Rosyjskie drony nad Polską. Szansa na odszkodowanie za zniszczenia jest marna

– Jeżeli dron spada na teren prywatny i powoduje straty, np. niszczy budynek lub uprawy, właściciel nieruchomości nie może samodzielnie dochodzić roszczeń wobec obcego państwa. Wynika to z zasady immunitetu państwowego, ugruntowanej w prawie i w orzecznictwie międzynarodowym – rozwiewa wątpliwości Barbara Skardzińska, radczyni prawna i ekspertka Centrum Prawa Kosmicznego im. Manfreda Lachsa.

Czytaj więcej

Polityka

Radosław Sikorski: To na pewno nie były ukraińskie drony

Nowym sposobem prowadzenia wojny są chmary dronów, nie mamy przeciwko nim wystarczających zdolnoś...

Ekspertka Centrum Prawa Kosmicznego: skuteczność odszkodowań zależy od mechanizmów politycznych i dyplomatycznych 

Sytuacja, w której na Polskę – podczas ataku reżimu Putina przeprowadzonego na Ukrainę – wleciały rosyjskie drony, wywołała dyskusję na temat odpowiedzialności za ewentualne zniszczenia, jakich mogłyby dokonać spadające lub zestrzeliwane obiekty (w wyniku tego zdarzenia uszkodzono jeden budynek).

Prawnicy wyjaśniają, że o ile oficjalnie ścieżka do uzyskania odszkodowania od państwa, które je wysłało, istnieje, o tyle obywatel musiałby przejść najpierw przysłowiową „drogę przez mękę”. I przypominają, że w przypadku kraju takiego jak Rosja, nie ma co liczyć na jakąkolwiek skuteczność.

Jak tłumaczy mec. Skardzińska, właściciel uszkodzonej nieruchomości teoretycznie może domagać się odszkodowania od Skarbu Państwa na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, przewidujących odpowiedzialność państwa za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej. Wówczas Polska – za pośrednictwem Ministerstwa Spraw Zagranicznych – może dochodzić roszczeń wobec państwa-sprawcy, powołując się na odpowiedzialność za działania bezprawne.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Wielokrotne naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej. Donald Tusk: Użyto uzbrojenia. „Akt agresji”

Polska przestrzeń powietrzna została wielokrotnie naruszona przez drony w czasie nocnego ataku Ro...

Radczyni podkreśla jednak, że sytuacja znacznie się komplikuje, jeśli dron wysłało państwo takie, które rządzone jest przez reżim, jest w stanie wojny lub nie przestrzega podpisanych przez nas porozumień.

– Formalnie państwo takie ponosi odpowiedzialność za działania swojego sprzętu wojskowego. Praktycznie jednak skuteczność egzekwowania odszkodowań zależy od mechanizmów politycznych i dyplomatycznych, a nie od procedur sądowych – podkreśla.

Rosyjskie drony. Każda droga do odszkodowania to ślepa uliczka?

Mec. Kamil Wasilewski prowadzący kancelarię adwokacką, autor bloga Latam Dronem, również jest sceptyczny, co do szans powodzenia działań obywatela, który od swojego rządu domagałby się możliwości skorzystania z instytucji tzw. ochrony dyplomatycznej. Oznacza to bowiem wkroczenie na drogę słania not, negocjacji i postępowania przed międzynarodowymi arbitrażami.

– Proces ten jest z natury długotrwały, niepewny i silnie uzależniony od aktualnej sytuacji politycznej oraz stosunków dyplomatycznych między państwami – również ocenia ekspert.

A czy szansy na wypłatę odszkodowania można byłoby w takiej sytuacji szukać u własnego ubezpieczyciela? Mec. Wasilewski nie pozostawia złudzeń: w standardowych polisach próżno szukać zapisów o wypłacie za ewentualne zniszczenia dokonane wskutek działań wojennych. I przypomina, że w Polsce każdy „zwykły” użytkownik drona, zgodnie z prawem lotniczym, musi mieć ubezpieczenie OC, bo to z niego pokrywane są ewentualne szkody wyrządzone przez to urządzenie.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Gdzie spadły rosyjskie drony? Jeden uderzył w dom

Co najmniej kilkanaście rosyjskich dronów naruszyło w nocy przestrzeń powietrzną Polski. MSWiA po...

Ekspert ds. prawa lotniczego: odszkodowania moglibyśmy się domagać od państwa, z którym łączą nas poprawne relacje 

Podobnego zdania jest radca prawny Mikołaj Doskocz z Kancelarii Prawa Lotniczego: z jednej strony próba wymuszenia na Rosji, aby ta pokryła szkody, byłaby czystą fikcją, z drugiej – efektu raczej nie przyniosłyby też naciski na ubezpieczyciela.

– W tej sytuacji wydaje się, że niezbędna byłaby więc pomoc państwa – czy to środków rządowych, czy samorządowych – zauważa.

– Oczywiście jeśli mielibyśmy do czynienia z krajem, z którym łączą nas poprawne relacje, za pośrednictwem polskiego państwa można byłoby zidentyfikować obiekt i – albo na drodze polubownej, albo sądowej – domagać się odszkodowania – konkluduje ekspert.

I – w tym kontekście – przypomina, że drony to bezzałogowe statki powietrzne, a ich rozmiar i masa mogą sytuować je nawet obok małych samolotów.