Doradca Busha: Al-Kaida nas zaskoczyła

George W. Bush jest przerażony, kiedy widzi, co się dzieje z Irakiem po wycofaniu przez Baracka Obamę amerykańskich wojsk?

Stephen Hadley:

W chwili gdy opuszczał Biały Dom, prezydent zapowiedział, że nie będzie komentował działań następcy. Pozostał temu wierny przez siedem lat. Teraz też od tej zasady nie odstąpi.

Administracja prezydenta Busha, do której pan należał, popełniła w Iraku błędy?

Zna pan jakąkolwiek wielką operację wojskową w historii, w której nie zrobiono błędów? W drugiej wojnie światowej zrobiono ich masę. Także w Iraku popełniliśmy błędy. Ale mimo to w 2010 i 2011 r. kraj ten zrobił ogromny postęp. Wszystko zmieniło się z powodu decyzji premiera Nuriego al-Malikiego, które uczyniły z sunnitów i Kurdów wrogów. I, co jeszcze ważniejsze, z powodu wybuchu wojny w Syrii, co doprowadziło do ponownej destabilizacji Iraku i umożliwiło powrót do Iraku Al-Kaidzie dzięki ogromnemu zapleczu po drugiej stronie iracko-syryjskiej granicy. To wszystko jest niezwykle niepokojące.

Gdyby prezydent Obama nie złamał wyznaczonej przez siebie czerwonej linii i zdecydował się na interwencję w Syrii po użyciu broni chemicznej przez Baszara Asada, dziś sytuacja w Iraku byłaby inna?

Jesteśmy dziś w punkcie, ?w którym jesteśmy. Ale z pewnością nadszedł czas ?na silne przywództwo Ameryki. Mam nadzieję, że niedawna podróż Baracka Obamy do Polski jest zapowiedzią większego zaangażowania Stanów Zjednoczonych na całym świecie.

Obama nie zdecydował się ?na interwencję w Syrii, ?bo Amerykanie mieli urazę ?po wojnach w Iraku ?i Afganistanie?

Ameryka rzeczywiście była wyczerpana z powodu wojny z terrorem, której Irak i Afganistan był tylko częścią. Ale jeśli Ameryka chce pozostać wiodącą potęgą, nie może sobie pozwolić na wytchnienie. Jeśli prezydent Obama wytłumaczy, dlaczego musimy angażować się na świecie, Amerykanie to zrozumieją.

Jakie błędy administracja Busha popełniła w Iraku?

Między 2005 i 2007 pozwoliliśmy sytuacji wymknąć się spod kontroli, za co zapłaciliśmy bardzo wysoką cenę. Nie wsparliśmy w wystarczającym stopniu armii irackiej w walce z terrorystami. Niektóre nasze decyzje wręcz zaostrzyły konflikty etniczne i religijne. Nie przewidzieliśmy też, ale tego nie przewidział nikt, że Al-Kaida rzuci wyzwanie Stanom Zjednoczonym i całemu Zachodowi właśnie w Iraku i przekształci ten kraj w główny front wojny z terrorem. Tego się nie spodziewaliśmy, podejmując decyzję o obaleniu Saddama Husajna. Ale trzeba też podkreślić, że dzięki odwadze Irakijczyków i decyzji prezydenta Busha ze stycznia 2007 r. o zasadniczym wzmocnieniu naszych sił i zmianie strategii walki w znacznym stopniu pokonaliśmy Al-Kaidę. Tym większy jest mój zawód, że wojna w Syrii pozwoliła islamistom na powrót do Iraku.

To, że Bush nie przewidział planów Al-Kaidy wobec Iraku, nie jest fundamentalną porażką amerykańskiego wywiadu?

Wywiad nigdy nie jest wszechwiedzący i wszechobecny. Nie mogliśmy przewidzieć, że Zarkawi podejmie decyzję o skoncentrowaniu działań Al-Kaidy właśnie na Iraku.

Irak kosztował już Amerykę 1,5 biliona dolarów, tyle, co zjednoczenie Niemiec. Czy to nie jest gigantyczne marnotrawstwo środków, skoro kraj znów wymyka się spod kontroli USA?

To są zupełnie inne sytuacje. Związek Radziecki dobrowolnie wycofał się ze wschodnich Niemiec, zgodził się na zjednoczenie, a nowe Niemcy znalazły bezpieczną przystań w Unii i NATO. W Iraku popełniliśmy błędy, ale przede wszystkim kraj padł ofiarą swojego otoczenia: wojny w Syrii, trudnego sąsiedztwa z Iranem i niełatwych stosunków z Turcją. Także kraje sunnickie nie chciały się pogodzić ?z sytuacją w Iraku po upadku Saddama.

— rozmawiał Jędrzej Bielecki

Jakie błędy popełniono w Iraku?