Prowadzę działalność w zakresie usług pośrednictwa w udzielaniu kredytów, które co do zasady są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Ze względu na to, że czynności te są głównym i jedynym przedmiotem działalności, z pewnością nie mają one charakteru tran- sakcji pomocniczych. Czy w momencie osiągnięcia przychodów z tego tytułu w kwocie przekraczającej 150 tys. zł będę zobligowany do zarejestrowania się jako podatnik VAT? – pyta czytelnik.
Zgodnie z art. 113 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których jej wartość nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Podobnie zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego wykonywanie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150 000 zł. Zwolnienie w związku z wysokością osiąganych przychodów jest nazywane zwolnieniem podmiotowym.
Co do zasady, przy ustalaniu momentu ewentualnego przekroczenia limitu 150 000 zł nie bierze się pod uwagę m.in. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku przedmiotowo (art. 43 ust. 1 ustawy o VAT oraz przepisy wydane na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT). Wyjątkiem są transakcje związane z nieruchomościami, usługi finansowe (o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41 ustawy o VAT) oraz usługi ubezpieczeniowe, jeżeli czynności te nie mają charakteru tran- sakcji pomocniczych. Aby zatem czynności zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT nie były brane pod uwagę przy ustalaniu możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego, muszą mieć charakter transakcji pomocniczych.
Incydentalne i uboczne
Zarówno prawodawca unijny, jak i ustawodawca krajowy ani w aktach zasadniczych (dyrektywa, ustawa), ani w rozporządzeniach wykonawczych nie definiują pojęcia „charakter transakcji pomocniczych".
Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 16 maja 2014 r. (ILPP2/443-110/14-4/AD) wskazała jednak, że przepisy unijnej dyrektywy w zakresie VAT posługują się określeniem „incidental transactions" w ramach odpowiedniego przepisu, co na język polski może być tłumaczone jako „transakcje incydentalne/uboczne". Termin „incydentalny" według Słownika języka polskiego (Słownika Wydawnictwa Naukowego PWN) oznacza przy tym „mający małe znaczenie lub zdarzający się bardzo rzadko", natomiast termin „uboczny" oznacza „dotyczący czegoś pośrednio, mniej istotny lub dodatkowy". Transakcje o charakterze incydentalnym oznaczają zdarzenia występujące nie tyle rzadko, ile ubocznie, przy określonej okazji, nawet gdyby występowały w sposób powtarzalny. Pojęcie „incydentalności" odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, co raczej do jego poboczności względem zasadniczej działalności podatnika.
