Dostałeś z ZUS zwrot składki zdrowotnej? Oddaj ulgę w PIT

Przedsiębiorcy na liniówce, którym ZUS zwróci nadpłatę za 2023 r., będą musieli dopłacić podatek oraz składkę zdrowotną. Przedsiębiorcy na ryczałcie „tylko” podatek.

Publikacja: 22.05.2024 04:30

Dostałeś z ZUS zwrot składki zdrowotnej? Oddaj ulgę w PIT

Foto: Adobe Stock

Podatek od składki, a nawet składka od składki? Brzmi niedorzecznie, ale taki jest efekt zwrotów z ZUS (wynikających z rocznego rozliczenia) u przedsiębiorców na liniowym PIT oraz ryczałcie.

– Jeśli w 2023 r. korzystali z podatkowej ulgi na składki zdrowotne, a teraz dostaną ich zwrot, ulgę trzeba będzie oddać. Ze wszystkimi tego konsekwencjami – mówi Sylwia Rzepka, ekspert Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i współwłaścicielka biura rachunkowego Rzepka.

Negatywne skutki zwrotu składek zdrowotnych

Zacznijmy od przedsiębiorców na liniowym PIT. Mają oni dwa warianty ulgi. Pierwszy – zaliczać składki do kosztów uzyskania przychodów. Drugi – odliczać od dochodu. Lepszy jest wariant pierwszy i większość z niego korzysta. Co mają zrobić, jeśli dostaną zwrot składki z ZUS? Skarbówka nie ma wątpliwości, że trzeba skorygować (czyli pomniejszyć) bieżące koszty.

– Jeśli przedsiębiorca pomniejszy koszty, będzie miał wyższy dochód. Zapłaci od niego większy podatek, a także składkę zdrowotną, gdyż na liniowym PIT to właśnie dochód jest podstawą wymiaru składki – tłumaczy Sylwia Rzepka.

Sytuacja jeszcze bardziej komplikuje się u przedsiębiorców, którzy w 2024 r. zmienili formę opodatkowania z liniówki na ryczałt albo już nie prowadzą działalności. Jeśli dostali zwrot składki zdrowotnej, to zgodnie ze stanowiskiem fiskusa muszą zrobić korektę wsteczną. Czyli zmniejszyć koszty za zeszły rok i dopłacić PIT wraz z odsetkami za zwłokę.

– Niestety, skarbówka ma rację, tak są skonstruowane przepisy. Jeśli wskutek wstecznej korekty dopłacamy podatek, fiskusowi należą się odsetki. Przedsiębiorcy są więc dodatkowo karani, choć postępowali prawidłowo – mówi Izabela Leśniewska, doradca podatkowy w kancelarii ALO-2.

A jeśli przedsiębiorca na liniówce odliczał składki od dochodu? Wtedy zasady oddawania ulgi są inne.

– Zwrócone składki zdrowotne trzeba doliczyć do dochodu w zeznaniu rocznym. Od tej kwoty przedsiębiorca zapłaci podatek, ale nie wpłynie on już na podstawę wymiaru składki – tłumaczy Izabela Leśniewska.

Ulgę muszą też oddać ryczałtowcy. Przypomnijmy, że oni odliczają połowę składek zdrowotnych od przychodu. Jeśli dostaną zwrot, muszą przychód zwiększyć. Robią to w zeznaniu rocznym. Zapłacą więc wyższy podatek. A składkę? – Nie. Ponieważ przychód będący podstawą wymiaru składki zdrowotnej ryczałtowca nie może być pomniejszony o składki zdrowotne, ich zwrot nie powinien powiększać tej podstawy – tłumaczy Izabela Leśniewska.

Czy podatkową ulgę trzeba oddać także wtedy, gdy ryczałtowiec nie prowadzi już działalności? Ze stanowiska fiskusa wynika, że tak.

O tych wszystkich negatywnych skutkach zwrotu składek zdrowotnych pisaliśmy już kilkakrotnie przy okazji ubiegłorocznych rozliczeń, m.in. w „Rzeczpospolitej” z 30 maja oraz 28 czerwca 2023 r.

