Reklama

Biblioteki mogą udostępniać książki na komputerach

Papierową książkę biblioteka może zamienić w elektroniczną? i udostępnić, ale tylko na swoim terenie. Nie może jej jednak wysłać w świat.

Publikacja: 06.06.2014 09:05

Biblioteki mogą udostępniać książki na komputerach

Foto: Fotorzepa, Danuta Matloch DM Danuta Matloch

Kwestia cyfrowych zasobów bibliotecznych trafiła do Trybunału Sprawiedliwości UE. O to, jak daleko państwo może ingerować w regulacje dotyczące cyfrowego zapisu książek przez biblioteki, zapytał niemiecki sąd. Swoje stanowisko w tej sprawie przedstawił właśnie rzecznik generalny Niilo Jääskinen. Podkreślił m.in., że państwo członkowskie UE może zezwolić bibliotekom na dokonywanie, bez zgody podmiotów praw autorskich, cyfrowego zapisu posiadanych w swych zbiorach książek w celu udostępnienia ich na stanowiskach komputerowych w czytelni.

Badania i studia

Katarzyna Ślaska, zastępca dyrektora ds. cyfrowych Biblioteki Narodowej, podkreśla, że obowiązująca w Polsce ustawa o prawie autorskim dopuszcza takie rozwiązanie, i zgadza się ze stanowiskiem rzecznika.

Barbara Szczepańska, ekspert Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich, zwraca jednak uwagę, że opinia rzecznika, jakkolwiek niewiążąca dla Trybunału, ma duże znaczenie.

– Obecnie biblioteki mogą udostępniać zbiory chronione prawem autorskim tylko na terminalach w budynku biblioteki wyłącznie w celach badań lub prywatnych studiów. Pojęcia te są nieostre i budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych. Część z nich, mamy nadzieję, wyjaśni wkrótce wyrok TSUE – wskazuje Szczepańska.

USB to nie papier

Rzecznik wskazał też, że nawet jeśli biblioteka otrzymuje propozycję zakupu licencji na używanie utworu, to i tak może w swoim terminalu używać własnej wersji elektronicznej. Nie może tylko wtedy, gdy już wcześniej zawarła taką umowę.

Reklama
Reklama

Szczepańska dobrze ocenia wyjaśnienia dotyczące pojęcia „podleganie zasadom zakupu lub licencji". Jej zdaniem nie do końca przekonujące są wyjaśnienia rzecznika dotyczące sposobów pracy z tekstem. Chodzi o brak możliwości zachowywania utworów na kluczu USB. Z drugiej strony rzecznik wskazał, że wydrukowanie takiej kopii może ewentualnie mieścić się w zakresie tzw. prywatnego użytku. Według Szczepańskiej opłaty reprograficzne, którymi objęty jest użytek prywatny, powinny rekompensować twórcom kopiowanie utworów także na USB.

Łukasz Gołębiewski, przewodniczący Sekcji Publikacji Elektronicznych Polskiej Izby Książki, podkreśla z kolei, że temat udostępniania cyfrowych kopii zbiorów bibliotecznych budzi wiele obaw po stronie właścicieli praw autorskich.

– Trudno jednak nie uznać prawa bibliotek do udostępniania zasobów w sposób, jakiego oczekuje czytelnik. A młody odbiorca, w szczególności student, coraz chętniej korzysta z dostępu na monitorze. O ile będzie to udostępnianie pojedynczych kopii cyfrowych na pojedynczych stanowiskach bibliotecznych, wydaje się, że mieści się to w ramach dozwolonego użytku – mówi Gołębiewski.

Podkreśla jednak, że najpierw polski rząd musi wdrożyć Public Lending Right, czyli obowiązujące w Unii prawo właściciela praw autorskich do wynagrodzenia za publiczne dozwolone użytkowanie utworu.

Albert Stawiszyński, radca prawny, członek Komisji Prawa Autorskiego przy Ministrze Kultury, nie ma wątpliwości, że pomysł szerokiego udostępniania książek online przez biblioteki, jako pojawiający się element społeczeństwa informacyjnego, musi się odbywać z poszanowaniem praw twórców.

– Obecne przepisy pozwalają w zasadzie bibliotekom na udostępnianie zbiorów w wersji cyfrowej jedynie na jej terenie, poprzez odpowiedni terminal. Dyskusja nad zmianami w tej kwestii trwa od pewnego czasu, a jej finał zależy od zawarcia, mówiąc w skrócie, konsensusu pomiędzy odbiorcami a twórcami – mówi Stawiszyński. ?

Kwestia cyfrowych zasobów bibliotecznych trafiła do Trybunału Sprawiedliwości UE. O to, jak daleko państwo może ingerować w regulacje dotyczące cyfrowego zapisu książek przez biblioteki, zapytał niemiecki sąd. Swoje stanowisko w tej sprawie przedstawił właśnie rzecznik generalny Niilo Jääskinen. Podkreślił m.in., że państwo członkowskie UE może zezwolić bibliotekom na dokonywanie, bez zgody podmiotów praw autorskich, cyfrowego zapisu posiadanych w swych zbiorach książek w celu udostępnienia ich na stanowiskach komputerowych w czytelni.

Pozostało jeszcze 84% artykułu
Reklama
Matura i egzamin ósmoklasisty
Nadchodzi najpoważniejsza zmiana w polskiej ortografii od kilkudziesięciu lat
Nieruchomości
Sąd Najwyższy wydał ważny wyrok ws. zasiedzenia służebności przesyłu
Dobra osobiste
Dziennikarka TVP ofiarą pomówień wspomaganych przez AI. Jak walczyć z oczernianiem?
Zawody prawnicze
Nowość w aplikacji mObywatel. Przyda się nie tylko komornikom
Matura i egzamin ósmoklasisty
CKE podała terminy egzaminów w 2026 roku. Zmieni się też harmonogram ferii
Materiał Promocyjny
Jak sfinansować rozwój w branży rolno-spożywczej?
Reklama
Reklama