Biegli: sądy nie mogą czekać na opinię ekspertów latami

Problem opieszałości sądów nie zniknie, dopóki nie zreformujemy instytucji biegłych sądowych. Bez ich opinii sądy sobie nie radzą i nie poradzą.

Aktualizacja: 10.06.2018 17:38 Publikacja: 10.06.2018 15:55

Biegli: sądy nie mogą czekać na opinię ekspertów latami

Foto: Adobe Stock

Duże rozbieżności w wynagrodzeniach, niechętne wizyty biegłych w sądzie, sądy biorą pod uwagę długość opinii, a nie jej jakość i nadmiar opinii uzupełniających – to wnioski, jakie płyną z raportu przygotowanego przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Pod lupę wzięto biegłych z medycyny sądowej. Wyniki nie napawają optymizmem. W czym rzecz?

Więksi dłużej czekają

Raport prezentuje wyniki badania aktowego opinii biegłych z medycyny w wybranych sprawach karnych. To część szerszego projektu badawczego w latach 2017–2018. Do Instytutu wpłynęło 161 spraw z 36 sądów. Średnio na jedną sprawę przypadało 3,5 opinii biegłych z medycyny. Maksymalna liczba opinii – osiem w jednej sprawie. W 83 proc. spraw postanowienia o ustanowieniu biegłego były przekazywane tuż po ich wydaniu, tj. do trzech dni.

– Maksymalny czas od momentu wydania postanowienia do przekazania biegłemu wyniósł 32 dni – podaje dr Maryla Koss-Goryszewska, autorka raportu. Aż w ponad 46 proc. przypadków opinia była sporządzona nieterminowo. Zaledwie w dziesięciu biegły zwracał się z prośbą o przedłużenie terminu. Średnie opóźnienie wyniosło 23,5 dnia, a najczęściej było to 16 dni. Maksymalne – ponad 4,5 miesiąca. W przypadku instytucji czas oczekiwania był dłuższy – średnio 48 dni. Łączny czas od momentu wydania pierwszego postanowienia o powołaniu biegłego do przesłania ostatniej opinii uzupełniającej wyniósł średnio sześć miesięcy. Minimalny czas to 29 dni, maksymalny – ponad 2,5 roku.

Średnia wysokość wynagrodzenia za opinię wyniosła 1077,02 zł. Minimalna kwota to 48,17 zł, maksymalna – 24 192,07 zł.

Najczęściej rachunki opiewały na kwotę do 500 zł – w sumie 59 proc. wszystkich rachunków.

W przypadku instytucji – 2023,20 zł. Indywidualni biegli natomiast wnosili o dużo niższe wynagrodzenia i takie też otrzymywali. Średnia dla biegłego niepracującego w instytucji wyniosła 244,23 zł. W przypadku instytucji maksymalne wynagrodzenie wyniosło 24 192,07 zł, podczas gdy dla indywidualnego biegłego – 1373,85 zł.

Eksperci niemało kosztują

Najdroższe okazały się opinie genetyczne – ustalenie profilu DNA sprawcy i ofiary oraz zbadaniu pod tym kątem śladów biologicznych pobranych z materiałów dowodowych. Średni koszt wydania takiej opinii wyniósł 5657,42 zł. Maksymalna kwota – 24 192,07 zł. Drugi rodzaj to opinie wydane na podstawie obserwacji psychiatrycznej. Ich duży koszt wynika z tego, że obserwacja trwa długo (od czterech do sześciu tygodni), wymaga dużego zaangażowania i nakładu pracy całego zespołu i dodatkowych badań (tomografia komputerowa głowy, EEG). Średnia kwota za wykonanie opinii na podstawie obserwacji psychiatrycznej wyniosła 1833,38 zł, maksymalna – 6210,00 zł. Koszt pozostałych opinii był dużo niższy, wahał się średnio od 386,47 zł za oględziny/obdukcję do 869,74 za sekcję zwłok. Dane te również nie zaskakują. W badanych sprawach wykonanie opinii na podstawie obdukcji nie było skomplikowane. Minimalne wynagrodzenie 69,16 zł to kwota za udział w oględzinach zwłok w miejscu ich znalezienia. Średnia wysokość wynagrodzenia przyznana za opinię uzupełniającą wyniosła 598,47 zł, maksymalnie 2942,35 zł. Natomiast wśród tych, w których kwota za opinię uzupełniającą przewyższała pierwotną, różnice te wynosiły od 3,60 zł do 1521,00 zł, z medianą w wysokości 78,00 zł. Różnice te więc są znacznie mniejsze niż w poprzednim przypadku. Co do zasady opinie uzupełniające najczęściej były dużo tańsze od opinii wydanych jako pierwsze.

Paweł Rybicki z Fundacji Forensic Watch, która śledzi poczynania biegłych, nie jest zaskoczony wynikiem raportu.

– Problem opinii biegłych znany jest od lat. Szkoda, że ta powszechna wiedza nie przekłada się na zmiany, na które biegli czekają od dawna. – Nie rozumiem tego. Skoro biegli są tak ważni dla sprawnego postępowania, to dlaczego MS nie decyduje się na ich reformę – mówi „Rz".

46 proc. opinii medyków zostało sporządzonych po terminie wyznaczonym przez sąd

59 proc. opinii kosztowało budżet państwa do 500 zł

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów