Płatnikiem składek nie zawsze ten, który zgłosił do ubezpieczeń

Wydawane przez ZUS decyzje ustalające płatnika składek budzą duże wątpliwości. Szczególnie, że Zakład stosuje to narzędzie nie tylko w przypadkach tzw. pozornego outsourcingu pracowniczego.

Publikacja: 19.07.2018 06:30

Płatnikiem składek nie zawsze ten, który zgłosił do ubezpieczeń

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Decyzje w przedmiocie ustalenia płatnika składek ZUS wydaje od ponad roku, tj. od dnia wejścia w życie ustawy z 11 maja 2017 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1027, dalej: ustawa). Wprowadziła ona pkt 1a do ust. 1 w art. 83 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1778 ze zm.; dalej: ustawa o sus).

Czytaj także:

Najpierw postępowanie, potem decyzja

Nieuprawniona ingerencja w swobodę umów

Początkowa idea...

Rządowy projekt ustawy w pierwotnym brzmieniu dotyczył przede wszystkim wprowadzenia jednolitego standardu identyfikacji płatnika składek, w tym w szczególności wprowadzenia indywidualnych rachunków składkowych dla płatników składek. Miało się to wiązać ze zwiększeniem funkcjonalności i optymalizacji poboru danin publicznych.

Projekt nie zawierał przepisów wprowadzających nową kategorię decyzji ZUS. Autopoprawkę wprowadzającą wskazane wyżej przepisy, określoną jako „propozycja regulacji tzw. outsourcingu pracowniczego" dodano do niego po zakończeniu etapu uzgodnień międzyresortowych, konsultacji publicznych i opiniowania, na etapie Komitetu Stałego Rady Ministrów.

W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że celem przepisów jest zabezpieczenie praw ubezpieczonych w przypadku ustalenia ich nieskutecznego przekazania w trybie art. 231 k.p. Dalej zaś – że konieczność zabezpieczenia praw ubezpieczonych jest wymuszona istnieniem zaległości na kontach spółek świadczących usługi tzw. „outsourcingu pracowniczego" oraz zadłużenia z tytułu składek podmiotów, które skorzystały z usług tych spółek.

... znacznie rozszerzona

Zaproponowane przepisy ustawy od samego początku wywołały kontrowersje i spotkały się z krytyką nie tylko środowisk pracodawców, ale także Rządowego Centrum Legislacji. Zwracało ono uwagę, że nowe kompetencje ZUS budzą „zastrzeżenia natury systemowej", gdyż:

- po pierwsze – kwestie sporne nie mogą być przedmiotem decyzji administracyjnej, a ocena, czy doszło do zmiany płatnika składek należy wyłącznie do sądu,

- po drugie – Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może wydawać decyzji w odniesieniu do innych kwestii niż związanych ze sferą ubezpieczeniową.

Mimo to, po wprowadzeniu nieznacznych zmian redakcyjnych – które nie zmieniły istoty regulacji – zaproponowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przepisy zostały uchwalone.

Pierwsza rocznica

Roczny okres obowiązywania ustawy pokazał, że ZUS wykorzystuje mechanizm z art. 83 ust. 1 pkt 1a ustawy o sus nie tylko w przypadku wystąpienia przejścia zakładu pracy bądź jego części. Służy on do ustalania – wedle uznania organu rentowego – kto w odniesieniu do danej osoby fizycznej powinien być uznany za płatnika także w sytuacji, gdy do przejścia zakładu pracy bądź jego części nie doszło.

Przykładowo takie decyzje są wydawane w sytuacji zastosowania typowego outsourcingu – polegającego na wydzieleniu zadań dotychczas samodzielnie realizowanych przez dany podmiot i przekazaniu ich podmiotowi zewnętrznemu, który jest wyspecjalizowany w działalności obejmującej przejęte zadania – który w ocenie Zakładu ma jedynie pozorny charakter.

Dotyczy to również sytuacji zawarcia przez jednego ubezpieczonego kilku umów zlecenia z różnymi podmiotami i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne wyłącznie od jednej umowy, zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy o sus.

Decyzje w przedmiocie ustalenia płatnika składek ZUS wydaje od ponad roku, tj. od dnia wejścia w życie ustawy z 11 maja 2017 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1027, dalej: ustawa). Wprowadziła ona pkt 1a do ust. 1 w art. 83 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1778 ze zm.; dalej: ustawa o sus).

Pozostało 86% artykułu
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP