Egzamin na aplikację: od wyników można się odwołać

26 września odbyły się egzaminy wstępne na aplikacje prawnicze: adwokacką, radcowską, notarialną i komorniczą. Większość poznała już wyniki. Ci, którzy nie zdali, mogą próbować się odwoływać. Nie jest to proste. Największe szanse mogą mieć ci, którym np. zabrakło punktu. Muszą znaleźć chociaż jedno pytanie, którego konstrukcję można podważyć.

Przedstawiamy wzór odwołania sporządzony przez wydawnictwo C.H. Beck (źródło: tekst autorstwa Grzegorza Krawczyka, „Edukacja prawnicza" 2010 r., nr 5). Wzór pisma został przygotowany na podstawie fikcyjnego stanu faktycznego (w tym roku nie było takiego pytania). Dotyczy Leopolda Chomiczewskiego, który przystąpił do egzaminu adwokackiego i zdobył 99 punktów. Warunkiem uzyskania pozytywnej oceny było udzielenie 100 dobrych odpowiedzi na 150 pytań.

Publikując odwołanie, kończymy akcję, którą prowadziliśmy przez trzy miesiące z wydawnictwem C.H. Beck, zamieszczając materiały pomocne w przygotowaniu do egzaminu.

Wzór odwołania od wyników

Warszawa, 9 października 2015 r.

Leopold Chomiczewski

ul. Oposowa 13 lok. 1

00-000 Warszawa

Minister sprawiedliwości

Al. Ujazdowskie 11

00-950 Warszawa

za pośrednictwem

Komisji Egzaminacyjnej nr 2

do spraw aplikacji adwokackiej

przy ministrze sprawiedliwości

z siedzibą w Warszawie

ODWOŁANIE OD UCHWAŁY KOMISJI EGZAMINACYJNEJ NR 2 DO SPRAW APLIKACJI ADWOKACKIEJ PRZY MINISTRZE SPRAWIEDLIWOŚCI Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE

Ja, niżej podpisany Leopold Chomiczewski, na podstawie art. 75j ust. 4 ustawy z 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (tekst jedn. DzU z 2015 r. poz. 615 ze zm., dalej jako PrAdw) w zw. z art. 138 § 2 KPA wnoszę o uchylenie w całości uchwały nr 123456/2/2009 z 27 września 2015 r. Komisji Egzaminacyjnej nr 2 do spraw aplikacji adwokackiej przy ministrze sprawiedliwości z siedzibą w Warszawie i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez ww. Komisję, z jednoczesnym wskazaniem, że pytanie nr 84 tegorocznego egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką nie zawiera żadnej poprawnej odpowiedzi, a co za tym idzie, uwzględnienie przy ponownym sprawdzeniu mojego testu udzielonej przeze mnie odpowiedzi w przedmiotowym pytaniu jako odpowiedzi poprawnej.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 75i ust. 1 PrAdw egzamin wstępny polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu 150 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. W przypadku pytania nr 84 warunek ten nie został spełniony, gdyż żadna z przedstawionych odpowiedzi nie jest prawidłowa.

Wykaz prawidłowych odpowiedzi do zestawu pytań testowych na egzamin wstępny na aplikację adwokacką i radcowską w 2015 r., opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, wskazuje odpowiedź C jako poprawną. W tymże wykazie jako podstawa prawna prawidłowości odpowiedzi wskazany został art. 49 KRO. Ustawodawca w art. 49 KRO wymienia kategorie przedmiotów, które bezwzględnie nie mogą być objęte wspólnością majątkową małżonków w wyniku zawartej przez nich umowy. Nie ulega wątpliwości, że odpowiedzi A i B na przedmiotowe pytanie 84 są błędne, gdyż określają kategorie przedmiotów expressis verbis wskazanych – odpowiednio – w art. 49 § 1 pkt 1 i 5 KRO. W żadnym wypadku nie można na pytanie 84, tj.: „Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym umowa majątkowa małżeńska może rozszerzyć wspólność majątkową na:...", wskazywać odpowiedzi C jako poprawnej, tj.: „prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy". Wnioskowanie a contrario, że skoro ustawodawca nie wskazał expressis verbis w art. 49 KRO tej kategorii przedmiotów, to rozszerzenie takie jest dopuszczalne, jest rozumowaniem błędnym.

Odpowiedź C ma charakter złożony. Oznacza to, że aby uznać ją za prawidłową, na każdą kategorię praw w niej wymienioną powinno być możliwe umowne rozszerzenie małżeńskiej wspólności majątkowej. Wziąwszy to pod uwagę, odpowiedź ta nie jest prawidłowa, gdyż wyklucza art. 49 § 1 pkt 3 KRO: „prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie".

