ZUS wydał mniej na ofiary wypadków przy pracy

W 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacał miesięcznie blisko 140,7 tys. rent wypadkowych. To o 5 proc. mniej niż rok wcześniej.

Aktualizacja: 29.08.2023 11:53 Publikacja: 29.08.2023 02:00

ZUS wydał mniej na ofiary wypadków przy pracy

Foto: Adobe Stock

Wszystkie osoby aktywne zawodowo są w grupie ryzyka utraty zdolności do pracy w wyniku wypadku w czasie wykonywania obowiązków służbowych.

Pracownik, który uległ urazowi w trakcie realizowania czynności na rzecz pracodawcy lub cierpi na chorobę zawodową, może otrzymać świadczenie pieniężne z ubezpieczenia wypadkowego, w tym m.in.:

- zasiłek chorobowy (wypłacany dla ubezpieczonego, u którego stwierdzono czasową niezdolność do pracy spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową),

- rentę z tytułu niezdolności do pracy (dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej),

- jednorazowe odszkodowanie (dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, lub dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego albo rencisty),

- świadczenie rehabilitacyjne (dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do kontynuowania aktywności zawodowej), zasiłek wyrównawczy (dla ubezpieczonego, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku),

- rentę szkoleniową (dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową).

Czytaj więcej

Coraz więcej wydajemy na emerytury i renty

Z danych organu rentowego wynika, że w 2022 r. wypłacano przeciętnie miesięcznie 593,9 tys. rent z tytułu niezdolności do pracy, w tym 140,7 tys. rent wypadkowych. Dla porównania – w 2021 r. było to odpowiednio 638,6 tys. (spadek rok do roku o blisko 7 proc.) oraz 148,3 tys. (spadek rok do roku o 5 proc.).

W samym 2022 r. rentę wypadkową przyznano 1348 osobom, a najwięcej zatrudnionym w przemyśle (32,8 proc.), w budownictwie (20,3 proc.), w edukacji (11,7 proc.), w handlu i naprawach (8,8 proc.), w transporcie i gospodarce magazynowej (8,5 proc.), opiece zdrowotnej i pomocy społecznej (4,2 proc.).

74,3 proc. osób, którym przyznano renty wypadkowe w 2022 r., stanowili mężczyźni 

Przyczyny

Zdaniem Łukasza Kozłowskiego z Federacji Przedsiębiorców Polskich mniejsza liczba rent wypadkowych to efekt postępu technologicznego i organizacyjnego, który pomógł zapewnić pracodawcom bezpieczne warunki pracy. – W przypadku zadań, które wiążą się z największym narażaniem na wypadek, w pewnej mierze praca ludzka jest sukcesywnie zastępowana maszynami. Ponadto obowiązki są organizowane w taki sposób, że oddziaływanie czynników szkodliwych jest ograniczone do minimum – wyjaśnia.

Podobnie spostrzeżenia ma też Jeremi Mordasewicz z Konfederacji Lewiatan.

– Poprawa bezpieczeństwa pracy to trend cywilizacyjny, w efekcie także wypadkowość jest mniejsza – mówi.

Jak dodaje, składa się na to nie tylko działalność pracodawców, ale też większa świadomość samych pracowników.

Łukasz Kozłowski wskazuje, że może to być także efekt tego, że pracodawcy skutecznie wykorzystują środki udostępniane przez ZUS na działania prewencyjnie. Przypomina, że organ rentowy w każdym roku wspiera finansowo projekty realizowane przez firmy, które poprawiają bezpieczeństwo, zmniejszają zagrożenie wypadkami przy pracy lub chorobami zawodowymi i redukują niekorzystne oddziaływanie szkodliwych czynników.

Jak zauważa Łukasz Kozłowski, mniejsza liczba rent wypadkowych wpisuje się w ogólną tendencję spadkową dotyczącą świadczeń rentowych.

– Wynika to z bardziej realistycznego spojrzenia ZUS na to, czy dana osoba faktycznie nie może podjąć pracy. W latach 90. XX w. to podejście było bardziej liberalne. Większa hojność ZUS w przyznawaniu rent była wówczas swoistego rodzaju próbą łagodzenia skutków wysokiego bezrobocia. Na przestrzeni ostatnich trzech dekad zmieniły się jednak instrumenty adresowane do osób, które stały się narażone na niezdolność do pracy. Większy nacisk kładziony jest na pomoc w powrocie do aktywności zawodowej zamiast wysyłania na rentę, a firmy również chętniej zatrudniają osoby z niepełnosprawnościami – dodaje.

53,5 roku to średni wiek osób, którym przyznano w 2022 r. rentę wypadkową

Orzecznictwo

Kwestie uznania danego zdarzenia za wypadek przy pracy często budzą wątpliwości. W efekcie sprawy tego typu niejednokrotnie rozstrzygają sądy.

I tak, w niedawnym wyroku SN uznał, że zatrucie kanapką z kiełbasą podczas przerwy, powodujące śmierć pracownika, może być uznane za wypadek przy pracy (sygn. I PSKP 28/22).

W innym orzeczeniu SN wskazał (sygn. I PSK 97/22), że występowanie u pracownika schorzeń nie wyklucza uznania konkretnego zdarzenia za wypadek przy pracy, jeżeli w środowisku zawodowym zaistniały czynniki przyspieszające bądź pogłębiające proces chorobowy (nadmierny wysiłek fizyczny, psychiczny lub silny stres).

Z kolei w wyroku o sygn. II USKP 180/21 SN uznał, że na pracodawcy nie spoczywają obowiązki związane z bhp w miejscu zakwaterowania pracowników, które zapewnia im firma. Incydenty w takim lokalu nie są wypadkami przy pracy

Wszystkie osoby aktywne zawodowo są w grupie ryzyka utraty zdolności do pracy w wyniku wypadku w czasie wykonywania obowiązków służbowych.

Pracownik, który uległ urazowi w trakcie realizowania czynności na rzecz pracodawcy lub cierpi na chorobę zawodową, może otrzymać świadczenie pieniężne z ubezpieczenia wypadkowego, w tym m.in.:

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego