Już 24 lipca zaczną obowiązywać przepisy tarczy antykryzysowej 4.0 dotyczące kontroli inwestycji zagranicznych w Polsce. Celem tych rozwiązań jest ochrona polskich przedsiębiorstw przed przejęciami ze strony zagranicznych inwestorów w związku z kryzysem wywołanym pandemią Covid-19. Mają być rozwiązaniem tymczasowym obowiązującym przez dwa lata od wejścia w życie.
System szczególnej kontroli nad inwestycjami w rodzime spółki nie jest instytucją nową w prawie polskim. Rozwiązania takie zostały wprowadzone ustawą z 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji. Ustawa ta wprowadzała wymóg uzyskania zgody właściwego ministra (do spraw aktywów państwowych, obrony narodowej, gospodarki morskiej) na inwestycje tzw. podmioty podlegające ochronie. Ochroną objęte są spółki imiennie wskazane w rozporządzeniu Rady Ministrów.
Dwie notyfikacje
Tarcza 4.0 wprowadza ograniczenia idące dużo dalej, tj. obowiązek uzyskania zgody organu kontroli będzie dotyczył transakcji z udziałem wszystkich (nie tylko imiennie wskazanych) podmiotów spełniających wymogi ustawowe. Z obowiązku uzyskania zgody zwolnieni będą inwestorzy z państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Katalog ten został rozszerzony o kraje OECD na etapie prac legislacyjnych w Senacie. Przynależność państwowa inwestora będzie ustalana na podstawie obywatelstwa lub siedziby podmiotu kontrolującego bezpośredniego nabywcę, tzn. polskie spółki z kapitałem rosyjskim lub chińskim będą taktowane jak podmioty spoza EOG/OECD, nawet jeśli wcześniej prowadziły działalność w Polsce.
Czytaj także: Uwaga na inwestycyjne weksle nieruchomościowe
Nowy system kontroli inwestycji zagranicznych opiera się na rozwiązaniach znanych na gruncie kontroli koncentracji. Organem kontroli ma być prezes UOKiK, który będzie właściwy do rozpoznawania zawiadomień o transakcjach. Obowiązek zawiadomienia prezesa UOKiK będzie dotyczył m.in. transakcji nabycia dominacji, co należy rozumieć w sposób tożsamy ze znanym na gruncie prawa antymonopolowego pojęciem przejęcia kontroli. Możliwe więc będą sytuacje, gdy konieczne będzie przedłożenie dwóch notyfikacji tej samej transakcji prezesowi UOKiK, tj. zamiaru koncentracji oraz nabycia podmiotu objętego ochroną. Poza nabyciem dominacji zawiadomieniu będzie podlegało również nabycie znaczącego uczestnictwa w podmiocie objętym ochroną, co będzie dotyczyło sytuacji osiągnięcia lub przekroczenia progów 20 proc. oraz 40 proc. głosów, udziału kapitałowego lub zyskach podmiotu objętego ochroną.
