Prowadzę przedsiębiorstwo rodzinne, dlatego interesuje mnie sukcesja biznesu. Jednak moje dzieci nie wykazują dużego zainteresowania firmą. Nie wiem zatem, czy przekażę ją w ich ręce, czy też będę próbował ją sprzedać. Czy w tej sytuacji lepiej poczekać aż sytuacja się wyjaśni, czy podjąć jakieś kroki już teraz? – pyta czytelnik.
Zdecydowanie warto podjąć pewne działania już teraz. Przede wszystkim trzeba uświadomić sobie, że sukcesja biznesu to zagadnienie dużo szersze niż powszechnie się uważa. Dla dojrzałych przedsiębiorców, świadomych trudu włożonego w rozwój swojego biznesu oraz zagrożeń, jakie niosą różne zdarzenia losowe – zarówno ekonomiczne, jak i te, które mogą dotknąć ich osobiście – sukcesja jest po prostu kolejnym etapem rozwoju firmy. Takie rozumienie jest powszechne, zwłaszcza w krajach o bogatszych tradycjach kapitalistycznych, na przykład wśród przedsiębiorców z zachodniej Europy.
Życie przedsiębiorstwa zwykle składa się z kilku etapów. Jeżeli przetrwa trudne na ogół początki, to zaczyna się rozwijać, rozrastać, nieunikniona staje się coraz bardziej rozbudowana struktura organizacyjna i delegowanie kompetencji na współpracowników. Jeżeli przedsiębiorstwo rozpoczynało istnienie jako jednoosobowa działalność gospodarcza, to w którymś momencie właściciel decyduje się zwykle na przekształcenie w spółkę. Wtedy już mamy de facto do czynienia z pewnymi elementami sukcesji, dlatego zrozumienie tego procesu jako pewnego etapu w rozwoju firmy jest bardzo ważne. Prawidłowe i świadome wdrożenie rozwiązań sukcesyjnych pozwala na przygotowanie firmy na różnego rodzaju zdarzenia losowe oraz na różne warianty dalszego rozwoju.
Warto mieć warianty rozwiązań
Odnosząc się bezpośrednio do pytania czytelnika, zaplanowanie sukcesji powinno przyjąć postać wariantową, choć z doświadczenia mogę podejrzewać, że jest pewien zestaw działań, które sprawdzą się w niemal każdej sytuacji. Obejmują one, m.in., restrukturyzację przedsiębiorstwa, uregulowanie kwestii dziedziczenia, próbę osiągnięcia konsensusu wśród członków rodziny oraz wyznaczenie założeń dla dalszego rozwoju. Działania te będą zasadne, zarówno w przypadku, gdyby czytelnik zdecydował się swoje przedsiębiorstwo sprzedać, jak i wtedy, gdy jego dzieci postanowią jednak kontynuować firmę rodzinną. Pozwolą one, przede wszystkim, przyjąć bezpieczną cywilistycznie i korzystną podatkowo formę prawną, zabezpieczyć udział rodziny w zyskach osiąganych przez przedsiębiorstwo czy też prowadzić działalność nawet w razie śmierci lub czasowej niezdolności do działania osób zarządzających w firmie.
Tylko świadomie i planowo
Wymienione cele są pożądane niezależnie od tego, na jaki wariant rozstania z przedsiębiorstwem czytelnik ostatecznie się zdecyduje. W każdej sytuacji przeprowadzenie wspomnianych rozwiązań sukcesyjnych pozwoli uniknąć wielu przyszłych problemów i ułatwi realizację ostatecznego rozwiązania. Opracowanie i wdrożenie konkretnych procedur musi być, oczywiście, dopasowane do sytuacji konkretnej firmy i może być częściowo warunkowe, tak aby w sposób możliwie elastyczny dopasować się do zmieniających okoliczności. Warto też mieć świadomość, że przygotowanie planu sukcesyjnego z wyprzedzeniem daje przedsiębiorcy czas na spokojne wypracowanie najlepszych możliwych rozwiązań.
