Koalicja ratuje cmentarze Żydów

Ponad 10 tysięcy wolontariuszy zaangażowało się w akcje porządkowania nekropolii żydowskich. Koordynowała je Koalicja Opiekunów Cmentarzy Żydowskich.

Publikacja: 15.12.2021 18:56

Koalicja ratuje cmentarze Żydów

Foto: Fotorzepa, Tomasz Nowak

Od marca, gdy powstała koalicja, w 200 akcjach wolontariackich w całej Polsce zostało uporządkowanych prawie 100 takich dawnych cmentarzy. Koalicja zrzesza organizacje, instytucje i osoby prywatne, które zajmują się ich ratowaniem.

– Sprzątają, remontują i odnawiają nagrobki, odczytują napisy i je inwentaryzują. Celem koalicji jest zachowanie pamięci o wielokulturowej Polsce dla przyszłych pokoleń – podkreśla dr Michał Laszczkowski, jeden z inicjatorów powstania koalicji, prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturowego.

W dzisiejszych granicach Polski przed wojną istniało 1200 żydowskich cmentarzy. Do dzisiaj przetrwało około 800. – Mimo ochrony prawnej cmentarze potrzebują stałej opieki, której nie może zapewnić niewielka społeczność żydowska. Dlatego tworzona jest sieć społecznych opiekunów – wyjaśnia.

Czytaj więcej

Pamięć o Polsce różnorodnej

Dodaje, że najmłodszy uczestnik akcji miał 4 lata, a najstarszy ponad 90. Najwięcej działań odbyło się w Łodzi. – Tadeusz Ołubek, kurator sądowy, od czterech lat niemal co tydzień gromadzi skazanych na prace społeczne i sukcesywnie oczyszcza z dzikich drzew i krzewów tę największą nekropolię żydowską w Polsce. 45-hektarowy cmentarz jest już prawie całkowicie oczyszczony. Tadeusz Ołubek prowadzi także działania edukacyjne, ucząc o żydowskiej historii Łodzi. W 2021 r. zorganizował ponad 40 akcji – opisuje dr Laszkowski.

Na cmentarzu żydowskim w Polsce – w Warszawie przy ul. Okopowej – odbyło się 27 akcji. Wzięło w nich udział łącznie 600 osób, przeważnie uczniów warszawskich szkół. W niemal każdą niedzielę oczyszczali kwatery cmentarza z liści i ziemi, odsłaniając nagrobki, często o dużej wartości historycznej.

Najwięcej akcji wolontariackich na lokalnych cmentarzach miało miejsce na Górnym Śląsku. – Odbywały się one dzięki aktywności Sławka Pastuszki, który przy wsparciu Koalicji Opiekunów Cmentarzy Żydowskich w Polsce przekonał kilkunastu burmistrzów do zaangażowania się w porządkowanie cmentarzy w swoich miastach. W czterech akcjach porządkowania cmentarza żydowskiego w Katowicach wzięło udział ponad 600 osób, głównie, choć nie tylko, uczniów katowickich szkół – dodaje Laszczkowski.

Prace wolontariackie odbywały się też m.in. w Sieniawie, Tarnowskich Górach, Świdwinie, Brzesku, Mysłowicach, Cieszynie, Wieliczce, Staszowie, Nowym Żmigrodzie, Sokołowie Małopolskim, Suchowoli, Głogówku, Jaśle, Nowym Targu, Kielcach, Mielcu, Łomży.

– Opiekunowie cmentarzy to ludzie z różnych środowisk – lokalni aktywiści, emeryci, uczniowie, harcerze, sąsiedzi, a czasem zwykli ludzie, którzy nie godzą się na niepamięć. Wśród uczestników akcji często można było usłyszeć, że dziedzictwo żydowskie w Polsce to element polskiego dziedzictwa – ich dziedzictwa. I to właśnie jest siłą napędową większości działań. Opiekunowie traktują swoją pracę jako pracę dla samych siebie, własnej tożsamości i budowania świadomości wielokulturowej historii Polski – podkreśla dr Laszczkowski.

Koalicja liczy kilkadziesiąt organizacji i samorządów, np. Stowarzyszenie Lokalni Patrioci Gmina Małogoszcz. Ambasadorem koalicji jest prof. Roald Hoffmann, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii z 1981 r., który urodził się przed wojną w Złoczowie (obecnie na Ukrainie).

Od marca, gdy powstała koalicja, w 200 akcjach wolontariackich w całej Polsce zostało uporządkowanych prawie 100 takich dawnych cmentarzy. Koalicja zrzesza organizacje, instytucje i osoby prywatne, które zajmują się ich ratowaniem.

– Sprzątają, remontują i odnawiają nagrobki, odczytują napisy i je inwentaryzują. Celem koalicji jest zachowanie pamięci o wielokulturowej Polsce dla przyszłych pokoleń – podkreśla dr Michał Laszczkowski, jeden z inicjatorów powstania koalicji, prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturowego.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Klub Polaczków. Schalke 04 ma 120 lat
Historia
Kiedy Bułgaria wyjaśni, co się stało na pokładzie samolotu w 1978 r.
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar