Po nowelizacji z 26 czerwca 2014 r. Prawo o adwokaturze przewiduje wygaśnięcie uprawnienia do złożenia wniosku o wpis na listę adwokatów po 10 latach od uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu adwokackiego. Wcześniej przepisy stanowiły, że osoba, która spełnia ustawowe wymagania do wpisu na listę adwokatów, uprawnienie to uzyskiwała bezterminowo.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich trafiają skargi osób, które uważają, że nowa regulacja w sposób nieuzasadniony ogranicza prawo dostępu do zawodu oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego. Nie uwzględnia bowiem takich okoliczności jak zatrudnienie danej osoby na stanowisku wymagającym kwalifikacji na poziomie stwierdzonym wynikiem egzaminu.
W 2016 r. RPO napisał w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości. Wskazywał, że nowy przepis dotyczy wszystkich osób, które kiedykolwiek uzyskały uprawnienie do złożenia wniosku o wpis. W konsekwencji pozbawia on nabytego już i nieograniczonego w czasie uprawnienia do złożenia wniosku o wpis osoby, które uprawnienie to uzyskały przed wejściem noweli w życie.
Według Rzecznika nowy przepis może być zasadny wobec osób, które po zdaniu egzaminu nie podejmowały przez 10 lat czynności związanych z wykorzystaniem wiedzy prawniczej. Trudno jednak uznać za słuszne stosowanie go wobec osób, które zadania takie wykonywały. Dlatego przepis ten może prowadzić do nieuzasadnionego ograniczenia prawa dostępu do zawodu.
Resort sprawiedliwości nie odpowiedział. Swe wystąpienia Rzecznik ponawiał w 2016 i 2017 r.
