Opłaty za czynności adwokata i radcy w sprawach z prawa pracy trzeba zmienić - uważa RPO

Trzeba zmienić przepisy dotyczące stawek opłat za czynności adwokackie i radcowskie z zakresu prawa pracy – uważa rzecznik praw obywatelskich. Pora też zaktualizować minimalne stawki opłat za pomoc profesjonalistów

Publikacja: 05.10.2012 13:59

Dorota Gajos-Kaniewska

Prof. Irena Lipowicz wystąpiła do ministra sprawiedliwości o zmianę przepisów dwóch rozporządzeń regulujących opłaty za czynności adwokackie i radcowskie. Chodzi o minimalne stawki w sprawach cywilnych z zakresu prawa pracy. Oba rozporządzenia przewidują zryczałtowaną stawkę (60 zł) wynagrodzenia pełnomocnika w sprawach o przywrócenie do pracy (uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne). Natomiast w sprawach o wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie stawka jest określona procentowo - 75 proc. stawki minimalnej, zależnej od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy. Wynagrodzenie pełnomocnika w sprawie o odszkodowanie będzie zatem zawsze o wiele wyższe niż w sprawie o przywrócenie do pracy.

Tymczasem są to roszczenia alternatywne i jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z 7 sierpnia 2002 r. (sygn. III PZP 15/02), stawki wynagrodzenia w obu przypadkach powinny być takie same.

SN widział to różnie

RPO przypomniała, że stosowanie przepisów w obecnym kształcie spowodowało rozbieżności w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W uchwale siedmiu sędziów SN z 24 lutego 2011 r., która ma moc zasady prawnej, sąd uznał, że rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie jest niezgodne z upoważnieniem ustawowym, gdyż nie uwzględnia rodzaju i zawiłości sprawy oraz wymaganego nakładu pracy adwokata. W efekcie SN stanął na stanowisku, że w sprawie o odszkodowanie nie można stosować stawki procentowej, a stawkę minimalną wynagrodzenia ustalić według stawki w sprawie o najbardziej zbliżonym rodzaju, a taką jest sprawa o przywrócenie do pracy.

W tej sytuacji RPO uważa za konieczne dokonanie zmian w regulacjach dotyczących opłat za czynności adwokackie i radcowskie w sprawach cywilnych z zakresu prawa pracy.

Nieżyciowe stawki

Przy okazji, zdaniem prof. Lipowicz, można byłoby zaktualizować wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych za prowadzenie niektórych spraw w postępowaniu sądowym, w szczególności z zakresu prawa pracy oraz spraw o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia społecznego.

- Minęło 10 lat od wprowadzenia tych regulacji, a w tym czasie obniżyła się siła nabywcza pieniądza. Stawka w wysokości np. 60 zł w żaden sposób nie odpowiada nakładowi pracy pełnomocnika - nawet za prowadzenie bardzo prostej sprawy, z niewielką liczbą terminów procesowych. Nie polepsza tej sytuacji możliwość podwyższenia stawki do sześciokrotności wysokości stawki minimalnej w sprawie skomplikowanej - kwota 360 zł za prowadzenie przez długi czas złożonej sprawy procesowej nie jest w żaden sposób sprawiedliwa – uważa prof. Lipowicz.

Jej zdaniem Skarb Państwa w efekcie zwalnia się z obowiązku wynagrodzenia pracy pełnomocnika z urzędu. Ponieważ zaś stawki minimalne wpływają na poziom cen rynkowych, może dojść do sytuacji, że na rynku zabraknie profesjonalnych pełnomocników specjalizujących się w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i zaopatrzenia społecznego.