Jedną z wymienionych kategorii w odpowiedzi C są prawa autorskie. KRO nie zajmuje się regulacją dotyczącą praw autorskich. Kwestia ta regulowana jest w ustawie z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 90, poz. 631 ze zm.). Treść PrAut ma konstrukcję dualistyczną. Ustawodawca wprowadza odrębny status prawny dla dwóch grup praw autorskich: art. 16 PrAut – osobiste prawa autorskie, art. 17–22 PrAut – majątkowe prawa autorskie. Zgodzić się należy z tezą J. Barty i R. Markiewicza (J. Barta, R. Markiewicz [w:] J. Barta, M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, R. Markiewicz, E. Traple, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Łódź 2001, s. 194), że osobiste prawa autorskie: „mogą mieć dla twórcy także znaczenie ekonomiczne, choć pozostające niejako na dalszym planie". W przypadku osobistych praw autorskich ustawodawca w art. 16 PrAut expressis verbis stanowi o ich niezbywalności.

Mając na uwadze przytoczoną regulację prawną, należy rozważyć niedopuszczalność rozszerzenia małżeńskiej wspólności majątkowej na prawa autorskie w kontekście art. 49 § 1 pkt 3 KRO.

Prawa niezbywalne nie stanowią jednolitej kategorii. Doktryna definiuje je jako prawa, które nie mogą być przeniesione na inną osobę w drodze czynności prawnej, tak m.in. M. Olczyk (M. Olczyk [w:] Komentarz do ustawy z 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, LEX/el. 2005, komentarz do art. 49 KRO). Przez prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, określone w art. 49 § 1 pkt 3 KRO, należy uznać te, które są ściśle powiązane z osobą uprawnionego. Odnośnie do osobistych praw autorskich słusznie zauważają J. Barta i R. Markiewicz (J. Barta, R. Markiewicz, op. cit., s. 195), że: „Autorskie prawa osobiste są tak ściśle związane z osobą twórcy, że nie można się ich zrzec ani zbyć". Doktryna, wymieniając przykłady niezbywalnych praw, które mogą przysługiwać jednej osobie, wskazuje użytkowanie, służebności osobiste, prawo dożywocia – tak m.in. M. Olczyk (M. Olczyk, op. cit.). Niezbywalność każdego z tych praw jest expressis verbis wskazana przez ustawodawcę – art. 254, 300, 912 KC. Ustawowy zakaz zbywalności dotyczy również osobistych praw autorskich (art. 16 PrAut).

Konstrukcja odpowiedzi C pytania nr 84 w żaden sposób nie pozwala rozstrzygnąć, jaki rodzaj praw autorskich miał na myśli autor pytania. Użyte przez autora wyrażenie „prawa autorskie" należy zatem definiować ustawowo. Ustawodawca w rozdziale 3 PrAut stanowi, że na treść prawa autorskiego składają się osobiste prawa autorskie oraz majątkowe prawa autorskie. Mając na uwadze powyższe, wykazane zostało, że przedmiotowa odpowiedź C zawiera kategorie praw, tj. osobiste prawa autorskie, na które ustawodawca w art. 49 § 1 pkt 3 KRO wprowadza bezwzględny zakaz objęcia ich umowną majątkową wspólnością małżeńską, a co za tym idzie – odpowiedź C nie jest odpowiedzią prawidłową.

Autorzy pytań przy ich redagowaniu powinni zachować szczególną dbałość, by odpowiedź nie mogła budzić żadnej wątpliwości prawnej. Pouczenie kandydata na aplikację adwokacką, wchodzące w skład zestawu egzaminacyjnego, wskazywało, że: „prawidłowa jest odpowiedź, która w połączeniu z treścią pytania tworzy – w świetle obowiązującego prawa – zdanie prawdziwe". W przypadku pytania 84 warunek ten nie został spełniony.

Podzielić należy pogląd NSA, wyrażony w uzasadnieniu wyroku z 6 marca 2008 r. (II GSK 414/07, Legalis), że: „Kandydat nie może ponosić dotkliwych konsekwencji niepoprawnego sformułowania pytania (...), kandydat może wybrać tylko jedną odpowiedź. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt. Z tego unormowania wynika bezwzględny obowiązek zachowania szczególnej dbałości przy redagowaniu każdego zestawu pytań (...). Nie można też odmówić przyznania punktu za udzieloną odpowiedź, w której przekonująco wykazano, że pozytywnej odpowiedzi nie zawiera żadne z trzech pytań zestawu".

Mając na uwadze powyższe okoliczności, wnoszę jak w petitum.

Leopold Chomiczewski

Załączniki:

1) kserokopia uchwały nr 123456/2/2009 z 27 września 2015 r. Komisji Egzaminacyjnej nr 2 do spraw aplikacji adwokackiej przy ministrze sprawiedliwości z siedzibą w Warszawie;