Ojczym dostanie zasiłek rodzinny przy pieczy

WSA orzekł tak, rozpatrując sprawę odmowy udzielenia przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, zapomogi faktycznemu opiekunowi dziecka, ojczymowi.

Kierownik Działu Świadczeń Rodzinnych i Alimentacyjnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie działając z upoważnienia prezydenta miasta odmówił przyznania prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków na rzecz małoletniego pozostającego w pieczy.

Wskazał, że postanowieniem sądu rejonowego matce dziecka ograniczono wykonanie władzy rodzicielskiej nad synem i powierzono dziecko pod pieczę jego ojczymowi, gdyż biologiczny ojciec dziecka zmarł. Kierownik zwrócił uwagę, na ustawę o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którą zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku przysługują: rodzicom, jednemu z rodziców, albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka oraz osobie uczącej się.

Zdaniem urzędnika należało odmówić przyznania stronie prawa do zasiłku rodzinnego, gdyż ojczym nie jest żadną z osób, które wskazał ustawodawca jako podmiotom, którym przysługiwałoby prawo do zasiłku rodzinnego.

Opiekun złożył odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, wnosząc o ponowne rozpatrzenie sprawy. Podniósł, iż faktycznie sąd rejonowy ograniczył matce dziecka wykonanie władzy rodzicielskiej i jemu powierzył pieczę nad jego wychowaniem. Dodał, iż w postanowieniu wyszczególniono, iż sprawujący pieczę może dochodzić w imieniu małoletniego alimentów i zasiłków.

Ojczym wyjaśnił również, iż matka chłopca nie ma zamiaru łożyć na jego utrzymanie. Natomiast mimo zatrudnienia sytuacja w jego rodzinie jest ciężka z uwagi na to, że ma jeszcze troje własnych dzieci, które również wychowuje.

SKO utrzymało w mocy decyzję o odmowie przyznania świadczeń. Stwierdziło, że prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do niego przysługuje rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie uczącej się. Przy czym przez opiekuna faktycznego dziecka rozumie się osobę faktycznie opiekująca się dzieckiem, o ile jednak wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka – co w tej sprawie nie miało miejsca.

Organ dodał również że ojczyma nie można traktować jako opiekuna prawnego, gdyż taką opiekę prawną ustanawia się dla małoletniego w wypadkach przewidzianych w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym, który stanowi, iż jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice dziecka są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę. Natomiast z akt sprawy sprawy wynika, iż władza rodzicielska matki została jedynie ograniczona, natomiast inne prawa i obowiązki wynikające z władzy rodzicielskiej wciąż należą do matki dziecka.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, który 4 kwietnia 2014 roku uchylił obie decyzje w sprawie, przyznając uprawnienie do zasiłku ojczymowi. WSA stwierdził, że ustawa o świadczeniach rodzinnych, wśród uprawnionych do ubiegania się o zapomogę nie uwzględniła osoby faktycznie opiekującej się dzieckiem, czyli takiej która sprawuje bieżącą pieczę z mocy orzeczenia sądu, w przypadku ograniczenia praw matki.

Według sądu ograniczając krąg opiekunów do osób, które wystąpiły z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka, pozbawiła faktycznego opiekuna możliwości uzyskania przynajmniej częściowego pokrycia wydatków na utrzymanie dziecka.

WSA był zdania, że przepisy ustawy o świadczeniach w sposób niedostateczny chronią prawa jednostki jaką jest rzeczywisty opiekun dziecka, dlatego też należy odwołać się do konstytucyjnych zasad ochrony interesu dziecka i przyznać w sprawie ojczymowi zasiłek oraz dodatki. (IV SA/Gl 695/13).