Problematyczna wskazówka
Bliższe wskazówki co do interpretacji unijnych przepisów daje decyzja nr A2 z 12 czerwca 2009 r. Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego (DzU UE C 2010.106.5). Stwierdzono w niej tytułem wskazówki, że do celów stosowania art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 987/2009 wymóg, do którego odnoszą się słowa „bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia", można uważać za spełniony, jeśli dana osoba podlega przez co najmniej miesiąc ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym pracodawca ma swoją siedzibę. Krótsze okresy wymagają zaś indywidualnej oceny w konkretnych przypadkach, z uwzględnieniem wszelkich innych występujących czynników.
Na słowo
Powyższa zasada jest problematyczna dla pracodawców, bowiem w tym zakresie mogą polegać na dokumentach lub oświadczeniach przedłożonych przez pracownika. Często dopiero po złożeniu wniosku o wydanie formularza A1 okazuje się, że pracownik nie podlegał ubezpieczaniu bezpośrednio przed delegowaniem. W praktyce w takiej sytuacji pozyskanie formularza A1 dla osoby było prawie niemożliwe.
SN: decyzja nie wiąże
Zaskakujące orzeczenie w tym zakresie wydał Sąd Najwyższy w sprawie, w której ubezpieczony ostatni tytuł do ubezpieczenia posiadał na dwa lata przed delegowaniem. Przy czym istotne wydaje się to, że delegowanie miało nastąpić na krótki okres w miesiącach wakacyjnych. Sąd Najwyższy pod znakiem zapytania postawił konieczność stosowania Decyzji A2 przez sądy krajowe. Przypomniał, że celem decyzji Komisji Administracyjnej jest udzielenie pomocy instytucjom krajowym, mającym stosować prawo wspólnotowe. Nie ma ona charakteru zobowiązującego te instytucje do przyjmowania wskazanych w decyzji metod lub wykładni. Decyzje komisji mają charakter informacyjny i pomocniczy i sąd krajowy może odmówić ich zastosowania.
Komisja nie tworzy prawa
W ocenie SN wymieniona decyzja w zakresie, w jakim interpretuje wynikającą z powołanych przepisów przesłankę podlegania zainteresowanego ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jego pracodawca bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia, nie tyle wyjaśnia znaczenie pojęcia bezpośredniego podlegania tak oznaczonemu ustawodawstwu, ile w rzeczywistości ustanawia dodatkowe, nieznane przepisom samych rozporządzeń, kryterium czasowe (co najmniej miesięczny okres tego podlegania). Dlatego w ocenie sądu rozstrzygnięcie oparte przede wszystkim na zastosowaniu wynikającego z decyzji A2 dodatkowego kryterium co najmniej miesięcznego okresu podlegania ustawodawstwu państwa, w którym siedzibę ma pracodawca, bez uwzględnienia wszystkich innych występujących w sprawie czynników, jest nieprawidłowe. Taki wyrok Sąd Najwyższy wydał 3 marca 2016 r. (II UK 84/15).
—Joanna Torbé
Zdaniem autorki
Joanna Torbé, adwokat, Kancelaria Adwokacka Joanna Torbé i Partnerzy
