Reklama
Rozwiń
Reklama

Sąd Najwyższy: nie można zwrócić darowizny, której już się nie ma

Jeśli obdarowany przekazał nieruchomość komuś innemu, to darczyńca nie może skutecznie żądać jej zwrotu. To sedno najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczącego kwestii odwołania darowizny nieruchomości.

Publikacja: 25.11.2025 14:20

Sąd Najwyższy: nie można zwrócić darowizny, której już się nie ma

Foto: PAP/Albert Zawada

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jakie są konsekwencje przekazania darowizny nieruchomości na inne osoby?
  • Dlaczego darczyńca nie może skutecznie odwołać darowizny wobec osób, które nie są już właścicielami nieruchomości?
  • Jakie zasady prawa cywilnego wpływają na możliwość odwołania darowizny nieruchomości?
  • W jakim terminie można odwołać darowiznę zgodnie z najnowszym orzecznictwem?

Powódka przekazała ją dalszym krewnym. Później jednak, po dłuższym czasie, uznała, że są oni wobec niej niewdzięczni i postanowiła odwołać darowiznę. Krewni zbyli jednak już nieruchomość innej osobie, także zresztą w formie darowizny. Naturalnie nie mieli jej tym bardziej w dniu wytoczenia im sprawy o zwrotne przeniesienie własności nieruchomości na powódkę.

Darczyńca nie może odwołać zbytej już darowizny

Sąd okręgowy i apelacyjny podzieliły stanowisko pełnomocnika pozwanych, adwokata Michała Liczbińskiego, że obdarowani w chwili wytoczenia im powództwa o zwrotne przeniesienie własności nieruchomości nie mieli już legitymacji biernej do występowania w takim procesie, czyli nie mogli być skutecznie pozwani. Wyzbyli się bowiem spornej nieruchomości w formie darowizny na rzecz osoby trzeciej jeszcze przed złożeniem przez powódkę oświadczenia o odwołaniu darowizny. W takiej sytuacji brak jest podstaw, by sąd zobowiązał pozwanych do zwrotnego przeniesienia prawa własności nieruchomości, która została przez nich już zbyta – wskazywał adwokat.

Czytaj więcej

Czy babcia straciła prawo do ulgi mieszkaniowej, bo podarowała dom wnukom? Wyrok NSA

Obdarowani nie mieli już nieruchomości

Powódka nie dała za wygraną, wskazując na jej zdaniem oczywistą zasadność skargi kasacyjnej. Sąd Najwyższy był innego zdania i odmówił przyjęcia skargi. W uzasadnieniu postanowienia wskazał, że obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny nie powstanie, jeśli w chwili, w której obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności (a na tej podstawie powódka złożyła oświadczenie o odwołaniu darowizny), przedmiot darowizny był już przez niego zużyty lub utracony w taki sposób, że obdarowany nie był już wzbogacony (art. 409 w zw. z art. 898 par. 2 kodeksu cywilnego). Ale najważniejsze w tej sprawie było to, że w dniu wytoczenia przez powódkę obdarowanym powództwa o zwrot darowizny, czyli nakazanie im złożenia oświadczenia woli przenoszącego zwrotnie własność darowanej nieruchomości na darczyńcę, nie było już to możliwe. Dlatego że obdarowani nie byli już właścicielami nieruchomości i takie zobowiązanie byłoby dla nich niewykonalne.

Reklama
Reklama

Czytaj więcej

Przelewy od byłego męża mogą być zwolnione z podatku od spadków i darowizn

– Ocena prawna sądu apelacyjnego jest właściwa w kontekście mającego zastosowanie w sprawie prawa i zasad jego wykładni, więc zbędne było rozważanie, czy zarzucane pozwanym zachowanie mające uzasadnić odwołanie darowizny może być kwalifikowane jako przejaw rażącej niewdzięczności wobec powódki – wskazała w uzasadnieniu postanowienia sędzia Marta Romańska.

Przypomnimy, że w niedawnym orzeczeniu SN wypowiedział się w innej kwestii dotyczącej odwołania darowizny. Orzekł, że darowizna nie może być odwołana po upływie roku od momentu powzięcia informacji o niewdzięczności obdarowanego (sygnatura akt: I CSK 5/25). Terminu tego nie zmienia nawet wyrok skazujący obdarowaną za pobicie darczyńcy.

Sygnatura akt: I CSK 679/25

Opinia dla "Rzeczpospolitej"
Prof. Bogudar Kordasiewicz, radca prawny

To, że obdarowany, który wyzbył się przedmiotu darowizny, nie może go zwrócić, nie podlega dyskusji. Warto jednak zauważyć, że obdarowany powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu darowizny już od chwili dopuszczenia się rażącej niewdzięczności. Ta chwila, a nie moment złożenia oświadczenia o odwołaniu darowizny, jest więc krytyczna dla oceny roszczenia darczyńcy (art. 898 § 2 zd. 2 k.c.). Co ważne, zwrotu przedmiotu darowizny można żądać od „wtórnie obdarowanego”, choćby był w dobrej wierze (art. 407 w zw. z art. 409 k.c.). Prowadzi to do wniosku, że powódka pozwała niewłaściwe osoby. Powyższe nie zmienia faktu, że najlepszym remedium na rażącą niewdzięczność jest głębsza refleksja przed obdarowaniem.

 

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jakie są konsekwencje przekazania darowizny nieruchomości na inne osoby?
  • Dlaczego darczyńca nie może skutecznie odwołać darowizny wobec osób, które nie są już właścicielami nieruchomości?
  • Jakie zasady prawa cywilnego wpływają na możliwość odwołania darowizny nieruchomości?
  • W jakim terminie można odwołać darowiznę zgodnie z najnowszym orzecznictwem?
Pozostało jeszcze 91% artykułu

Powódka przekazała ją dalszym krewnym. Później jednak, po dłuższym czasie, uznała, że są oni wobec niej niewdzięczni i postanowiła odwołać darowiznę. Krewni zbyli jednak już nieruchomość innej osobie, także zresztą w formie darowizny. Naturalnie nie mieli jej tym bardziej w dniu wytoczenia im sprawy o zwrotne przeniesienie własności nieruchomości na powódkę.

Darczyńca nie może odwołać zbytej już darowizny

Pozostało jeszcze 90% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Prawo w Polsce
Koniec niechcianych polowań? Co się zmieni w prawie łowieckim
Materiał Promocyjny
Twoja gwiazda bliżej niż myślisz — Mercedes Van ProCenter
Prawo w Polsce
Rozliczenia rządów PiS przez Waldemara Żurka. Przeważają negatywne oceny
Konsumenci
Frankowicze. Sąd nie zawsze związany stanowiskiem sądu odwoławczego
Spadki i darowizny
O ważności wydziedziczenia i zachowku. Jak napisać skuteczny testament?
Materiał Promocyjny
Cyberprzestępcy zwiększają skalę ataków na urządzenia końcowe – komputery i smartfony
Sądy i trybunały
Katarzyna Piotrowska: Warto wrócić do prac nad tablicami alimentacyjnymi
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama