10 lat po zamachu w Paryżu: Francja wciąż na celowniku islamistów

Salah Abdeslam poglądów nie zmienił. Jedyny spośród ośmiu terrorystów, którzy zabili 13 listopada 2015 r. 130 osób w paryskim klubie Bataclan, pobliskich kafejkach oraz w Saint-Denis na przedmieściach stolicy, niedawno otrzymał od swojej narzeczonej Maevy B. w trakcie widzenia w więzieniu o maksymalnym rygorze w Vendin-le-Veil pendrive'a z propagandą środowisk dżihadystów. Materiał wykryto podczas kontroli odłączonego od internetu komputera skazanego na dożywocie terrorysty. Poza ściśle regulowanymi kontaktami z rodziną żyje on w całkowitej izolacji.

Ale Abdeslam ma nad Sekwaną potencjalnych naśladowców.

– DGSI (Generalna Dyrekcja Informacji Wewnętrznej) stale śledzi około 1,5 tysiąca najbardziej niebezpiecznych spośród około 20 tysięcy islamistów. Wszystkich kontrolować się nie da, jest ich za dużo. To jest przede wszystkim nadzór elektroniczny: kontrola rozmów telefonicznych, odwiedzanych portali internetowych – mówi „Rzeczpospolitej” Jean-Charles Brisard, dyrektor paryskiego Centrum Analiz Terroryzmu (CAT). Jego zdaniem w ciągu minionych 10 lat udało się zapobiec 78 zamachom, 80 proc. wszystkich, które popełniono we Francji.

Od 2023 roku liczba zamachów we Francji znów zaczęła rosnąć

14 lipca 2016 r. zradykalizowany Tunezyjczyk wjechał pędzącą ciężarówką w tłum spacerujący po nadmorskiej Promenade des Anglais w Nicei. Bilans: 86 zabitych i 458 rannych. Jednak od 2018 r. zamachowcom nie udało się przeprowadzić żadnego ataku z użyciem broni palnej. To ogromny sukces DGSI, której budżet i personel podwojono. Utworzono także w 2019 r. osobną prokuraturę ds. terroryzmu.

– Nasze służby inaczej niż na przykład w Belgii kontrolują pod względem zagrożenia terrorystycznego terytorium całego kraju – mówi Brisard.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Francja: Półtora miliona islamistów

Aż 28 proc. muzułmanów nad Sekwaną wyznaje radykalną wersję nauk proroka. I ta liczba szybko rośnie.

Ten sukces należy jednak przypisać także znacznemu osłabieniu dwóch ośrodków, które z zewnątrz organizowały zamachy we Francji: tzw. Państwa Islamskiego oraz Al-Kaidy. W ich miejsce pojawiło się jednak inne zagrożenie. To znacznie większa rzesza, zwykle bardzo młodych, działających w pojedynkę zamachowców, którzy zostali zradykalizowani za pośrednictwem mediów społecznościowych. Aż 70 proc. z nich ma mniej niż 21 lat. Używają oni niemal wyłącznie broni białej. W taki sposób zostali zamordowani przed szkołami, w których pracowali, nauczyciele Samuel Paty (2020 r.) i Dominique Bernard (2023 r.).

Do 2023 roku liczba zamachów dokonanych z rąk islamistów systematycznie we Francji spadała. Ten trend się jednak odwrócił, odkąd Izrael rozpoczął pacyfikację Gazy po zamachu Hamasu 7 października 2023. To, obok zarzutów o zniewagę Proroka (we Francji można publikować jego karykatury) oraz przepisów o laickości państwa, jest głównym motywem radykalizacji młodych francuskich muzułmanów.

– Trudna sytuacja ekonomiczna czy rosnące znaczenie Zjednoczenia Narodowego nie mają w tym kontekście znaczenia – utrzymuje Brisard. Przyznaje jednak, że sukces francuskich służb ma swoją cenę. Zaniedbano inne zagrożenie: gwałtowny rozwój gangów narkotykowych, w szczególności w Marsylii czy na „trudnych” przedmieściach Paryża. To miejsca, gdzie może i zagrożenie terrorystyczne znajduje się pod kontrolą, jednak policja wchodzi tam tylko w dużych i uzbrojonych po zęby grupach. 

Innym problemem jest kierunek, w jakim zaczęła się rozwijać część z liczącej około siedem milionów osób wspólnoty muzułmańskiej we Francji. W książce „Qatar Papers: jak emirat finansuje islam we Francji i Europie”  Christian Chesnot i Georges Malbrunot opisali niepokojący rozwój za pieniądze Katarczyków wspólnoty Bractwa Muzułmańskie. Chodzi o organizację, której celem jest zastąpienie prawa Republiki szariatem.