Czy spółdzielnia może ograniczyć korzystanie z parkingu pod blokiem?

Nasz czytelnik jest właścicielem mieszkania w bloku,  którym zarządza duża spółdzielnia mieszkaniowa. To do niej należy większość lokali w budynku. Wraz z mieszkaniem czytelnik wykupił współudział w użytkowaniu wieczystym gruntu, na którym stoi blok. Następnie zrzekł się członkostwa w spółdzielni. Niedawno spółdzielnia podjęła uchwałę, zgodnie z którą parkować przy bloku (na wyznaczonej przestrzeni parkingowej oddzielonej bramką od wjazdu na teren osiedla) mogą tylko osoby, które otrzymają odpowiedni identyfikator ze spółdzielni.

- Czy taka uchwała dotyczy także osób takich jak ja? Czy z jakichś powodów spółdzielnia może ograniczyć moje - wynikające z prawa do użytkowania wieczystego - prawo do parkowania na tym terenie? Czy też tego typu uchwały odnoszą się wyłącznie do członków spółdzielni, a ja mam prawo parkować i wjeżdżać na ten teren bez żadnych ograniczeń i identyfikatorów? Co powinienem w tej sprawie zrobić, jeśli spółdzielnia nie chce wydać mi identyfikatora, tłumacząc, że nie spełniam wymagań zawartych w uchwale? – pyta czytelnik.

Problem w tym, że ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych pozwala spółdzielni zarządzać nieruchomością dopóty, dopóki w bloku jest choćby jedno niewykupione przez lokatora mieszkanie albo dopóki większość właścicieli lokali w budynku (liczona według wielkości udziałów) podejmie uchwałę, że w zakresie ich praw i obowiązków jak i zarządu nieruchomością wspólną zastosowanie mają przepisy ustawy o własności lokali. W tym drugim przypadku właściciele lokali mają prawo powierzyć zarząd innemu niż spółdzielnia zarządcy. Właściciel mieszkania w bloku, w którym choćby jeden lokal należy do spółdzielni musi ponosić koszty jej działalności zarządczej, ale jednocześnie pozbawiony jest praw, które przysługują członkom spółdzielni. Np. prawa do podejmowania uchwał, a nawet biernego uczestnictwa w  walnym zgromadzeniu spółdzielni, prawa wglądu w dokumenty spółdzielni.

Współużytkownicy wieczyści jak współwłaściciele

Odpowiedź na pytania czytelnika zależy od tego, czy przysługuje mu prawo do udziału w użytkowaniu wieczystym działki parkingowej. Tak będzie, jeśli grunt, na którym stoi blok i grunt pod parkingiem są jedną i tą  samą nieruchomością.  Po wykupie lokalu i udziału w prawie użytkowania wieczystego gruntu właściciel lokalu staje się bowiem współużytkownikiem wieczystym gruntu, takim samym jak spółdzielnia oraz właściciele innych lokali w budynku.

Zgodnie z kodeksem cywilnym użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób, ale w pewnych granicach (art. 233 kodeksu cywilnego). Określają je ustawy i zasady współżycia społecznego, a także  postanowienia umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, którą użytkownicy wieczyści zawierają  z właścicielem gruntu (gmina, Skarb Państwa). Problemy pojawiają się, gdy nieruchomość ma kilku użytkowników, a jeden jest wyraźnie silniejszy o innych, bo ma więcej udziałów. Tak jak w opisanym przypadku.

- Współużytkowanie wieczyste nie jest wprost uregulowane w przepisach, ale należy tu stosować przez analogię przepisy o współwłasności – mówi Mariusz  Bobolewski, radca prawny z Wrocławia specjalizujący się m.in. w prawie spółdzielczym.

Tak też wynika z orzecznictwa. W postanowieniu z 17 stycznia1974 r. (sygn. akt III CRN 316/73) Sądu Najwyższy orzekł, że w wypadkach nieunormowanych w art. 232–243 kodeksu cywilnego o użytkowaniu wieczystym oraz w umowie o oddaniu terenu państwowego w wieczyste użytkowanie należy, w razie trudności interpretacyjnych, posługiwać się analogią przede wszystkim do przepisów kodeksu cywilnego dotyczących treści i wykonywania własności.

Trzeba ze sobą rozmawiać

Przypomnijmy, że przepisy o współwłasności mówią, że każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Współwłaściciele powinni też wspólnie podejmować decyzje dotyczące rzeczy wspólnej, przy czym do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli, a do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu  - zgoda wszystkich współwłaścicieli.

- Do sądu należeć będzie odpowiedź na pytanie, czy wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z parkingu jest czynnością zwykłego zarządu, czy przekracza zwykły zarząd. Z pewnością jednak jeden współużytkownik nie może samowolnie pozbawić drugiego możliwości wykonywania przysługujących mu uprawnień, tj. korzystania z nieruchomości – twierdzi mec.  Bobolewski.

W opisanym przez czytelnika przypadku mogło zatem dojść do naruszenia praw właścicieli lokali innych niż spółdzielcze. Prawa te wynikają z umowy o użytkowanie wieczyste, jaką właściciele lokali zawarli w właścicielem gruntu (np. gminą) przy wykupie od spółdzielni lokalu mieszkalnego i związanego z nim udziału w prawie użytkowania wieczystego gruntu.

Uchwałę spółdzielni czasami można zaskarżyć

Co może zrobić czytelnik? Zdaniem mec. Bobolewskiego ma prawo zaskarżyć uchwałę walnego zgromadzenia, która wprowadziła dyskryminujące go obostrzenia. Zgodnie bowiem z art. 24 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych właściciel lokalu niebędący członkiem spółdzielni może zaskarżyć do sądu uchwałę walnego zgromadzenia spółdzielni w takim zakresie, w jakim dotyczy ona jego prawa odrębnej własności lokalu. Na złożenie skargi jest niewiele czasu - tylko 6 tygodni od powzięcia informacji o podjęciu takiej uchwały.