Gminy nakaże właścicielowi dbać o estetykę elewacji

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach była jednym z punktów ostatniego w tym roku posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Projekt przewiduje przyznanie gminnym radom uprawnienia do określenia w regulaminie utrzymania czystości i porządku wymagań dotyczących estetycznego dbania o nieruchomości przez ich właścicieli. Chodzi w szczególności o obowiązek usuwania z elewacji i ścian szpecących budynki graffiti, ogłoszeń, plakatów bądź napisów.

Koszenie na koszt właściciela

Projekt zakłada również, że w regulaminie rada będzie mogła nałożyć na właścicieli nieruchomości obowiązek koszenia przydomowych trawników.

Istotne jest to, że określone przez gminną radę obowiązki dotyczące dbania o estetykę nieruchomości będą miały zastosowanie do wszystkich właścicieli. A więc nie tylko prywatnych posesji czy administratorów, czyli np. wspólnot mieszkaniowych. Obowiązek dbania o właściwą estetykę otoczenia spoczywać będzie także na takich podmiotach jak Polskie Koleje Państwowe.

Oporni właściciele, którzy nowym obowiązkom nie będą się chcieli podporządkować, nie mają co liczyć na pobłażliwość. Z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wynika bowiem, że niewykonanie przez właściciela nieruchomości obowiązków wynikających z prawa miejscowego skutkuje tym, że wójt może wydać decyzję nakazującą ich realizację.

Co to oznacza w praktyce? Tyle że decyzja może zostać wykonana przymusowo, w drodze egzekucji administracyjnej. Możliwe będzie więc nałożenie na opornego grzywny „w celu przymuszenia". Wójt będzie mógł także postanowić o jej wykonaniu zastępczym. Oznacza to, że gmina, na koszt właściciela, skosi chwasty czy usunie szpecące elewację budynku napisy lub plakaty.

Poszanowanie praw

Pojawiają się jednak wątpliwości, czy projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie stanowi zbytniej ingerencji w prawo własności, które jest przecież dobrem chronionym konstytucyjnie.

Prawo własności można ograniczyć wyłącznie ustawą i tylko w sytuacji uzasadnionej

– Zadaniem gmin nie jest decydowanie o tym, co kto może robić ze swoją własnością. Władze lokalne powinny się raczej skupiać na łataniu dziurawych jezdni, a nie na pilnowaniu, aby właściciele nieruchomości kosili trawniki – mówi Mariusz Filipek, radca prawny z Kancelarii Prawnej Filipek & Kamiński. – Moim zdaniem zaproponowana zmiana ingeruje w sposób i w stopniu nieuzasadnionym w chronione konstytucyjnie prawo własności. Jeżeli taka ustawa zostanie uchwalona, to powinna być zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego – dodaje.

– Mając na względzie intencje strony samorządowej, proponujemy, aby nałożenie na właścicieli nieruchomości obowiązku dbania o estetyczny wygląd posesji było fakultatywne – wyjaśnia Piotr Styczeń, podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. – Oznacza to, że jeżeli rada uzna za stosowne, to takie obowiązki będzie mogła wprowadzić – wyjaśnia wiceminister.

W rękach posłów

W ocenie Piotra Stycznia wprowadzenie takich postanowień do regulaminu powinno być przez radę uzasadnione interesem społeczności lokalnej bądź szczególnym (np. uzdrowiskowym) charakterem gminy.

– Projekt został już uzgodniony – informuje Mariusz Poznański, współprzewodniczący KWRiST. – Pozostaje jedynie kwestia, czy znajdzie się on w Sejmie jako inicjatywa rządowa czy jako poselska – podkreśla przewodniczący.