Świadczenie przedemerytalne - kiedy trzeba będzie zwrócić

Lepiej samodzielnie zweryfikować, czy ZUS prawidłowo ustalił i przyjął dane do obliczeń przy progach dochodowych dorabiających osób. Dotyczy to zwłaszcza kwot uzyskanych w kolejnych miesiącach.

Publikacja: 02.12.2016 05:50

Świadczenie przedemerytalne - kiedy trzeba będzie zwrócić

Foto: 123RF

- Mam świadczenie przedemerytalne, ale dorabiam na zleceniu. Otrzymałem decyzję ZUS zobowiązującą mnie do zwrotu około 2 tys. zł tytułem nienależnie pobranego świadczenia przedemerytalnego od marca 2015 r. do lutego 2016 r. Czy mogę uniknąć zapłaty? Czy w tej sprawie może coś zrobić zleceniodawca? – pyta czytelnik.

Przy świadczeniach przedemerytalnych obowiązują inne limity dorabiania niż dla osób przebywających na tzw. wcześniejszych emeryturach. Przekroczenie progów dochodowych może spowodować albo zmniejszenie, albo zawieszenie prawa do świadczenia przedemerytalnego. To tzw. dopuszczalna kwota przychodu oraz graniczna kwota przychodu odnoszące się do rozliczeń miesięcznych oraz roczna dopuszczalna kwota przychodu oraz roczna graniczna kwota przychodu. Te dotyczą rozliczeń rocznych. Wszystkie co roku ogłasza prezes ZUS.

Korzystniejszy limit

W okresie rozliczeniowym 2015/2016 (od marca 2015 r. do lutego 2016 r.) zawieszenie świadczenia powodował miesięczny przychód w wysokości 2648,50 zł. W wypadku rozliczenia rocznego limit wynosił 31 782 zł. Jeśli świadczeniobiorca zarobił więcej, nie powinien dostać świadczenia przedemerytalnego.

Rozliczenie przychodu następuje po zakończeniu roku rozliczeniowego, który trwa od 1 marca każdego roku do ostatniego dnia lutego następnego roku. Świadczenia przedemerytalne są rozliczane rocznie lub miesięcznie – w zależności od tego, co jest korzystniejsze dla uprawnionego. Szczegółowe zasady wynikają z art. 6 i następnych ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 170; dalej: ustawa).

W konkretnym przypadku, w zależności od tego, czy dana osoba równomiernie zarobkowała przez cały rok, czy uzyskała wyższe dochody, ale tylko w określonych miesiącach, bardziej korzystne może być albo rozliczenie roczne, albo miesięczne. ZUS powinien wybrać wariant korzystniejszy. Zawsze jednak warto samodzielnie sprawdzić, co się świadczeniobiorcy bardziej opłaca – rozliczenie miesięczne czy roczne.

Lepiej także zweryfikować, czy ZUS przyjął prawidłowe dane do obliczeń, zwłaszcza przy przychodzie uzyskanym w kolejnych miesiącach. Tu powstaje bowiem problem praktyczny. Zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu, w którym go wypłacono. Zdarza się, że przychód należny za dany okres jest regulowany później i stąd mogą powstać wątpliwości co do prawidłowości danych przyjętych przez ZUS. Sprawdzenie potwierdzi, czy wskazane w decyzji kwoty przychodu zgadzają się z przychodem wypłacanym w tych miesiącach. Jeśli nie, byłaby to podstawa do wzruszenia decyzji organu rentowego. Po fakcie trudno cokolwiek zmienić w takim rozliczeniu – zarówno zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy.

Argumenty za ulgą

Świadczeniobiorca może natomiast wystąpić z wnioskiem o udzielenie ulgi w zwrocie nienależnie pobranego świadczenia. Musiałby jednak wskazać przemawiające za tym szczególne okoliczności. Artykuł 138 ust. 6 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887) stosowany w związku z art. 11 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych stanowi, że organ rentowy może, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności:

- odstąpić od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części,

- zmniejszyć wysokość potrąceń ustaloną zgodnie z art. 140 ust. 4 pkt 1 lub

- zawiesić dokonywanie tych potrąceń na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.

Powołanie się na konkretne, odmienne okoliczności oznacza wyjątkowo trudne, czyli takie, kiedy ubezpieczony ze względu na stan zdrowia, brak pracy, tragiczne zdarzenie losowe, sytuację rodzinną znalazł się w takim położeniu, że zwrot nienależnego świadczenia uniemożliwi bądź znacznie dotkliwie utrudni mu bieżące funkcjonowanie i zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.

Z orzecznictwa wynika, że może chodzić o takie sytuacje jak:

- pozbawienie wskutek zapłaty możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych swoich i rodziny,

- brak majątku, z którego można byłoby dochodzić zwrotu świadczeń od osoby zobowiązanej,

- ciężka choroba powodująca niezdolność do pracy/niepełnosprawność osoby zobowiązanej, członka jej rodziny lub innej osoby pozostającej na jej utrzymaniu,

- zdarzenia losowe (kradzież, wypadek, pożar, powódź, inne klęski żywiołowe) wywołujące szczególne trudności w sytuacji materialnej osoby zobowiązanej (zob. wyroki Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 13 listopada 2012 r., III AUa 594/12 i SA w Krakowie z 22 października 2013 r., III AUa 400/13).

—Magdalena Januszewska, radca prawny

ZUS

- Mam świadczenie przedemerytalne, ale dorabiam na zleceniu. Otrzymałem decyzję ZUS zobowiązującą mnie do zwrotu około 2 tys. zł tytułem nienależnie pobranego świadczenia przedemerytalnego od marca 2015 r. do lutego 2016 r. Czy mogę uniknąć zapłaty? Czy w tej sprawie może coś zrobić zleceniodawca? – pyta czytelnik.

Przy świadczeniach przedemerytalnych obowiązują inne limity dorabiania niż dla osób przebywających na tzw. wcześniejszych emeryturach. Przekroczenie progów dochodowych może spowodować albo zmniejszenie, albo zawieszenie prawa do świadczenia przedemerytalnego. To tzw. dopuszczalna kwota przychodu oraz graniczna kwota przychodu odnoszące się do rozliczeń miesięcznych oraz roczna dopuszczalna kwota przychodu oraz roczna graniczna kwota przychodu. Te dotyczą rozliczeń rocznych. Wszystkie co roku ogłasza prezes ZUS.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
ABC Firmy
Sąd Najwyższy wydał wyrok ws. wyjątku od zakazu handlu w niedziele
Praca, Emerytury i renty
Wolne w Wielki Piątek - co może, a czego nie może zrobić pracodawca
Prawo karne
Maria Ejchart: Więźniów w celach będzie o 20 tys. mniej
Spadki i darowizny
Sąd Najwyższy o odwołaniu darowizny. Ważne terminy
Konsumenci
Uwaga na truskawki z wirusem i sałatkę z bakterią. Ostrzeżenie GIS