Szpitale i przychodnie mimo, że nazywają się publicznymi nie oferują bezpłatnej pomocy każdemu obywatelowi naszego kraju. Przepisy ustawa o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych uprawniają do tego przede wszystkim osoby ubezpieczone obowiązkowo i dobrowolnie. Do pierwszej grupy zalicza się pracowników, zleceniobiorców, emerytów, rencistów, osoby prowadzące pozarolniczą działalność czy bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy.
Dobrowolnie ubezpieczyć się mogą pracownicy przebywający na urlopie bezpłatnym czy posłowie do Parlamentu Europejskiego. Oni bowiem nie podlegają, wedle przepisów, obowiązkowemu ubezpieczeniu
Ponadto ze świadczeń publicznej służby zdrowia mogą korzystać też członkowie rodziny osoby ubezpieczonej. Chodzi to przede wszystkim o jej dzieci i dzieci przysposobione ale także o potomstwo małżonka czy wnuki. Wszystkie dzieci mogą leczyć się bezpłatnie do ukończenia 18 roku życia. Ale jeśli ktoś jest studentem może korzystać z bezpłatnej opieki do ukończenia 26 lat. Ponadto jeśli dziecko ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności opiekunowie mogą go leczyć bezpłatnie bez ograniczeń jego wieku.
Oprócz dzieci do korzystania ze świadczeń publicznej służby zdrowia ma prawo mąż czy żona osoby ubezpieczonej, ale nie konkubent. Jeśli z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym zamieszkują rodzice lub dziadkowie również oni mogą leczyć się bezpłatnie na konto ubezpieczonego. Ubezpieczony musi jednak zgłosić do NFZ członka rodziny.
Poza ubezpieczonymi, z usług publicznej służby zdrowia korzystają też osoby nie ubezpieczone. Jest to każda kobieta w okresie ciąży i połogu (do 42 dnia po porodzie), dzieci i młodzież do 18 roku życia oraz osoby spełniające kryterium dochodowe do otrzymania wsparcia z pomocy społecznej.
