Rzeczniczka TSUE: Podatnik ważniejszy od konkurencji

KE i sądy unijne nie mogą być najwyższymi trybunałami w sprawach finansowych – uważa rzeczniczka TSUE.

Publikacja: 12.05.2023 03:00

Rzeczniczka TSUE: Podatnik ważniejszy od konkurencji

Foto: AdobeStock

Ile władzy powinny mieć instytucje UE, a ile organy krajowe? Podział kompetencji bywa istotny, gdy władze krajowe ustanawiają podatki, a zwolnienia z tych podatków bywają interpretowane jako pomoc publiczna. W sprawach pomocy naruszającej równą konkurencję pewne kompetencje ma Komisja Europejska. I tu czasem dochodzi do kolizji.

Istotny może być przyszły wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie międzynarodowej grupy kapitałowej Engie (sygn. C454/21). 4 maja rzeczniczka generalna TSUE Juliane Kokott zakwestionowała w swej opinii o niej możliwość nadmiernej ingerencji władz unijnych w kwestie podatków dochodowych.

Czytaj więcej

Oto największe i najlepsze firmy doradztwa podatkowego

Nie każda ulga szkodzi konkurencji

Sprawa Engie dotyczy wydawanych przez luksemburskie władze interpretacji prawa podatkowego. Przyznawały one prawo do zwolnienia z podatku dochodowego spółce dominującej w grupie przy okazji restrukturyzacji i udzielania pożyczek w grupie. W sprawie tej interweniowała KE, która uznała, że przyznanie takiej ulgi jest tzw. selektywną pomocą publiczną. Taka pomoc, faworyzująca jednych przedsiębiorców wobec innych, jest zdefiniowana w art. 107 traktatu o funkcjonowaniu UE. Daje on prawo KE do wszczęcia postępowania, by zastopować taką pomoc.

Rzeczniczka zauważyła w swej opinii, że interpretacje indywidualne prawa podatkowego same w sobie nie są niedopuszczalną pomocą państwa. Wprawdzie przy ich wydawaniu mogą zdarzyć się błędy, ale to krajowe organy podatkowe i sądy powinny rozstrzygać spory na tym tle.

„Jeżeli każdy prosty błąd przy określaniu wymiaru podatku uznawano by już za naruszenie przepisów w dziedzinie pomocy państwa, Komisja de facto stałaby się najwyższym organem podatkowym, a sądy Unii – sprawując kontrolę nad decyzjami Komisji – najwyższymi trybunałami ds. finansowych. To z kolei uderzałoby w autonomię podatkową państw członkowskich” – napisała Juliane Kokott. I uznała, że decyzje KE oraz wyroki Sądu UE w sprawie Angie powinny być uchylone przez TSUE.

Cenny precedens

Pytani przez „Rz” eksperci twierdzą, że orzeczenie w tej sprawie może być przełomowe. I mieć znaczenie także w wielu polskich sprawach, w których spór podatników z fiskusem rozgrywa się nie tylko o podatki, ale i o rozumienie udzielania różnych ulg jako pomocy publicznej. W wyroku z 15 lutego 2022 r. (sygn. III FSK 4761/21) NSA uznał np., że w okresie pandemii odroczenie płatności podatku jest pomocą publiczną.

– Opinia rzeczniczki generalnej to wyraźny i zdecydowany sprzeciw wobec aktywizmu interpretacyjnego KE w wykładni i stosowaniu prawa pomocy publicznej do krajowych środków podatkowych – uważa Paweł Rosiński, doradca podatkowy z Instytutu Cen Transferowych. – Choć ta opinia dotyczy sprawy luksemburskiego podatku dochodowego, to wiele jej też może dotyczyć innych podatków niezharmonizowanych, np. od nieruchomości.

Prof. Wojciech Morawski z Katedry Finansów Publicznych UMK w Toruniu sugeruje jednak, że w konkretnym przypadku Engie, KE mogła mieć poważny powód, by wkroczyć do akcji. W Luksemburgu jeszcze kilka lat temu masowo wydawano bowiem korzystne dla podatników interpretacje podatkowe i dopiero wykrycie afery Luxleaks w 2014 r. ujawniło nieprawidłowości w tym procederze.

– To była istna szulernia podatkowa – przypomina ekspert.

Zdaniem prof. Morawskiego, gdyby uznać, że każda wadliwa interpretacja może generować pomoc publiczną, to tak samo trzeba by podejść do błędnych decyzji podatkowych lub wyroków sądów administracyjnych. – To byłby horror i kompletny brak stabilności – konkluduje.

Komentarz eksperta

Rafał Kran doradca podatkowy w MDDP

Pani rzecznik podnosi w swojej opinii ważną kwestię: pod pozorem ochrony konkurencji nie można przyznawać organom unijnym rangi najwyższej instancji, zwłaszcza w sprawach podatków niepodlegających unijnej harmonizacji. Juliane Kokott sugeruje, że kwestii pomocy publicznej nie można instrumentalizować, a Komisja Europejska i inne władze nie powinny na siłę szukać naruszeń reguł tej pomocy, byle tylko odmówić prawa do preferencji podatkowych. Może to bowiem naruszać nie tylko krajowe przepisy podatkowe, ale nawet unijną Kartę praw podstawowych, która dotyczy także praw podatników. Jeśli TSUE podzieli opinię pani rzecznik, wyrok może mieć też znaczenie np. dla rozpatrywanej niedawno przez NSA sprawy zwolnienia z podatku od nieruchomości infrastruktury kolejowej (sygn. III FSK 3/22), w której też jedną z istotnych kwestii było przyznanie pomocy publicznej.

Ile władzy powinny mieć instytucje UE, a ile organy krajowe? Podział kompetencji bywa istotny, gdy władze krajowe ustanawiają podatki, a zwolnienia z tych podatków bywają interpretowane jako pomoc publiczna. W sprawach pomocy naruszającej równą konkurencję pewne kompetencje ma Komisja Europejska. I tu czasem dochodzi do kolizji.

Istotny może być przyszły wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie międzynarodowej grupy kapitałowej Engie (sygn. C454/21). 4 maja rzeczniczka generalna TSUE Juliane Kokott zakwestionowała w swej opinii o niej możliwość nadmiernej ingerencji władz unijnych w kwestie podatków dochodowych.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP