Regulamin pracy i wynagradzania: Wraz z rosnącą załogą szefowi przybywa obowiązków

Zatrudniając co najmniej 20 pracowników, pracodawca musi wprowadzić regulamin pracy oraz regulamin wynagradzania. To tylko wycinek nowych zadań.

Publikacja: 06.10.2016 06:50

Foto: Rzeczpospolita

Podpisanie umowy o pracę, stworzenie odpowiednich warunków pracy, a następnie wypłata wynagrodzenia to tylko niektóre powinności, jakie przepisy nakładają na pracodawcę.

Wybór umowy

Angażując na etat, szef przede wszystkim musi zdecydować o tym, jaką umowę o pracę zawrze z aplikującym. Ma do wyboru tę na okres próbny, na czas określony (w tym umowę w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności) albo na czas nieokreślony.

W umowie na okres próbny, która może trwać najwyżej trzy miesiące, chodzi o sprawdzenie kwalifikacji pracownika i możliwości wykonywania przez niego określonego rodzaju pracy. Od 22 lutego 2016 r. kodeks pracy dopuszcza ponowne zawarcie z tą samą osobą umowy o pracę na okres próbny, ale dotyczy to wyłącznie sytuacji, gdy pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy lub po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę (art. 25 § 3 k.p.)

Na piśmie

Od 1 września 2016 r., po nowelizacji kodeksu pracy, każdy pracownik, zanim zacznie wykonywać obowiązki, musi dostać od pracodawcy pisemne potwierdzenie warunków pracy (art. 29 § 2 k.p.). Zgodnie z wcześniejszymi przepisami zatrudniający musiał przekazać etatowcowi umowę o pracę w formie pisemnej albo potwierdzić na piśmie ustalenia co do rodzaju umowy oraz jej warunków najpóźniej w dniu rozpoczęcia przez niego pracy. Pozwalało to więc pracodawcy dopełnić formalności związanych z zawarciem angażu do końca pierwszego dnia pracy przyjętego. Była to jedna z przyczyn szarej strefy w zatrudnieniu. Pracodawca mógł zatrudniać bez umowy, a w razie kontroli tłumaczył, że właśnie zamierzał zawrzeć ją na piśmie. Od 1 września niedopełnienie wymogu przekazania pracownikowi umowy na piśmie albo pisemnego potwierdzenia warunków pracy jeszcze przed dopuszczeniem go do zadań jest zagrożone grzywną od 1 tys. do 30 tys. zł.

Lekarz bada

Pracodawca nie może też dopuścić do pracy etatowca bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania. Wstępne badania lekarz przeprowadza na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę, który również płaci za ich wykonanie.

Zgodnie z art. 229 § 11 k.p. wstępnych badań lekarskich nie muszą przechodzić osoby przyjmowane do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach, jeżeli przypada to w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy oraz osoby przyjmowane do pracy u innego pracodawcy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy. Warunek – ci ostatni muszą przedstawić aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w tych warunkach.

W pisemnym skierowaniu na badania lekarskie szef wskazuje rodzaj wykonywanej pracy, stanowisko oraz występujące w firmie warunki szkodliwe dla zdrowia.

Regulamin i szkolenia

Pracodawca musi też przedstawić podwładnemu dokumenty wewnętrzne obowiązujące w firmie, w szczególności regulamin pracy i regulamin wynagradzania (jeżeli takie zostały wprowadzone). Zgodnie z art. 1043 § 2 k.p. pracodawca ma obowiązek zapoznać pracownika z treścią regulaminu pracy przed dopuszczeniem go do pracy. Jak wskazuje rozporządzenie o dokumentacji, zanim pracodawca dopuści pracownika do wykonywania obowiązków służbowych, musi uzyskać jego pisemne potwierdzenie, że ten zapoznał się z regulaminem.

Szef ma też zaznajomić pracownika z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Jak stanowi art. 2373 § 1 k.p., pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który niedostatecznie zna przepisy oraz zasady BHP. Przed startem wykonywania pracy etatowiec powinien też przejść odpowiednie szkolenie w tym zakresie.

Zgłoszenie do ZUS

Zgodnie z art. 36 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa o sus) pracodawca musi zgłosić zatrudnioną osobę do ZUS w ciągu 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia, czyli od dnia nawiązania stosunku pracy. Robi to, posiłkując się rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 222 ze zm.).

Dla każdego nowego pracownika szef zakłada akta osobowe, prowadzi ewidencję czasu pracy oraz imienną listę wypłacanego wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń (§ 6 i § 8 rozporządzenia o dokumentacji). Ma też prowadzić dokumentację pracowniczą w formie pisemnej, co nie wyklucza możliwości utworzenia jej (ale dodatkowo) w formie elektronicznej.

Pierwszy etat i więcej personelu

Obok zgłoszenia pracowników do ZUS pracodawca, który rozpoczyna zatrudnienia, zgłasza też siebie do ZUS jako płatnika składek. Powinno to nastąpić w ciągu 7 dni od daty zatrudnienia pierwszego pracownika (art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o sus).

Dodatkowe obowiązki ciążą na pracodawcy, gdy zwiększa załogę. Gdy zatrudnia co najmniej 20 pracowników, musi wprowadzić regulamin pracy oraz regulamin wynagradzania, a także utworzyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Taki wymóg nakłada na niego art. 3 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 800). Fundusz tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

Zatrudnienie powodujące zwiększenie załogi do 20 osób wiąże się też z koniecznością przestrzegania ustawy o zwolnieniach grupowych, a także wypłatą świadczeń pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z ustawą z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 372 ze zm.) prawo do zasiłków oraz ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenia chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia powyżej 20 pracowników. Liczbę zatrudnionych ustala się według stanu na 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego, a u płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego – według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia.

Powyżej 25 osób

Z kolei zatrudniający powyżej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty) musi dokonywać comiesięcznych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wymóg ten wynika z art. 21 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.).

Gdy zaś stan załogi osiągnie 50 pracowników, na pracodawców nałożono konieczność powołania rady pracowników. Nakazuje to ustawa z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (DzU nr 79, poz. 550). To organ złożony z etatowców, z którym pracodawca musi konsultować określone sprawy i ma go informować o bieżącej sytuacji firmy.

Obowiązki BHP

Zatrudniający co najmniej 20 pracowników na jedną zmianę ma też zwiększone obowiązki z zakresu BHP. Musi zapewnić załodze pomieszczenia do spożywania posiłków (jadalnię), chyba że w zakładzie wykonywane są prace wyłącznie biurowe.

Natomiast zatrudniający powyżej 100 pracowników tworzy służbę BHP.

Autorka jest radcą prawnym Kancelarii Chajec, Don-Siemiom & Żyto

W dwóch egzemplarzach

Z rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286; dalej: rozporządzenie o dokumentacji) wynika, że pracodawca sporządza umowę o pracę w co najmniej w dwóch egzemplarzach. Jeden z nich doręcza pracownikowi, a drugi włącza do jego akt osobowych w firmie.

Podpisanie umowy o pracę, stworzenie odpowiednich warunków pracy, a następnie wypłata wynagrodzenia to tylko niektóre powinności, jakie przepisy nakładają na pracodawcę.

Wybór umowy

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO