Wdowiec dostanie udziały spadkowe od dzieci bez podatku

[b]Czytelniczka i dwoje jej rodzeństwa chcą swe udziały określone w postanowieniu sądu o nabyciu praw do spadku przekazać ojcu, mężowi zmarłej matki. Czytelniczka pyta, czy to jest możliwe, czy można to załatwić w sądzie czy u notariusza i czy ona i jej rodzeństwo będą płacić podatek spadkowy. Może zapłaci podatek ojciec przyjmujący te ułamkowe udziały? Jak ewentualnie uniknąć podatku?[/b]

[b]Odpowiada Michał Iżykowski, notariusz:[/b]

[b]Spadkobierca, który spadek przyjął, może go zbyć w całości lub w części.[/b] To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego. Wynika to z art. 1051 kodeksu cywilnego. Umowa dotycząca zbycia spadku lub przenosząca go zawsze musi być zawarta notarialnie. Zbycie spadku lub udziału w nim może być odpłatne, ale może też mieć formę darowizny.

[b]Należy jednak wyraźnie odróżnić zbycie spadku, tzn. całości praw i obowiązków nabytych w wyniku dziedziczenia, od zbycia poszczególnych rzeczy wchodzących w jego skład.[/b]

Najbardziej wskazane jest przeprowadzenie działu spadku. [b]Na sprzedaż czy darowiznę udziału w przedmiocie należącym do spadku (przed dokonaniem działu) potrzebna jest co do zasady zgoda pozostałych spadkobierców[/b]. Brak tej zgody nie oznacza nieważności rozporządzenia tym przedmiotem, ale może ono zostać w przyszłości uznane za bezskuteczne, gdyby naruszało uprawnienia innego spadkobiercy przysługujące mu na podstawie przepisów o dziale spadku (art. 1036 k.c.).

Jeżeli czytelniczka i jej rodzeństwo pragną nieodpłatnie przekazać ojcu wszystkie prawa i obowiązki odziedziczone po matce, będzie to darowizna. Taki sam cel można osiągnąć, dokonując działu spadku, zwłaszcza jeśli pewne dobra, np. nieruchomości, rzeczy ruchome, prawa, np. ekspektatywa odrębnej własności lokalu w spółdzielni mieszkaniowej, mają być przejęte także przez innych spadkobierców.

Spadkobiercy mogą dokonać działu spadku, zawierając umowę. Gdy spadkiem jest nieruchomość czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, umowa musi mieć formę aktu notarialnego. Gdy jednak nie ma zgody między nimi, dział można przeprowadzić tylko na drodze sądowej.

[b]Przekazanie udziału w spadku ojcu nieodpłatnie ani też zbycie go innej osobie odpłatnie nie uwalnia spadkobiercy  – co do zasady – od rozliczeń z fiskusem[/b]. Jednakże to, czy w opisanej sytuacji dzieci spadkodawczyni zapłacą podatek spadkowy, zależy przede wszystkim od daty jej śmierci. [b]Jeśli spadkodawczyni zmarła po 1 stycznia 2007 r. , jej dzieci mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia dla najbliższych.[/b] Warunkiem jest złożenie zawiadomienia w urzędzie skarbowym w terminie miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. 

[b]Gdy spadkodawczyni zmarła wcześniej, jej dzieci zapłacą podatek od spadków i darowizn, jeśli wartość przypadającego każdemu z nich udziału przekracza 9637 zł.[/b] Jeżeli jest niższa, podatku się nie płaci. Możliwe jest skorzystanie dodatkowo z ulg podatkowych, ale jest to oddzielny temat, gdyż jest ich kilkanaście. W każdym razie nie jest możliwe zbycie spadku lub rzeczy i prawa nabytego w spadku bez wcześniejszego uregulowania spraw związanych z podatkiem od tego spadku i okazania notariuszowi odpowiedniego zaświadczenia lub zezwolenia z urzędu skarbowego.

[b]Ojciec, któremu jego dzieci przekażą bezpłatnie, a więc w drodze darowizny, swe udziały w spadku, nie będzie płacił żadnego podatku, bez względu na datę śmierci spadkodawcy. Wszystkie bowiem darowizny między najbliższymi, w tym oczywiście między rodzicami i dziećmi, są od 1 stycznia 2007 r. zwolnione z podatku, bez względu na ich wartość.[/b] Zasadniczo warunkiem tego zwolnienia jest zawiadomienie urzędu skarbowego o darowiźnie. Jeśli jednak umowę darowizny spisze notariusz w formie aktu notarialnego, nie będzie to potrzebne. 

Wynagrodzenie notariusza za sporządzenie umowy darowizny zależy od wartości tego udziału deklarowanej przez strony. Obliczane jest według specjalnej tabeli zamieszczonej w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Przy wartości 30 tys. zł będzie to 710 zł, przy 60 tys. zł – 1010 zł, przy 100 tys. zł – 1170 zł. Do tych kwot należy doliczyć wynagrodzenie za wypisy aktu notarialnego darowizny oraz VAT w wysokości 22 proc.