– Nic się jednak nie zmieniło ani w przepisach, ani w interpretacjach – mówi Izabela Leśniewska. Wskazuje, że doradcy podatkowi oraz właściciele biur rachunkowych występowali do Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Zdrowia z wnioskami o zmiany w zasadach rozliczeń zwrotów. Na razie jednak bez efektów.

Czytaj więcej

Dopłata składki zdrowotnej za 2023 r. nie zawsze z ulgą w PIT

Nie ma rubryk na zwrot ulgi na składki zdrowotne

W „Rzeczpospolitej” (m.in. z 16 stycznia 2024 r.) pisaliśmy też o tym, że w zeznaniach rocznych nie ma rubryk na zwrot ulgi na składki zdrowotnej. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów ryczałtowcy zwrócone kwoty doliczają do przychodów. A przedsiębiorcy na liniówce (którzy odliczali składki od dochodu) zwiększają dochody.

– Oczywiście powoduje to dodatkowe komplikacje, np. u ryczałtowców dane z zeznania PIT-28 nie będą się zgadzać z kwotami podanymi w rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej. I będą musieli wyjaśniać te różnice w urzędach – mówi Sylwia Rzepka. Podkreśla, że wielu przedsiębiorców nie zdaje sobie sprawy z tego, jakie są konsekwencje zwrotu składek zdrowotnych.

– Najwyraźniej nie przewidziało ich także Ministerstwo Finansów, skoro nawet nie uaktualniło zeznań PIT – podsumowuje Sylwia Rzepka.

Kiedy nie trzeba oddawać ulgi na składki zdrowotne

Czy wszyscy przedsiębiorcy, którzy korzystali z ulgi na składki zdrowotne, a potem dostali zwrot z ZUS, muszą ją oddać? Z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie „Rz” (którą opisywaliśmy 5 czerwca 2023 r.) wynika, że jeśli zwrot nie przekracza kwoty nieodliczonych składek, nie trzeba go wykazywać w podatkowym rozliczeniu. W sprawie przedsiębiorców na liniowym PIT, którzy odliczali składki od dochodu, MF pisze: „Doliczenia dokonuje się w części, w jakiej kwota składek odliczonych od podstawy obliczenia podatku mieści się w nadpłacie”. Podobnie jest z ryczałtowcami. Pytaliśmy też o przedsiębiorców na liniówce, którzy zapłacili składkę większą od limitu kwoty, jaką mogli zaliczyć do kosztów (w 2022 r. wynosiła 8,7 tys. zł, w 2023 r. 10,2 tys. zł). Podaliśmy przykład: przedsiębiorca zapłacił w 2022 r. 10 tys. zł składki, zaliczył do kosztów 8,7 tys. zł, w 2023 r. dostał 1 tys. zł zwrotu. Czy musiał pomniejszać koszty? „Korekty dokonuje się w części, w jakiej kwota składek zaliczona do kosztów mieści się w nadpłacie. W opisanym przykładzie podatnik nie będzie więc obowiązany dokonać korekty kosztów” – stwierdziło MF. Podobna zasada powinna obowiązywać przy rozliczaniu zwrotu składki za 2023 r. (w którym był wyższy limit ulgi).

Czytaj więcej

Zmieniłeś podatkowe rozliczenia? Nie odliczysz dopłaty do ZUS

Podatek od składki, a nawet składka od składki? Brzmi niedorzecznie, ale taki jest efekt zwrotów z ZUS (wynikających z rocznego rozliczenia) u przedsiębiorców na liniowym PIT oraz ryczałcie.

– Jeśli w 2023 r. korzystali z podatkowej ulgi na składki zdrowotne, a teraz dostaną ich zwrot, ulgę trzeba będzie oddać. Ze wszystkimi tego konsekwencjami – mówi Sylwia Rzepka, ekspert Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i współwłaścicielka biura rachunkowego Rzepka.

Pozostało 92% artykułu
1 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?