będzie miał wyjątek powyższej zasady. Okoliczność ta bowiem (zgodnie z art. 110 ust. 4 uop) powoduje, że warunku pełnienia służby przez co najmniej sześć miesięcy nie stosuje się przy ustalaniu uprawnień do nagrody rocznej za rok kalendarzowy, w którym policjant korzystał m.in. z takiego zwolnienia od zajęć służbowych. Dlatego nagroda roczna, mimo tak krótkiego stażu służby, powinna zostać mu wypłacona.

Dodatkowy urlop macierzyński

Do okoliczności zwalniających funkcjonariusza z obowiązku wykazania się sześciomiesięczną służbą należy też korzystanie przez niego z urlopów związanych z opieką nad dzieckiem.

Od 2 stycznia 2016 r. w katalogu tych urlopów nie ma ani dodatkowego urlopu macierzyńskiego, ani dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. To skutek wejścia w życie ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r., poz. 126), w tym ustawy o policji, która urlopy te zlikwidowała, wydłużając odpowiednio okres urlopu rodzicielskiego. Nie będzie to miało jednak wpływu na ustalanie uprawnień funkcjonariuszy do nagrody rocznej. Zgodnie bowiem z art. 33 tej ustawy okresy dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (w obowiązującym przed 2 stycznia 2016 r. wymiarze), które mają wpływ na uprawnienia lub obowiązki pracownicze, podlegają uwzględnieniu przy ich ustalaniu również po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.

Choć nie wynika to wprost z cytowanej ustawy, zasadę tę należy stosować także w przypadku funkcjonariuszy.

podstawa prawna: art. 110 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 355 ze zm.)