Niepewny los ceł Donalda Trumpa. Eksperci dają mu 80 proc. szans na porażkę w sądzie

W Stanach Zjednoczonych wojna celna powoduje problemy na kilku płaszczyznach – w Sądzie Najwyższym, w relacjach z Chinami i resztą świata, a na giełdzie wywołuje panikę inwestorów. Trump siłowo przemodelowuje globalny handel, ale nad jego rozgrywkami politycznymi zawieszony jest wielki znak zapytania – o to, czy prezydent USA w ogóle mógł w ten sposób zagrać cłami, bez zgody Kongresu.

Stany Zjednoczone czekają na sygnał z Sądu Najwyższego, czy Donald Trump mógł - czy też nie mógł - rozpętać wojnę celną. Sąd Apelacyjny orzekł w sierpniu, że było to działanie bezprawne, a administracja prezydenta błyskawicznie złożyła na początku września apelację do Sądu Najwyższego. Tu ważne są dwie daty. Sąd Apelacyjny (SA) zawiesił wykonanie wyroku do wtorku 14 października – czyli do dziś. Druga ważna data to 5 listopada, tego dnia Sąd Najwyższy ma się zająć apelacją administracji Trumpa od wyroku SA. Nie czekając na wyrok i mimo podpisanych porozumień w czasie wakacji z wieloma krajami świata, Trump narzucił jesienią wysokie cła na farmację, meble, ciężarówki, a ostatnio – 100 proc. cła na eksport z Chin, co wywołało panikę na giełdzie.

Czytaj więcej

Cła Donalda Trumpa

Co się dzieje w USA? Przyszłość wojny celnej rozstrzygnie Sąd Najwyższy

Do 14 października niepewna jest przyszłość ceł wprowadzonych przez Donalda Trumpa, jak i wszystk...

Stany czekają na Sąd Najwyższy. W tle bilion dolarów dochodów z cła

- Wyrok Sądu Apelacyjnego został wstrzymany do 14 października, ale część mediów mówi, że jest on wstrzymany „przynajmniej” do 14 X – mówi „Rzeczpospolitej” Szymon Zaręba, analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Sąd Najwyższy zajął się sprawą od 4 września, gdy administracja prezydenta złożyła apelację.

Pytanie brzmi jednak – jaki jest status ceł i decyzji Donalda Trumpa w ciągu tych trzech tygodni – między 14 października a 5 listopada, a nawet później, bo z dużym prawdopodobieństwem Sąd Najwyższy nie wyda tego dnia wyroku, a jedynie zacznie zajmować się tą sprawą. - Według doniesień amerykańskich mediów zawieszenie skuteczności wyroku Sądu Apelacyjnego pozostaje w mocy do momentu rozpatrzenia sprawy przez Sąd Najwyższy. Dlatego wychodzę z założenia, że wszystkie decyzje prezydenta nakładające zaskarżone cła pozostają w mocy, bo apelacja nie została odrzucona z przyczyn formalnych i sąd ją rozpatruje – mówi Zaręba, który wskazuje, że np. agencja informacyjna Reuters napisała wprost, że „Sąd Apelacyjny Stanów Zjednoczonych dla Okręgu Federalnego w Waszyngtonie orzekł 29 sierpnia, że Trump przekroczył swoje uprawnienia, powołując się na ustawę z 1977 r. znaną jako International Emergency Economic Powers Act (IEEPA) w celu nałożenia ceł. Cła pozostają jednak w mocy podczas postępowania odwoławczego przed Sądem Najwyższym”. Z drugiej strony, ten sam SA także zawiesił swój wyrok do 14 października.

Co się wydarzy, jeśli amerykański Sąd Najwyższy uzna bezprawność działań prezydenta? Prawnicy Trumpa wskazali w apelacji do SN, że „opóźnienie wydania orzeczenia do czerwca 2026 r. może spowodować, że zostanie już pobrane 0,75–1 bln dol. z tytułu ceł, których zniesienie może spowodować poważne zakłócenia”. Co oznacza, że być może USA musiałyby wtedy oddawać wpłacone cła. 

Czytaj więcej

Gospodarka

Trump narzuca nowe cła na farmaceutyki, meble i ciężarówki. Akcje w dół

Nowa partia wysokich ceł na importowane towary. Nawet 100 proc. na lekarstwa, i 25 proc. na cięża...

Jakie Trump ma szanse w Sądzie Najwyższym?   

Eksperci od handlu dają mu tylko 20 proc. na utrzymanie prawa do swojej polityki celnej. Magazyn „Fortune” opisał we wrześniu głośne badanie banku JPMorgan, w którym ankietowani eksperci ds. handlu i prawa widzą aż 80 proc. szans, że Sąd Najwyższy zgodzi się z sądami niższej instancji, że Trump nie może wykorzystać ustawy o międzynarodowych uprawnieniach ekonomicznych w sytuacjach nadzwyczajnych do nałożenia szerokich ceł. Innymi słowy, według ankietowanych, istnieje 80 proc. prawdopodobieństwo, że Sąd Najwyższy wyda orzeczenie przeciwko globalnym cłom Trumpa.

Z drugiej strony, aktualne jest pytanie o neutralność polityczną tego najważniejszego sądu Stanów Zjednoczonych - zasiada tam aż 3 sędziów mianowanych przez Trumpa podczas jego pierwszej kadencji, a Republikanie mają tam większość 6-3, co widać już w orzecznictwie. W jedynej sprawie z udziałem Trumpa, w której sędziowie wysłuchali argumentów, konserwatywna większość sędziów zapewniła mu zwycięstwo, które wzmocniło uprawnienia prezydenckie. Chodziło o ograniczenie przyznawania obywatelstwa z tytułu urodzenia.

Czytaj więcej

Handel

Ostra wymiana ciosów między USA a Chinami. Wchodzą w życie nowe cła i opłaty portowe

We wtorek zaczęły obowiązywać nowe opłaty portowe wprowadzone przez Stany Zjednoczone i Chiny, a...