Co się dzieje w USA? Przyszłość wojny celnej rozstrzygnie Sąd Najwyższy

Gdy Donaldowi Trumpowi stopniowo udawało się w wakacje wymuszać podpisywanie porozumień w sprawie nowych stawek celnych z najważniejszymi krajami – partnerami handlowymi USA, niespodziankę szykował dla niego amerykański sąd apelacyjny. Wyrok, który zapadł w ostatnich dniach sierpnia, podważył kompetencje prezydenta do samodzielnej zmiany ceł na taką skalę.
Zamiast triumfalnego rozegrania wojny celnej, Trump szykuje się więc na błyskawiczną batalię w Sądzie Najwyższym, by obronić swoje prawo do samodzielnego wyznaczania polityki gospodarczej. Albo – jak mówią krytycy – wprowadzania rządów autorytarnych, na co wskazuje też wyprowadzenie Gwardii Narodowej na ulice amerykańskich miast.

Czytaj więcej

Gospodarka

Znamy warunki handlu między UE a USA

Ten traktat zmieni na długo handel transatlantycki. Europa ma kupić w USA energię wartą 750 mld d...

Co się dzieje w USA? Zaskakująca zmiana w wojnie celnej

W ostatnich dniach sierpnia amerykański Sąd Apelacyjny dla Okręgu Federalnego w Waszyngtonie wydał orzeczenie, że Trump przekroczył swoje uprawnienia, wprowadzając wysokie cła wobec praktycznie wszystkich krajów, bez zgody Kongresu. Wyrok sądu zapadł większością głosów siedem za do czterech przeciwko i podważył legalność działań administracji Donalda Trumpa.

Rozpoczął się sądowy wyścig z czasem. Ekipa Donalda Trumpa ma czas do 14 października, do kiedy sąd apelacyjny zawiesił wykonanie wyroku, co da szansę urzędnikom prezydenta na odwołanie się do Sądu Najwyższego USA.

Jak informują amerykańskie media, w tym CNBC, w środę wieczorem prezydent Donald Trump zwrócił się do Sądu Najwyższego o szybkie rozpatrzenie apelacji, by unieważnić orzeczenie sądu apelacyjnego, który uznał jego cła (oprócz tych na aluminium i stal) za niezgodne z prawem.

Czytaj więcej

Handel

Komisarz Dombrovskis: wojna celna najmocniej uderzy same USA

Skutki taryf najpierw uderzą w Stany Zjednoczone, ale ucierpi też gospodarka europejska i świato...

Czego chce Donald Trump? Gra o bilion dolarów z ceł i autorytet

Trump chce, by Sąd Najwyższy rozpatrzył argumenty jego apelacji na początku listopada i wkrótce potem wydał ostateczną decyzję w sprawie legalności spornych ceł. To byłoby tempo ekspresowe i ewenement, ponieważ takiej decyzji Sądu Najwyższego można by zwykle oczekiwać dopiero latem przyszłego roku.

Jak informuje CNBC, sekretarz skarbu Scott Bessent dołączył do wniosku Trumpa oświadczenie, że orzeczenie sądu apelacyjnego mocno „podważa zdolność prezydenta do prowadzenia realnej dyplomacji oraz jego zdolność do ochrony bezpieczeństwa narodowego i gospodarki USA”. Trump we wniosku podkreśla, że „opóźnienie wydania orzeczenia do czerwca 2026 r. może spowodować, że zostanie już pobrane 0,75–1 bln dol. z tytułu ceł, których zniesienie może spowodować poważne zakłócenia”.

Orzeczenie i jego zawieszenie rodzi ogromną niepewność i tymczasowość w kwestii stawek celnych. Nie jest też pewne, jakie cła będą obowiązywały po 14 października lub po negatywnym dla ekipy Trumpa wyroku sądu.

Co się wydarzy, jeśli cła były nielegalne?

Do połowy października nowe cła więc obowiązują, ale istnieje możliwość, że zaraz znikną, bo Sąd Najwyższy może je zlikwidować. To rodzi ogromną niepewność i pytania: jakie będą scenariusze, jeśli wyrok sądu apelacyjnego się utrzyma, a co, jeśli jednak SN przyzna rację prezydentowi Trumpowi.

Czytaj więcej

Polityka

Donald Trump wprowadził Gwardię Narodową na ulice Waszyngtonu. „Autorytarne dążenia”

Jednostki amerykańskiej Gwardii Narodowej zaczęły pojawiać się na ulicach Waszyngtonu dzień po ty...

– Na 99,9 proc. wyrok Sądu Najwyższego się pojawi do 14 października. Podejrzewam, że będzie skomplikowany i dwuznaczny – mówi Piotr Kuczyński, ekonomista Xeliona, który wskazuje, że choć na dziewięciu sędziów SN aż sześciu jest z nadania Republikanów, to jednak nie przesądza, czy sędziowie orzekną na korzyść republikańskiego prezydenta, ponieważ sędziowie Sądu Najwyższego są niezależni i mianowani dożywotnio, więc ich kadencja przetrwa czas prezydentury Trumpa. – Sędziowie nie muszą się kierować republikańskimi sympatiami, a nawet zwolennicy Republikanów nie muszą wspierać autorytaryzmu – zauważa Kuczyński.

Ten wyrok oznacza być albo nie być dla dryfującego w stronę autorytaryzmu Donalda Trumpa, ponieważ zdecyduje, czy prezydent może sam za pomocą tzw. executive orders, czyli rozporządzeń wykonawczych, zmieniać politykę handlową USA na świecie, czy też musi przeprowadzić to przez Kongres, co jest czasochłonne i pełne zasadzek. – W Kongresie mogą się sprzeciwiać Demokraci, mogą stosować filibuster, czyli opóźnianie prac parlamentarnych wszelkimi środkami – mówi ekspert.

Co dalej? Co najmniej dwa scenariusze i dużo niepewności

– Jeśli sędziowie uznają, że Trump miał prawo do takiej polityki celnej, to wszystkie decyzje administracji odnośnie do umów z UE i Japonią będą w mocy, a jeśli nie – pójdą do kosza i wpłyniemy na nieznane wody. Wtedy wszystkie decyzje będą musiały iść przez Kongres.

– A jaki będzie poziom ceł od 14 X, tego nikt nie wie. Dlatego podejrzewam, że nawet świat się nie ucieszy, bo znowu wróci niepewność – mówi Kuczyński.

Z drugiej strony, Reuters informuje, że administracja Trumpa przygotowuje plan B, by utrzymać cła za pomocą innych przepisów.

Po zamknięciu giełdy nie odnotowano większych reakcji na tę decyzję, natomiast rośnie niepewność dotycząca handlu, która nie jest – zdaniem ekspertów – potrzebna rynkowi i amerykańskim firmom.