Praca biegłych sądowych sprawniejsza i lepiej wynagradzana

Odrębna ustawa, ogólnopolska lista i dodatkowe 75 mln zł rocznie na wynagrodzenia biegłych mają sprawić, że ich ekspertyzy będą lepsze i szybsze

Publikacja: 15.10.2012 09:29

Praca biegłych sądowych sprawniejsza i lepiej wynagradzana

Foto: www.sxc.hu

Projekt ustawy o biegłych sądowych zaprezentowało właśnie Ministerstwo Sprawiedliwości.

15 tys. biegłych sądowych znajduje się na listach prowadzonych w sądach okręgowych

Już cztery lata temu raport MS „Biegły sądowy. Analiza porównawcza systemów prawnych: polskiego, austriackiego, brytyjskiego, francuskiego i hiszpańskiego" pokazywał, że tylko 6 proc. sędziów ocenia wysoko fachowość biegłych, a aż 92 proc. średnio. Co jakiś czas ujawniane są wręcz kryminalne przypadki.

Brak ekspertyz blokuje proces

Główny problem ukazuje dopiero co rozpoczęte śledztwo w sprawie Marcina P., szefa Amber Gold. Już natrafiło na przeszkodę – mimo że prokuratura zwróciła się do kilku ośrodków zajmujących się ekspertyzami w takich sprawach, uzyskała tylko jedną ofertę. Do tego zażyczono sobie ponad 2 mln zł za ekspertyzę. Szukanie kolejnych, tańszych, może zająć kilka tygodni i nie ma gwarancji sukcesu.

250 mln zł wydaje rocznie wymiar sprawiedliwości na ekspertyzy

To duży kłopot, mimo że w Polsce jest 15 tys. biegłych sądowych, to znaczy tych wpisanych na listy prowadzone przez prezesów sądów okręgowych. Dodajmy, że niezależnie od nich powoływani są biegli ad hoc (w niektórych specjalistycznych dziedzinach nie ma innego wyjścia), korzysta się także z instytucji naukowych.

Nowy model działania

Istotą powołanego projektu, jak napisano w uzasadnieniu, jest pozyskanie opinii na wysokim poziomie w krótkim czasie, w szczególności w bardziej skomplikowanych sprawach.

Co ma doprowadzić to tego celu?

Biegłych nadal mają wpisywać na listy prezesi sądów okręgowych na pięcioletnią kadencję z możliwością jej przedłużenia. Minister sprawiedliwości ma prowadzić ogólnopolską internetową listę biegłych. Oto wymagania, jakie będzie się stawiało kandydatowi: pięcioletnie doświadczenie w danej dziedzinie i ukończenie 30 lat, oczywiście niekaralność (za nieumyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego). Przewiduje się także obowiązek posiadania podstawowej wiedzy dotyczącej prawa procesowego. W razie wątpliwości co do kwalifikacji kandydata prezes obowiązkowo zasięgnie opinii w organach samorządu zawodowego lub stowarzyszeniu zrzeszającym daną profesję. W celu zaopiniowania kandydata prezes sądu okręgowego będzie mógł powołać komisję bądź ekspertów.

30 proc. wyniesie – według planów MS – średni wzrost wynagrodzeń biegłych

Równocześnie prezes sądu okręgowego będzie miał obowiązek odwołania biegłego, jeżeli przestanie on spełniać któryś z warunków nadania takiego statusu czy też dopuści się rażących uchybień w sporządzaniu ekspertyzy. Z kolei organy zlecające ekspertyzę (sąd, prokurator, komornik) będą zobowiązani zawiadomić o każdym rażącym uchybieniu, w szczególności gdy opinia została skutecznie zakwestionowana lub okazała się nieprzydatna.

Zdaniem Jarosława Świeczkowskiego, komornika z Pomorza, należy nie tylko zwiększyć uprawnienia biegłych, ale także ich obowiązki, zwłaszcza terminowego przygotowania ekspertyzy, a zaniedbanie w tym zakresie powinno pociągać za sobą skreślenie z listy biegłych.

Biegli mają więcej kosztować

System wynagradzania ma być nadal godzinowy: planuje się, że wynagrodzenie ma wynosić (w zależności od specjalizacji, stopnia naukowego) od 25 do 100 zł za godzinę pracy. Oznacza to zwiększenie najniższych wynagrodzeń o 10 proc., a najwyższych o 50 proc., średnio zaś – o 30 proc. Wzrosną oczywiście wydatki budżetu państwa na biegłych. Od kilku lat przekraczają 200 mln zł, a w tym roku wyniosą ok. 250 mln zł. Szacuje się, że podwyżki to wydatek dodatkowych 75 mln zł.

– Podwyżki wynagrodzeń oczywiście mi się podobają – mówi Romuald Tomczyk, prezes Stowarzyszenia Rzeczoznawców Ekonomicznych z Częstochowy. – Obawiam się natomiast, czy komisje weryfikujące kandydatów nie będą preferować znajomych, powinna być zatem możliwość odwołania.

Z kolei prof. Feliks Zedler z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu uważa, że najważniejsze są kwalifikacje biegłych. Niestety, ci najlepsi muszą dużo kosztować.

etap legislacyjny: uzgodnienia międzyresortowe

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów