Czy radca na etacie może nie przyjść do pracy z powodu urzędówki?

Czy radca na etacie może nie przyjść do pracy z powodu urzędówki? Nie, powinien uzyskać od pracodawcy urlop. Ten nie ma jednak obowiązku go udzielić, tym bardziej że takie zwolnienie oznacza dla niego stratę.

Na kwestię tę zwróciła uwagę Iwona Kozłowska, poseł PO, występując z pytaniem do ministra sprawiedliwości, czy pracodawca powinien zwolnić z obowiązku świadczenia pracy radcę będącego na etacie, kiedy musi stawić się w sądzie w związku z ustanowieniem go pełnomocnikiem z urzędu.

Radca z angażem

Zgodnie z art. 117³ § 1 kodeksu postępowania cywilnego, w razie uwzględnienia wniosku strony postępowania o przyznanie jej adwokata lub radcy prawnego, sąd zwraca się do okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie adwokata lub radcy. Rada lub izba ma obowiązek wyznaczyć niezwłocznie swego członka do wykonania tego obowiązku. Wyznaczony prawnik jest zobowiązany zastępować podsądnego do prawomocnego zakończenia postępowania.

Zgodnie z uchwałą Krajowej Rady Radców Prawnych z 15 października 2010 r. pełnienie obowiązków pełnomocnika z urzędu dotyczy wszystkich radców, bez względu na formę wykonywania zawodu, a zatem także zatrudnionych na zasadzie stosunku pracy.

Pracodawca tymczasem nie ma prawnego obowiązku zwolnienia swojego radcy do tego ekstrazajęcia. Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy, przełożony zobowiązany jest zwolnić zatrudnionego, jeżeli obowiązek taki wynika z kodeksu pracy lub innych przepisów. Obowiązek zwolnienia radcy (do pomocy prawnej z urzędu), nie wynika jednak z ustawy o radcach prawnych (choć gwarantuje ona zwolnienie aplikantom radcowskim na czas obowiązkowych zajęć szkoleniowych).

Co prawda pełnomocnik może udzielił dalszego pełnomocnictwa innemu radcy (tzw. substytucji), jednakże czasem osobiste stawiennictwo może być uzasadnione należytym poziomem usługi. Może więc dochodzić do kolizji między obowiązkami pracowniczymi radcy a zawodowym.

Luka w przepisach

Przyznaje to Michał Królikowski, wiceminister sprawiedliwości, sugerując przyjęcie odpowiedniej regulacji, która usunie tę lukę prawną z uwzględnieniem zarówno interesu pracodawcy, jak i należytej reprezentacji podsądnego korzystającego z pomocy prawnej z urzędu.

Warszawska izba radzi sobie tak, że regularnie apeluje o zgłaszanie się radców (zwłaszcza młodych) do dobrowolnego prowadzenia spraw z urzędu, tj. poza regulaminową listą alfabetyczną. Urzędówkami zajmuje się ok. 700 ochotników spośród ok. 9 tys. radców tej izby. W zeszłym roku izba dostała 1350 urzędówek, a w I kwartale tego roku 500, ale samorząd spodziewa się wzrostu liczby takich spraw.

W mniejszych izbach dochodzi jednak do kolizji wokół zwolnienia radcy na czas urzędówki. Potwierdza to Zbigniew Pawlak, dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Bydgoszczy i wiceprezes KRRP: – Staramy się wtedy wyznaczyć do obrony z urzędu innego prawnika – mówi.

Dodaje jednak, że należy zmienić prawo. – Wystarczy uprawnienie radcy do urlopu wpisać do rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy – podpowiada.

Opinia dla „Rz"