W 2017 r. Rada Miasta Olsztyna ustaliła stawki opłat za usunięcie pojazdu z drogi i jego przechowywanie na strzeżonym parkingu obowiązujące w 2018 r.
Przepisy ustawy – Prawo o ruchu drogowym przewidują, że usuwanie pojazdów z dróg oraz prowadzenie parkingu strzeżonego należą do zadań własnych powiatu. Wysokość opłat obciążających właściciela pojazdu uchwala corocznie rada powiatu oraz rada miasta na prawach powiatu.
Prokurator okręgowy uznał, że Rada Miasta przekroczyła upoważnienie ustawowe, i zaskarżył uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie. Zarzucił, że rada zastosowała maksymalną wysokość stawek na 2018 r., określoną w obwieszczeniu ministra finansów, nie analizując rzeczywistych kosztów. Z protokółu sesji Rady Miasta wynika, że nie było żadnej dyskusji na ten temat, a radni jedynie przegłosowali uchwałę, której projekt przedstawił prezydent Olsztyna. Nie daje to żadnej możliwości ustalenia, dlaczego przyjęto stawki opłat w maksymalnej wysokości – stwierdził prokurator. Wiadomo natomiast, że pod koniec 2017 r. gmina Olsztyn zawarła z firmą Auto-Transport umowę na usuwanie i przechowywanie pojazdów. Koszty wynikające z tych umów są znacznie niższe od stawek przyjętych przez Radę Miasta. W zależności od rodzaju pojazdu wynoszą od 79,95 zł do 369 zł za usunięcie go z drogi, podczas gdy uchwalone stawki to od 113 zł do 1537 zł. W ocenie prokuratora uchwałę podjęto z pominięciem kryteriów zawartych w ustawie – Prawo o ruchu drogowym.
W odpowiedzi na skargę Rada Miasta stwierdziła, że przepisy tej ustawy nie zobowiązują samorządowego organu uchwałodawczego do dokonywania jakichkolwiek dodatkowych ustaleń co do kosztów. Wymagają jedynie, ażeby stawki opłat nie przekraczały maksymalnej wysokości określonej w obwieszczeniu i były wypadkową dwóch ustawowych kryteriów: konieczności sprawnej realizacji zadań oraz kosztów usuwania i przechowywania pojazdów na obszarze danego powiatu.
Maksymalne stawki za usuwanie i przechowywanie pojazdów mogą być tylko jednym z elementów – stwierdził WSA. Przyznając radzie powiatu (miasta) kompetencję prawodawczą, przepisy prawa o ruchu drogowym zobowiązały ten organ samorządu do uwzględnienia dwóch kryteriów: sprawnego usuwania pojazdów z drogi i ich przechowywania oraz rzeczywistych kosztów takich operacji. Ustalenie stawek opłat za usuwanie i przechowywanie pojazdów usuniętych z dróg powinno więc być poprzedzone szczegółową kalkulacją rzeczywistych kosztów – stwierdził sąd. Stawki opłat nie mogą być traktowane jako jedno ze źródeł wspomagania lokalnych budżetów. Organy samorządowe mają tu wprawdzie pewną swobodę, ale są zobowiązane do przeprowadzania rzetelnej analizy, uwzględniającej ustawowe wytyczne. Natomiast Rada Miasta ustaliła stawki opłat w sposób arbitralny, w oderwaniu od rzeczywistych kosztów, a tym samym niezgodnie z ustawowymi wytycznymi zawartymi w art. 130a ust. 6 prawa o ruchu drogowym – orzekł WSA, stwierdzając nieważność uchwały.
