Bank przed sądem równy Kowalskiemu

Trybunał Konstytucyjny orzekł wczoraj (sygnatura akt P 7/09)

niekonstytucyjność art. 95 ust. 1

prawa bankowego

, który nadawał księgom rachunkowym banków i wyciągom z nich moc dokumentów urzędowych. Wyrok odnosi się do sporów banków z klientami (w takim zakresie art. 95 był zaskarżony).

Był to niewątpliwy przywilej banków, ustanawiał domniemanie prawdziwości ich wydruków, a strona (w praktyce klient), która zaprzeczała prawdziwości np. wysokości długu, musiała to udowodnić

, niepowodzenie zaś rozstrzygano na korzyść banku. W praktyce banki korzystały z uproszczonego postępowania nakazowego, w którym wzruszenie nakazu zapłaty jest nader trudne. Teraz tryb nakazowy będzie niemożliwy. Gdy klient zaprzeczy, że ma dług, bank będzie musiał dowieść prawdziwości swoich dokumentów.

Do TK zwrócił się toruński Sąd Rejonowy, który prowadzi sprawę Kredyt Banku przeciw Anicie W. o 44 tys. zł jako spłaty kredytu studenckiego. Dowodem są właśnie wyciągi bankowe. Anita W. zaprzecza, by podjęła taką kwotę, a i TK miał wątpliwości, czy debet na jej koncie jest skutkiem kredytu czy innych operacji. – Na konsumenta przerzucono ciężar dowodu, nieraz wręcz niemożliwego do przeprowadzenia, że pieniędzy nie pobierał – zarzucił toruński SR.

– Wyciągi traktowane są niemal jak święte – mówi Longina Kaczmarek, miejski rzecznik konsumentów w Szczecinie. – Obniżenie ich rangi bardzo ułatwi spór z bankiem.

Tego zdania był też TK. – Urzędowa moc dokumentów wiąże się z wykonywaniem władzy publicznej, a nie z działalnością podmiotów prywatnych, jakimi są banki – wskazała sędzia Maria Gintowt-Jankowicz.

Takiego przywileju nie ma w europejskich systemach bankowych. W Polsce miał go przed wojną Bank Emisyjny, w PRL rozciągnięto go na wszystkie banki, ale były one państwowe. Po krótkiej przerwie w III RP objęto nim wszystkie banki, obecnie komercyjne, do czego nie ma racjonalnego uzasadnienia. Tymczasem przywilej narusza zasady równości stron przed sądami cywilnymi.

Wyrok jest ostateczny.

ZDANIEM EKSPERTA

Jerzy Bańka, wiceprezes Związku Banków Polskich

Nadanie wyciągom bankowym mocy dokumentów urzędowych nie było traktowane przez banki jako ich przywilej, ale element usprawnienia procedur bankowych ściągalności długów w interesie uczciwego klienta. Teraz banki będą pewnie musiały znaleźć nowe formy zabezpieczeń transakcji kredytowych, ale to obróci się przeciwko klientom, jako że każde dodatkowe zabezpieczenie – czy to będzie akt notarialny, czy weksel – oznacza dodatkowe koszty, które poniosą klienci. Z niepokojem będziemy się przyglądać skutkom wyroku TK.

Czytaj też:

Zobacz

»

Konsumenci

»

Umowy

»