Reklama

Nie żyje Frank Gehry. Legendarny architekt miał 96 lat

Frank Gehry – jeden z najbardziej wpływowych i rozpoznawalnych architektów w Stanach Zjednoczonych – zmarł w piątek w swoim domu w Los Angeles po chorobie.

Publikacja: 05.12.2025 22:41

Gehry

Gehry

Foto: REUTERS/Mike Blake

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Kim był Frank Gehry i jakie było jego znaczenie w świecie architektury?
  • Jakie wydarzenia z życia Franka Gehry'ego wpłynęły na jego karierę zawodową?
  • Na czym polegało przełomowe podejście Franka Gehry'ego do projektowania architektonicznego?
  • Jakie są najbardziej znane projektowane przez Gehry'ego budynki i dlaczego zdobyły międzynarodowe uznanie?
  • Co to jest „efekt Bilbao” i jak wpływa na współczesną architekturę miast?
  • Jakie relacje towarzyskie i zawodowe łączyły Franka Gehry'ego z innymi znanymi osobami?

Frank Gehry zmarł w wieku 96 lat. Informację o śmierci słynnego architekta potwierdził szef jego biura. Powodem śmierci mężczyzny była choroba układu oddechowego. 

Czytaj więcej

Architekt Muzeum Powstania Warszawskiego nie żyje

W wieku 96 lat zmarł Frank Gehry

Projektant urodził się 28 lutego 1929 r. w Toronto jako Frank Owen Goldberg, w robotniczej, żydowskiej rodzinie. Do Los Angeles przeniósł się w połowie lat 40., gdzie studiował ceramikę na Uniwersytecie Południowej Kalifornii po krótkiej służbie w armii. Na architekturę zdecydował się, gdy jeden z wykładowców zapoznał go z twórczością Raphaela Soriany, wybitnego modernisty działającego w południowej Kalifornii. W młodości zmienił nazwisko na Gehry, co – jak później tłumaczył – wynikało z chęci uniknięcia antysemityzmu.

Przez kilka lat Gehry pracował jako projektant średniego szczebla w biurze specjalizującym się w tworzeniu centrów handlowych. W 1962 r. otworzył własną pracownię, równolegle projektując domy i biura dla znajomych. Przełomowym momentem okazała się przebudowa jego własnego domu w Santa Monica – zderzenie surowych i konwencjonalnych form z mało efektownych materiałów z jednej strony zniechęciło sąsiadów, a z drugiej przyniosło mu uznanie krytyków. 

Reklama
Reklama

Jak zauważa brytyjski dziennik „The Guardian” Gehry – uznawany za najbardziej rozpoznawalnego amerykańskiego architekta od czasów Franka Lloyda Wrighta – jako jeden z pierwszych dostrzegł potencjał projektowania komputerowego i stworzył własny, ekspresyjny styl – pełen śmiałych form oraz zaskakujących zestawień brył. 

Czytaj więcej

Nie żyje słynny architekt Ieoh Ming Pei. Miał 102 lata

Zmarł Frank Gehry. Najbardziej znane realizacje legendarnego architekta

Najsłynniejszym dziełem Gehry’ego pozostaje Muzeum Guggenheima w Bilbao.

Dekonstruktywistyczny budynek  ma powierzchnię 24 000 m². Zbudowany jest m.in. z blachy tytanowej i szkła. Ma dynamiczną formę, składa się z powyginanych elementów, falistych linii i płynnych form. Do zaprojektowania tego typu konstrukcji posłużono się programem komputerowym CATIA, używanym w przemyśle lotniczym. Na budynek składa się m.in. atrium, wokół którego rozmieszczone są trzy piętra wystawowe. „Po otwarciu w 1997 r. budynek zdobył międzynarodowe uznanie i zapoczątkował nową erę architektury o silnym ładunku emocjonalnym” – pisze „Guardian”. 

To właśnie ten projekt Gehry’ego dał nazwę zjawisku „efektu Bilbao”, polegającemu na próbach ożywienia podupadających miast poprzez spektakularną architekturę. Krytyk „Guardiana” Rowan Moore określił w 2019 r. muzeum jako „ikonę tego, co zaczęto nazywać architekturą ikoniczną”.

Do najbardziej znanych realizacji Gehry’ego należą także Walt Disney Concert Hall w Los Angeles (2003), New World Center w Miami (2011) oraz Fondation Louis Vuitton w Paryżu (2014).

Reklama
Reklama

Znany z dość towarzyskiej natury Gehry otaczał się wybitnymi postaciami ze świata kultury, sztuki i polityki. W jego biurze znajdowały się zdjęcia m.in. z Herbie Hancockiem, Shimonem Peresem, księżną Dianą, Jasperem Johnsem, Catheriną Zetą-Jones, Quincym Jonesem oraz wieloma byłymi przywódcami państw. Mimo światowej sławy pozostał związany z Los Angeles i pracował w mieście niemal do końca życia.

– Uwielbiam pracować – mówił w wywiadzie udzielonym „Guardianowi” tuż po swoich 90. urodzinach. – Uwielbiam rozwiązywać problemy. Uwielbiam kontakt z klientem – myślę, że to gra pięćdziesiąt na pięćdziesiąt. Uwielbiam to, co robimy, i fakt, że mieścimy się w budżecie, w co nikt nie wierzy, ale to prawda – podkreślał. 

Frank Gehry zostawił żonę Bertę Aguilerę oraz dwóch synów: Sama – także architekta – oraz Alejandro, artystę. Z pierwszego małżeństwa z Anitą Snyder Gehry miał córkę Leslie Gehry Brenner, która zmarła w 2008 r..

Kultura
Pomyśleć o tym, co nieoczywiste. Galeria sztuki afrykańskiej Omeny Mensah w Warszawie
Patronat Rzeczpospolitej
Gwiazdy rozświetlają Kinotekę! Drugi dzień BNP Paribas Warsaw SerialCon za nami
Patronat Rzeczpospolitej
Serialowa stolica – BNP Paribas Warsaw SerialCon 2025 z programem dla dzieci, młodzieży i mieszkańców Warszawy
Kultura
Muzeum Sztuki Nowoczesnej: „Kwestia kobieca 1550-2025”. Czy sztuka ma płeć?
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Patronat Rzeczpospolitej
Znamy Laureatów Konkursu Dobry Wzór 2025
Materiał Promocyjny
Jak rozwiązać problem rosnącej góry ubrań
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama