To duży kłopot, mimo że w Polsce jest 15 tys. biegłych sądowych, to znaczy tych wpisanych na listy prowadzone przez prezesów sądów okręgowych. Dodajmy, że niezależnie od nich powoływani są biegli ad hoc (w niektórych specjalistycznych dziedzinach nie ma innego wyjścia), korzysta się także z instytucji naukowych.
Nowy model działania
Istotą powołanego projektu, jak napisano w uzasadnieniu, jest pozyskanie opinii na wysokim poziomie w krótkim czasie, w szczególności w bardziej skomplikowanych sprawach.
Co ma doprowadzić to tego celu?
Biegłych nadal mają wpisywać na listy prezesi sądów okręgowych na pięcioletnią kadencję z możliwością jej przedłużenia. Minister sprawiedliwości ma prowadzić ogólnopolską internetową listę biegłych. Oto wymagania, jakie będzie się stawiało kandydatowi: pięcioletnie doświadczenie w danej dziedzinie i ukończenie 30 lat, oczywiście niekaralność (za nieumyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego). Przewiduje się także obowiązek posiadania podstawowej wiedzy dotyczącej prawa procesowego. W razie wątpliwości co do kwalifikacji kandydata prezes obowiązkowo zasięgnie opinii w organach samorządu zawodowego lub stowarzyszeniu zrzeszającym daną profesję. W celu zaopiniowania kandydata prezes sądu okręgowego będzie mógł powołać komisję bądź ekspertów.
30 proc. wyniesie – według planów MS – średni wzrost wynagrodzeń biegłych
Równocześnie prezes sądu okręgowego będzie miał obowiązek odwołania biegłego, jeżeli przestanie on spełniać któryś z warunków nadania takiego statusu czy też dopuści się rażących uchybień w sporządzaniu ekspertyzy. Z kolei organy zlecające ekspertyzę (sąd, prokurator, komornik) będą zobowiązani zawiadomić o każdym rażącym uchybieniu, w szczególności gdy opinia została skutecznie zakwestionowana lub okazała się nieprzydatna.
Zdaniem Jarosława Świeczkowskiego, komornika z Pomorza, należy nie tylko zwiększyć uprawnienia biegłych, ale także ich obowiązki, zwłaszcza terminowego przygotowania ekspertyzy, a zaniedbanie w tym zakresie powinno pociągać za sobą skreślenie z listy biegłych.